काठमाडौं– वैदेशिक रोजगारीका क्रममा विभिन्न देशमा कार्यरत करिब २५ प्रतिशतभन्दा बढी नेपाली कामदार अवैधानिक रुपमा काम गरिरहेका छन्। रोजगारीमा जाँदा सरकारले जारी गरेको श्रम अवधि सकिए पनि पुनः श्रम स्वीकृतिका लागि स्वदेश नफर्की सम्बन्धित मुलुककै रोजगारदाता कम्पनीमै शरण लिएर अवैध रूपमा काम गरिरहेको हुनसक्ने वैदेशिक रोजगार प्रवर्द्धन बोर्डले अनुमान गरेको छ।
_x000D__x000D_
सरकारले कामदारकै हकहितका लागि भनेर स्थापना गरेका कूटनीतिक नियोगबाट पुनः श्रम स्वीकृति वितरण गर्न नसक्दा धेरै नेपाली कामदार अवैध रुपमा काम गर्न बाध्य हुनुपरेको वैदेशिक रोजगार प्रबद्र्धन बोर्डका पुर्व कार्यकारी प्रमुख रघुराज काफ्ले बताउँछन्। ‘रोजगारीका लागि गन्तव्य मूलुक पुगेका नेपाली युवा विभिन्न कारणले अवैध हुने गरेका छन्, तर कसरी अवैध हुन्छन्? भनेर सरकारीस्तरबाट खासै अध्ययन भने गरिएको छैन। जसका कारण कामदार अवैध हुने क्रम बढ्दो छ।,’ काफ्लेले भने, ‘आगामी दिनमा सरकार यस विषयमा गम्भीर नभए समस्या जटिल हुने छ।’
_x000D__x000D_
सरकारले यो समस्या समाधान गर्न सम्बन्धित मूलुकस्थित राजदूतवासबाटै पुनः श्रम स्वीकृति लिन पाइने व्यवस्थाको सुरुवात गर्नुपर्ने काफ्लेले सुझाए। रोजगारदाता मूलुकले दिने भिसा र डिमान्डको पहिचान गरेर मात्र श्रम स्वीकृति जारी गरे समस्या आफैं समाधान हुने पनि उनले दाबी गरे।
_x000D__x000D_
हाल मलेसिया, खाडी र युरोपमा करिब ३५ लाख नेपाली कामदार कार्यरत रहेको सरकारी अनुमान छ। जसमध्ये ७ देखि ९ लाख कामदार करार अवधि सकिएपनि रोजगारदाता देशमै लुकेर काम गरिरहेको बताइन्छ।
_x000D__x000D_
मलेसियामा रोजगारीका लागि आएका १ लाख ५० हजार भन्दा धेरै कामदार श्रम अवधि सकिएपनि स्वदेश नफर्की काम गरिरहेका मलेसियास्थीत नेपाली राजदूतावासका कार्यवाहक राजदूत कुमारराज खरेलले बताए।
_x000D__x000D_
यस्तो संख्या युएईमा १ लाखभन्दा माथि, कतारमा १ लाखको हाराहारीमा, साउदीमा ८० हजारदेखि १ लाखसम्म, कुवेतमा ५० हजारभन्दा धेरै र बहराइन, ओमान, जोर्डन, इजरायल र कोरियामा गरी कुल ७ देखि ९ लाख(मलेसियासहित) रहेको विभिन्न देशका दूतावासले जनाउँदै आएका छन्।
_x000D__x000D_
थोरै मात्र आममाफी प्रक्रियामा सहभागी
_x000D__x000D_
विगत ५ वर्षमा अवैधरूपमा काम गरिरहेका ४२ हजारभन्दा बढी नेपाली कामदार साउदी सरकारले दिएको आममाफी प्रक्रियामा सहभागी भएर नेपाल फर्किएका साउदीस्थित नेपाली दूतावासले जनाएको छ।
_x000D__x000D_
यस्तै, एक वर्षअघि कुवेतले पनि आप्रवासी कामदारलाई दिएको आममाफी प्रक्रियामा ३० हजारभन्दा बढी नेपाली संलग्न भएका कुवेतस्थित नेपाली राजदूतवासले जानकारी दिएको छ। युएईले सन् २०१५ देखि हालसम्म ४ पटक आप्रवासी कामदारलाई आममाफीमार्फत स्वदेश फर्कन वा भिसा प्रमाणीकरण गरेर मात्र काम गर्न भनेर मौका दिएको थियो। युएईले ४ पटक दिएको आममाफी प्रक्रियामा ५० हजारभन्दा बढी नेपाली सहभागी भएको युएईस्थित नेपाली दूतावासले पछिल्लो पटक सार्वजनिक गरेको तथ्यांकमा उल्लेख छ।
_x000D__x000D_
मलेसियाबाट पनि पटक–पटक गरेर धेरै नेपाली आममाफी प्रक्रियामा सहभागी भई फर्किएका छन्। मलेसियाबाट २ वर्षको अवधिमा करिब ५० हजार अवैध रुपमा बसेर काम गरेका कामदार स्वदेश फर्किएको आँकडा छ। रोजगारदाता मुलुकले दिएको आममाफी प्रक्रियामा थोरै कामदार मात्र सहभागी हुने गरेको दूतवासको भनाई छ।
_x000D__x000D_
एक लाखभन्दा धेरै महिला अवैध
_x000D__x000D_
विभिन्न रोजगारदाता देशमा करिब ७ देखि ९ लाखसम्म नेपाली कामदार अवैध भएर काम गरिरहेका हुनसक्ने श्रम मन्त्रालयको अनुमान छ। जसमध्ये एक लाखभन्दा बढी महिला हुन सक्ने अनुमान गरिएको छ। धेरै नेपाली कामदार मलेसिया, कतार, युएई र साउदी अरबमा अवैध भएर काम गर्नेगरेको बोर्डको अनुमान छ।
_x000D__x000D_
सरकारले घरेलु महिला कामदारलाई खाडीका देश जान प्रतिबन्ध लगाएपछि ती देशमा यसअघि नै रोजगारीका लागि पुगेका महिला कामदार पुनः जान नपाउने डरले स्वदेश फर्किएका छैनन्। सरकारी तथ्यांकमा वार्षिक एक लाख महिला वैदेशिक रोजगारीमा जाने गरेका छन्।
_x000D__x000D_
२०७२ सालअघि खाडीका देश र मलेसिया गएका महिला कामदारको श्रम अवधि सकिएको छ। सरकारले २०७२ साल चैतदेखि घरेलु काममा जाने महिला कामदारका हकमा श्रम स्वीकृति जारी गर्न बन्द गरेको थियो। त्योभन्दा अघि वैदेशिक रोजगारीमा गएका ४० प्रतिशत महिला स्वदेश फर्किएपनि ६० प्रतिशत रोजगारदाता कै शरण लिएर काम गरिरहेका हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ।
_x000D__x000D_
सरकारले विदेशमा कामदार अवैध हुनबाट रोक्न कामदारलाई वितरण गर्ने श्रम स्वीकृतिको अवधि ५ वर्षको हुनुपर्ने साउदीका लागि पुर्व राजदूत उदयराज पाण्डेको तर्क छ। ‘रोजगारीमा गएका धेरै कामदार श्रम स्वीकृतिको अवधि कम हुँदा पनि अवैध हुन्छन्। यसका लागि सरकारले हाल जारी गर्दै आएको समयावधिलाई बढाएर ५ वर्ष पुर्याउन सक्छ।’, पाण्डेले भने।
_x000D__x000D_
धेरै कामदार म्यानपावर कम्पनी अथवा एजेन्टकै कारण अवैध हुन बाध्य हुने गरेको पनि पाण्डेको भनाइ छ।
_x000D__x000D_
अवैध कामदारलाई स्वदेश फर्काउन विशेष कार्यक्रम ल्याइँदै
_x000D__x000D_
श्रम, रोजगार तथा सुरक्षा मन्त्रालयले रोजगारदाता देशमा करार अवधि सकिएपनि गैरकानुनी रुपमा लुकेर काम गरिरहेका नेपाली कामदारलाई स्वदेश फर्काउन विशेष अभियान चलाउने भएको छ। रोजगार गन्तव्य देशमा अवैध ढंगबाट बसी काम गरिरहेका कामदार फर्काउन ती देशसँग संवाद र छलफल गरिरहेको श्रम मन्त्रालयले जनाएको छ।
_x000D__x000D_
विदेशमा कति कामदार अवैध तवरबाट बसेका छन्, उनीहरुको कुटनीनिक नियोगमार्फत तथ्यांक संकलन गरेर वैधानिक बनाउन अथवा स्वदेश फर्काउन रोजगारदाता देशसँग परामर्श भइरहेको वैदेशिक रोजगार प्रवर्द्धन बोर्डका कार्यकारी निर्देशक राजन श्रेष्ठले जानकारी दिए।
_x000D__x000D_
विचौलियाको लहैलहैमा लाग्दा भिसा अवैध
_x000D__x000D_
विदेशमा रहेका धेरै नेपालीको भिसा विचौलियाको लहैलहैमा लागेर अवैध हुने गरेको छ। विभिन्न देशमा भिसा र डिमान्डको कारोबार गर्ने नेपाली दलाल र विदेशी विचौलियाका लहैलहैमा लागि राम्रो कमाइ हुने आसमा रोजगारदाता कम्पनी परिवर्तन गर्दा पनि धेरैको बसाइ अवैध हुने गरेको पाइन्छ।
_x000D__x000D_
एउटा कामका लागि श्रम स्वीकृति लिएर अर्कै काममा परेपछि अवैध ढंगबाटै कमाउने बाटो रोज्दा, रोजगारीका लागि गएका कामदारको श्रम अवधि सकिएपछि पुनः श्रम स्वीकृतिका लागि स्वदेश नफर्किंदा, श्रम अवधि सकिएपनि रोजगारदाता कम्पनीले बिदा नदिँदा, भिजिट भिसामा गएका, तेस्रो मुलुक हुँदै गएका र श्रम अवधि सकिएपछि भागेर काम गर्नेलगायतका कारण पनि धेरै नेपाली अवैध हुने गरेको विदेशस्थित कुटनीनिक नियोगले बताउँदै आएका छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
-1738927672.png)
![सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/kllllllllll-1729675876.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-1725458095.jpg)
![प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/PMM-(1)-1718866650.jpg)
![भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/prachanda-sansad-1710309847.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-copy.jpg-30-1718203418.jpg)
