यसपालिको तिहार, छैन फूलको व्यापार

फिचर

निमेषजंग राई आइतबार, कात्तिक २६, २०८० १८:४२

काठमाडौं– ललितपुरको लेलेबाट डोकोमा फूल बोकेर प्रमिला पन्थ आइतबार बिहानै काठमाडौंको बसन्तपुर पुगेकी थिइन्। विशाल बजार अगाडि, फुटपाथ छेउमा डोको खोलेर फूलका माला सजाउन मात्रै लागेकी थिइन्, नगर प्रहरीले सिटी फुक्यो।

‘तपाईंहरु यहाँ फूल नबेच्नोस् है। फेरि उठाएर लैजान्छौं नि हामी,’ १ जना नगर प्रहरी बोले। काठमाडौं महानगरपालिकाले यस वर्षको तिहारमा फूल बिक्रीका लागि भनेर ठाउँ–ठाउँमा छुट्टै स्थान तोकेको थियो। महानगरले भृकुटीमण्डप, एयरपोर्ट–तीनकुने, हाँडी गाउँ र बालाजु भ्याली कोल्ड स्टोर छेउमा स्वदेशमा उत्पादित फूल बेच्न भनेर ठाउँको व्यवस्था गरेको थियो।

तर, पन्थीलाई महानगरले गरेको ‘व्यवस्थापन’बारे थाहा रहेनछ।

‘पोर–परार सधै‌ँ यहिँ राखेर फूल बेचको हुँ। यसपाला आएर बेच्न भन्दैन मिल्छ? बाहिरैसम्मै लाइन छ भन्छन्। तपाईंहरुले हामीलाई खेद्ने। बरु यो फूल लगेर फालिदिनुहोस्,’ उनी नगर प्रहरीसँग झोक्किइन्।

उनी झोक्किए पनि नगर प्रहरीले मानेनन्। अन्तत: उनी डोको बोकेर त्यहाँबाट हिँडिन्।

भक्तपुरको नगरकोटबाट फूलको डोको बोकेर काठमाडौंको असन पुगेकी सुकमाया तामाङले पनि फूल बेच्न पाइनन्। बिहान ८ बजेसम्म असनमा फूल बेच्न पाइन्छ भनेर ६ बजेतिर नै त्यहाँ पुगेकी उनी ग्राहक नपाएर बेखुस थिइन्।

‘गतवर्ष बारीबाटै फूल बिकेको थियो। यसपटक माला समेत उनेर यहाँ (असन) ल्यायौं। यहाँ त मोल गर्न ग्राहक नै आउँदैनन्,’ असनमा भेटिएकी सुकमायाले भनिन्।

सुकमायाका अनुसार अघिल्लो वर्ष १ डोको फूल बेच्दा ६ हजार रुपैयाँसम्म आम्दानी भएको थियो। तर, यसपटक भने उनले फूल किन्ने ग्राहक नै नभेटेको सुनाइन्।

‘असनमा बेच्न दिन्छ भनेको सुनेको थिएँ। तर यहाँ बेच्न दिएन। अन्त अब कहाँ मान्छे होलान् र जानु? यसपटक त फूल नबिक्ने भए,’ लक्ष्मी पूजाको दिनको बिहान आफ्ना फूल नबिक्दाको पीडा सुनाइन सुकमायाले।

पोहोर सालको व्यापार हेरेर यस वर्ष अरु जग्गा पनि भाडामा लिएर फूल खेती गरेकी उनी लगानी समेत नउठ्ने पिरमा छन्। ‘यही तरिकाको व्यापार हुने हो भने त फूलेका फूल बारीमै ओइलाउने भए,’ सुकमायाले सुनाइन्।

भक्तपुरको गुण्डुबाट फूलका माला बेच्न काठमाडौंको भृकुटीमण्डप पुगेका रामशरण तामाङले पनि फूल नबिकेको पीडा सुनाए। अघिल्ला वर्ष विदेशमा समेत मखमली फूलका माला पठाउने उनी यसपटक भने आफैं डोको बोकेर फूल बेच्न सडकमा पुगेका छन्।

‘गुण्डुका मान्छेले अघिल्ला वर्ष त बारीमै फूल बेच्थ्यौं। हाम्रोमा फूलेका मखमली फूल दशैंदेखि नै विदेश निर्यात हुन्थ्यो। व्यापारीहरु बारीमै आएर फूल लिन्थे,’ रामशरणले सुनाए, ‘यसपटक व्यापारी आएनन्। आफैं फूल टिपेर, माला बुनी बेच्न आउनु पर्‍यो, तर यहाँ आउँदा त किन्ने मान्छे नै भेटिँदैनन्।’

यसपटक काठमाडौं उपत्यकामा फूल बेच्नेहरुको भिड अघिल्लो वर्षको जस्तो छैन। काठमाडौं महानगरपालिकाले फूल बेच्नका लागि निश्चित ठाउँ छुट्याए पनि त्यसबारे न किन्नेलाई जानकारी भएको पाइयो, न त बेच्नेलाई नै।

काठमाडौंको कल्लाबारीबाट फूल बेच्नका लागि भृकुटीमण्डप पुगेका प्रकाश बस्नेतले काठमाडौं महानगरपालिकाले फूल बेच्नेलाई लखेटेको देखेर आक्रोश पोखे। सुरुमा फूल बेच्नलाई काठमाडौंको न्यूरोड क्षेत्रमा पुगेका उनलाई महानगर प्रहरीले भ्यानमा हालेर भृकुटीमण्डप पुर्‍याएको थियो।

‘महानगरपालिकाले फूल बेच्नलाई निश्चित ठाउँ तोकेको भनेको छ। मान्छेको चहलपहल हुने ठाउँमा फूल बेच्न पाइँदैन। फूल मात्रै किन्न भनेर यहाँ (भृकुटीमण्डप) को आउँछ?’ उनले आक्रोश पोखे, ‘निश्चित ठाउँ तोकेको हो भने किन्ने मान्छे र बेच्ने मान्छेलाई पहिले नै थाहा दिनु पर्दैन। समाचारमा भनिदिएको भए पनि हामीले थाहा पाउँथ्यौं।’

आइतबार बिहान काठमाडौंका विभिन्न ठाउँमा काठमाडौं महानगरपालिकाको नगर प्रहरी र फूल बेच्न आएका बिक्रेताबीच ठाउँ–ठाउँमा विवाद चलेको थियो।