काठमाडौं – सरकारले दुग्ध उत्पादक किसानका समस्या समाधान नगरेको भन्दै किसानहरु आन्दोलित हुने भएका छन्। बिहीबार काठमाडौंमा पत्रकार सम्मेलन गर्दै किसानको संगठन राष्ट्रिय किसान सञ्जालले सरकार समक्ष १६ बुँदे माग राख्दै आन्दोलित हुने जनाएको छ।
राष्ट्रिय किसान सञ्जालका अध्यक्ष गणेश चन्द्र तिमिल्सिनाले किसानको दुग्धजन्य वस्तु बिक्री नभएको र बिक्री भएको दूधको भूक्तानीसमेत नपाएको र यसप्रति पटकपटक सरकारको ध्यानाकर्षण गराउँदासमेत सरकारले बेवास्ता गरेकाले आन्दोलन गर्न बाध्य भएको बताए।
‘दुग्ध उत्पादक किसानहरूले भोग्न परेका समस्याहरूका बारेमा हाम्रो गम्भीर ध्यान आकर्षण भएको छ। हामीले किसानहरूले दुग्ध तथा दुग्धजन्य पदार्थ उत्पादन तथा बिक्री वितरणमा व्यहोर्न परेका समस्याहरू समाधान गर्न सरकार र सम्बन्धित पक्षसँग आग्रह गर्दै आएका छौं। तर यस उपर सम्बोधन नहुँदा हामीहरू ठूलो समस्या र पीडा व्यहोर्न बाध्य भएका छौं,’ उनले भने।
सरकारले नेपालमा दैनिक ६५ देखि ७० लाख लिटर दूध उत्पादन हुने गरेको तथ्य सार्वजनिक गर्दै आएको छ। यस्तै करिब ३० लाख घरपरिवार प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रूपमा दुग्ध उत्पादन क्षेत्रमा संलग्न रहेको र कूल गार्हस्थ उत्पादनमा दूधको योगदान ६ प्रतिशत रहेको सरकारी तथ्यांक छ। कूल उत्पादनको ५० प्रतिशत दूध बजारमा जान्छ तर लामो समयदेखि प्रतिदिन ५ देखि ६ लाख लिटर दूध पनि बिक्री हुन नसकेको नेपाल दुग्ध व्यवसायी संघका अध्यक्ष विश्वराज घिमिरे बताउँछन्।
‘छिमेकी मुलुक भारतबाट अवैध रुपमा कच्चा दूध तथा दुग्धजन्य पदार्थ सस्तो मूल्यमा आयात भइरहेका कारण नेपाली किसानले उत्पादन गरेको दूध बिक्री भइरहेको छैन। लम्पीस्किन रोगको महामारीका कारण ६९ हजार भन्दा बढी पशुहरू मरेको र १५ लाख ३६ हजार १८० पशुहरू संक्रमित भएकोमा दूधको अभाव हुने अनुमान गरिएकोमा यति छोटो समयमा मिल्क होलिडे हुने अवस्था सिर्जना हुनुले भारतबाट अनौपचारिक रूपमा दूध आयात भइरहेको छ भन्ने कुराको पुष्टि गर्दछ,’ उनले भने।
लम्पीस्किन रोगको कारण ७५ अर्बभन्दा बढी बराबरको क्षति व्यहोर्न बाध्य भएका किसान बिक्री गरिएको दूधको करिब ६ अर्ब बराबरको बक्यौता रकम दुग्ध विकास संस्थान लगायत निजी डेरी उद्योगहरूले भुक्तानी नगर्दा किसानलाई थप मर्का परेको उनको भनाइ छ। ‘यस्ता समस्याहरूले दुग्ध उत्पादक किसान तथा उत्पादक किसान विस्थापित हुनुपर्ने परिस्थितिप्रति समस्याहरू समाधानका लागि विभिन्न कार्यक्रमहरू मार्फत् नेपाल सरकारको बारम्बार ध्यानाकर्षण गराउँदा समस्या समाधान गर्न ठोस पहल भएन,’ उनले भने।
यस्तै विभिन्न मागहरुसहित आन्दोलन गरी सरकारलाई ध्यानाकर्षण गराउने उनले बताए। तर अझै बेवास्ता गरे सिंहदरबारभित्र गाईभैंसी बाधेर आन्दोलन गर्ने चेतावनीसमेत दिए। ‘हाम्रा मागहरु पूरा नहुँदासम्म आन्दोलन रोक्ने छैनौं। सरकारले माग पूरा नगरेसम्म निरन्तर आन्दोलित रहने छौं। माग पूरा भएनन् भने सिंहदरबारभित्र गाईभैंसी बाधेर आन्दोलन गर्न बाध्ये हुनेछौं। त्यहिँ दूध दुहेर बिक्री गर्न सजिलो पनि हुन्छ,’ उनले भने।
यस्ता छन् मागहरु :–
१. दूधको भुक्तानी गर्न बाँकी बक्यौता रकम तुरुन्त भुक्तानी गरियोस्।
२. नेपाली किसानले उत्पादन गरेको सम्पूर्ण दूध खरिद गर्ने व्यवस्था मिलाइयोस्।
३. भारतबाट दूध र दुग्धजन्य पदार्थ आयात भएको विषयमा प्रभावकारी छानविन र अनुगमन गरी आयात बन्द गरियोस्।
४.दूधको खरिद मूल्यमात्र निर्धारण गरिएकोमा बिक्री मूल्य समेत निर्धारण गरियोस्।
५. बिक्री नभएको दूधलाई पाउडर बनाई देशलाई मिल्क होलिडे हुनबाट रोकियोस्।
६. नेपाललाई खोरेत रोग मुक्त घोषणा गरी दूध तथा दुधजन्य उत्पादनहरू अन्तराष्ट्रिय बजारमा निर्यात गर्ने गरी बजारको खोजी गरियोस्।
७. नेपाल प्रहरी तथा नेपाली सेनालगायतका निकायहरूले नेपाली दूधको अनिवार्य प्रयोग गर्नुपर्ने व्यवस्था गरियोस् र त्यहाँ नेपाली किसानबाट उत्पादित दूध र दुग्धजन्य पदार्थ खरिद गरियोस्।
८. बालबालिकाको शारीरिक तथा बौद्धिक विकासमा महत्वपूर्ण योगदान दिने दूधलाई विद्यालयमा सञ्चालन कार्यक्रममा समावेश गरियोस्। यस कार्यक्रमलाई सफल पार्न नेपाली कृषकबाट उत्पादित दुध खरिद गरियोस्।
९. लम्पी स्किन रोगबाट पश्मा क्षति पुगेका किसानलाई तोकिए बमोजिमको राहत सहज र सरल विधिबाट उपलब्ध गराईयोस् साथै पीडित किसानलाई राहत र पुर्नस्थापना गर्ने गरी विशेष प्याकेज कार्यक्रम ल्याईयोस्।
१०. बीमित किसानहरूको बीमा रकम भुक्तानी गर्ने व्यवस्था गरियोस्। भुक्तानी नगर्ने बीमा कम्पनीलाई कारबाही गरियोस्।
११. सरकारले भुक्तानी गर्नुपर्ने अनुदान बीमाको रकम यथाशीघ्र उपलब्ध गराई बीमित किसानको बीमा रकम भुक्तानी गरियोस् र अनुदान बीमा सुचारु गरियोस्।
१२. निम्न आय भएका नागरिकलाई आधार कार्ड प्रदान गरी निःशुल्क तथा न्यून मूल्यमा दूध तथा दुग्धजन्य पदार्थ वितरण गरियोस्।
१३. लागत मूल्य घटाउने कार्यक्रम अन्तर्गत दूधमा कम्तिमा रु.५ (पांच) सबै प्रदेशमा किसानलाई अनुदान दिइयोस् साथै पशु आहार, औषधी लगायतका पशुपालनसँग सम्बन्धित वस्तुको मूल्य वृद्धि अविलम्ब नियन्त्रण गरियोस्।
१४. निर्यात गरिने दुग्धजन्य पदार्थमा अनुदान व्यवस्था गरियोस।
१५. अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार प्रवर्दनका लागि स्थिो की पावक तथा अन्य देशहरूसँग कुटनीतिक पहले गही दुग्ध तथा दुग्धजन्य पदार्थ निर्यात गर्ने व्यवस्था मिलाइयोस।
१६ कानुनद्वारा समग्र कृषि उत्पादनहरूको समर्थन मूल्य निर्धारण गरी प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्ने व्यवस्था गरियोस्।
आन्दोलनका कार्यक्रमहरू :–
– २०८० साल फागुन १० गते पत्रकार सम्मेलन आयोजना गरी आन्दोलनका कार्यक्रम सार्वजनिक गर्ने
–२०८० साल फागुन १३ गते राजनीतिक दलका शीर्ष नेताहरूसमक्ष मागपत्र प्रस्तुत गर्ने ।
–२०८० साल फागुन १३ गते संसदीय दलका प्रमुख सचेतकहरूलाई मागहरू बारे जानकारी गराउने
–२०८० साल फागुन १४ गते मागहरूका बारेमा संघीय संसद कोष, सहकारी तथा समितिसँग छलफल गर्ने।
–२०८० साल फागुन १४ र १५ गते ७७ जिल्लाका जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा १२ बजेसम्म नाराजुलुशसहित धर्ना दिने र ज्ञापन पत्र बुझाउने।
–२०८० साल फागुन १७ गते विहान १० बजेदेखि १२ बजेसम्म मुख्य रूपमा चक्काजाम गर्ने।
–२०८० साल फागुन १६ गते दुग्ध किसानका मागहरू प्रतिनिधि सभा र राष्ट्रियसभाका माननीय सदस्यहरूलाई बुझाउने।
–२०८० साल फागुन २१ गतेदेखि माइतीघर मण्डलामा धर्ना तथा विरोध प्रदर्शन माग पुरा नभएसम्म निरन्तर जारी राख्ने।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
