प्युठान- प्युठानस्थित धार्मिक स्थल स्वर्गद्वारीमा तीर्थालुको आउने क्रम बढेको छ। यसवर्ष नेपाली र भारतीय तीर्थालुहरुको संख्या विगतमा भन्दा बढेको मन्दिर व्यवस्थापन समितिले जनाएको छ।
यस वर्ष ६ लाखभन्दा बढी तीर्थालु स्वर्गद्वारीको दर्शनका लागि आएका छन्। न्यूनतम एक हजार र बढीमा पाँच हजारले एक दिनमा दर्शन गरेको मन्दिरका पुजारी बाबुराम न्यौपानेले जानकारी गराए।
प्राचीनकालमा घना जंगल रहेको स्थानमा पाँच पाण्डवले यज्ञ गर्दै आउने क्रममा स्वर्गद्वारीमा यज्ञ गरेको किवंदन्ती रहेको छ। पाँच पाण्डवले अन्तिम यज्ञ यसै स्थानमा गरी देह त्यागी स्वर्ग पुगेकाले स्वर्गद्वारी नामकरण गरिएको किवंदन्ती छ।
विसं १९१६ मा रोल्पाका नारायण गोपाल गौतम क्षेत्री एक वर्षको हुँदा उनको नाम महाप्रभु राखिएको थियो। उनले आफ्नो स्थानमा यज्ञ गर्नका लागि पवित्र भूमि नभेटेपछि विसं १९५१ मा स्वर्गद्वारीमा आएर यज्ञ गरेका थिए। उनै महाप्रभुले महायज्ञ गरेपछि नै स्वर्गद्वारीको महत्व बढ्दै गएको हो। १२४ वर्षे इतिहास बोकेको स्वर्गद्वारी मन्दिरमा नेपालका सबै जिल्लाका भक्तजनहरु पुगेका छन्। भारतीय पर्यटकहरुको आगमन पछिल्लो समय बढ्दै गएको व्ष्वस्थापन समितिले जनाएको छ। भारतीय तीर्थालुहरु साउन र भदौमा बढी आउने गरेका छन्। शिवरात्रि,अक्षय तृतीया, गुरु पूर्णिमा र रामनवमीमा भक्तजनको घुइँचो बढी लाग्ने गर्छ।
१९५२ देखि सञ्चालित यज्ञ हालसम्म जारी छ। महाप्रभु दिवंगत भएको स्थानमा मुख्य मन्दिर निर्माण गरिएको छ। स्वर्गद्वारीको पूजाले मनोकांक्षा पूर्ण हुने विश्वासले तीर्थालुहरु पूजाआजाका लागि मन्दिर पुगेका हुन्छन्।
मन्दिरमा दैनिक २४ जना पुजारीले पूजा गर्ने प्रचलन छ।
गुरुकुल अन्तर्गत पढाइ हुने पाठशाला सञ्चालनमा ल्याइएको छ। सय जना विद्यार्थीले कक्षा लिइरहेका छन्।
दर्शनार्थीहरुका लागि मन्दिर व्यवस्थापनले धर्मशालाको व्यवस्था गरेको छ। तीन सय जना अट्ने क्षमताको धर्मशालामा ५० रुपैयाँ सेवासुल्क दिएर बस्ने व्यवस्था छ। खानाका लागि रु एक सय कायम गरिएको छ। दैनिक पाँच सयको हारहारीमा आश्रममा खाना खानेहरु हुन्छन्।
आश्रम स्थलमा पालिएका गाईको मलबाट साग खेती गरिएको छ। भदौबाट खानयोग्न भएको सागले हालसम्म पनि धानिरहेको पुजारी न्यौपानेले जानकारी गराए।
मन्दिरको स्वामित्वमा लागि २६ हजार रोपनी जग्गा स्वर्गद्वारीमा रहेको छ। त्यसमध्ये आठ हजारको मात्रै लालपूर्जा रहेको छ।
दाङमा स्वर्गद्वारीकै नाममा १०५० विघा जग्गा रहेको छ। दाङमा रहेको जग्गाबाट द्वन्द्वकालीन समयअघि आश्रमलाई कुत आउने गरे पनि त्यसयता नआएको आश्रमले जनाएको छ। स्वर्गद्वारीको जग्गामा अतिक्रमण गरी स्थानीयले घर बनाई बसेका छन्।
मन्दिरका लागि आवश्यक खर्च भक्तजनहरुबाट जुट्दै आएको छ। विशेष पूजा गर्न मन्दिर व्यवस्थापन समितिले तीर्थालुहरुका लागि फरकफरक सेवा शुल्क निर्धारण गरेको छ।
मूल र सहायक पुजारीहरुलाई पारिश्रमिक निर्धारण गरिएको छ। साथै, भक्तजनहरुले पूजा गरेको आधारमा थप रकम पनि उपलब्ध गराउने गरिएको छ।
भौगोलिक सतह देखि २१२१ मिटरमा मन्दिर अवस्थित छ। स्वर्गद्वारी २ मा अवस्थित मन्दिरमा पुग्न भिङ्ग्री बजारदेखि कच्चीबाटो तय गर्नुपर्छ। कच्चीबाटो सकिएसँगै पैदलमार्फत करिब २० मिनेट उक्लिएपछि स्वर्गद्वारी मन्दिर पुगिन्छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
