काठमाण्डौं– नेकपा माओवादी केन्द्रका उपमहासचिव वर्षमान पुन अनन्तले गैरआवासीय नेपालीका छोराछोरी र नातिनातिनासम्मले नेपाली नागरिककै हैसियत पाउने बताएका छन्। गैरआवासीय नेपाली संघ (एनआरएनए) र एसोसिएसन अफ नेप्लिज इन अमेरिका (एएनए) द्वारा शनिबार आयोजित भर्चुअल अन्तरक्रियामा पुनले गैरआवासीय नेपालीका शाखा सन्तानहरुको हैसियत पनि नेपालीकै हुने बताए।
गैरआवासीय नेपाली (एनआरएन) र उनीहरुका सन्तानले राजनीतिकबाहेक आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक अधिकार उपभोग गर्न पाउने व्यवस्था संविधान र नागरिकता ऐनले स्पष्ट गरेकाले उनीहरु विदेशी हुन नसक्ने पुनको भनाइ थियो। ‘अध्ययनको सिलसिला, अवसरको खोजी वा अन्य बाध्यताले नेपालीहरु विभिन्न देशमा पुग्नुभएको छ। 'एकपटकको नेपाली सधैंको नेपाली' भन्ने एनआरएनएको भावनात्मक नाराले हामी नेपालमा भएकाहरुको मन छुन्छ’, पुनले भने, ‘तपाईंहरुको नारामा पूर्ण सहमत हुँदै म भन्न चाहन्छु, एकपटकका नेपालीका छोराछोरी र नातिनातिनासम्म पनि नेपाली नै हुन्।’
त्यही कारण धेरै लामो बहस र छलफलपछि संविधानमा गैरआवासीय नागरिकताको प्रावधान राखिएको पुनकाे भनाइ थियाे। ‘संविधान लेखनका क्रममा हाम्रो बीचमा धेरै छलफल र बहसहरु भए’, उनले भने, ‘अन्तिममा हामी विदेशमा रहेका नेपालीलाई गैरआवासीय नागरिकता दिनुपर्छ। राजनीतिक बाहेक बंशज वा अंगीकृत नागरिकले पाउने सबै अधिकार एनआरएनहरुले पाउन] भन्ने व्यवस्था हामीले गरेका छौं।’
नेपाली नागरिकताको निरन्तरताबारे एनआरएनएले उठाउँदै आएको मागबारे राजनीतिक तहमा र संसदमा छलफल हुन सक्ने उनको भनाइ थियो।
एनआरएनले पाउने भनिएको आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक अधिकारबारे ऐन, नियमावली र कार्यविधिमा कुनै व्यवस्था अस्पष्ट भए परिमार्जनमार्फत व्यवहारिक बनाइनुपर्ने धारणा उनले राखे। एनआरएनहरुले आफू रहँदै आएको मुलुकस्थित नेपाली दूतावास, बाणिज्य दूतावास वा अनलाइन प्रणालीमार्फत पनि एनआरएन नागरिकताको आवेदन दिन सकिने लचिलो व्यवस्था राखिएकाले कार्यान्वयनमा जटिलता नआउने विश्वास पुनले व्यक्त गरे। अन्तरक्रियाका सहभागीको चिन्ता सम्बोधनका क्रममा पुनले यसअघि लिएको नेपाली नागरिकता वा नागरिकता नलिएको व्यक्तिका हकमा बाबुआमा, बाजेबज्यैसमेत खुल्ने गरी एनआरएन नागरिकता वितरण हुने स्पष्ट गरे।
पुनले संयुक्त राज्य अमेरिकासँग दोहोरो करसम्बन्धी सम्झौताको प्रक्रिया अघि बढाउन प्रधानमन्त्री, अर्थमन्त्री र सम्वद्ध पक्षको आफूले ध्यानाकर्षण गराउने जानकारी पनि दिए। उनले नेपालमा रहेको पैत्रीक सम्पत्ति बेचबिखन गरेर नलैजान पनि सुझाए। त्यसो गर्दा आफ्नो पुर्ख्याैली जरोसँग सम्बन्ध रहिरहने र छोराछोरी वा नातिनातिनाहरु नेपाल फर्कने बाटो बन्द नहुने उनको भनाइ थियो।
नेपाल निर्माणमा स्वदेशमै रहेका नेपालीहरुको प्रयास मात्र पर्याप्त नहुने भन्दै पुनले आफ्नो मातृभूमिको जरोसँगको सम्बन्ध तोड्न नचाहने गैरआवासीय नेपाली मनोविज्ञानप्रति आफ्नो उच्च सम्मान रहेको उल्लेख गरे। विदेशमा आर्जित सिप, ज्ञान र पुँजी नेपालमा लगानी गर्न आग्रह गर्दै पूर्वअर्थमन्त्रीसमेत रहेका पुनले सरकार नेतृत्वकर्ता दलको नेताका हैसियतले आफू जस्तोसुकै सहयोगका लागि तयार रहेको प्रतिबद्धता जनाए। उनले नेपालमा लगानी गरेर आर्जन गरेको मुनाफा बाहिर लैजान पाउने व्यवस्थाका लागि सरकार र आफूहरु सकारात्मक रहेको पनि बताए।
कार्यक्रममा वरिष्ठ अधिवक्ता दिनेश त्रिपाठीले एनआरएन नागरिकतासम्बन्धी संविधान र ऐनको व्यवस्था व्यावहारिक र लचिलो रहेको बताए। उनले एनआरएन नागरिकता प्राप्त गरेपछि त्यसअघि लिएको नागरिकता भने प्रयोग नगर्न सुझाए। उनले एनआरएन नागरिकता लिएपछि निर्धक्कसँग नेपालमा लगानी गरी मुनाफा कमाउन र सम्पत्ति किनबेच गर्न सकिने व्यवस्था रहेको जनाए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।