काठमाडौं– अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले अरुण ग्रहरको नयाँ तस्बिर सार्वजनिक गरेको छ। जेम्स बेव टेलिस्कोपले खिचेको यो ग्रहको नयाँ तस्बिरमा यस ग्रहका चारैतिर बनेको रिङ चम्किलो देखिन्छ।
यसअघि यो ग्रहका यी रिङ यति चम्किलो कहिल्यै देखिएको थिएन। साथै रिङमा देखिएको प्रकाश कुनै प्रकारको गोलो घेरामा बन्द भएको देखिन्छ।
अरुण ग्रह दूरीका हिसाबले हाम्रो सौर्यमण्डलको सातौं ग्रह हो। सन् १९८६ मा भ्वाइजर २ स्पेस क्राफ्ट अरुणको नजिकबाट जाँदा त्यसको क्यामेरामा नीलो–हरियो बलजस्तो देखिएको थियो। त्यसबेला प्रकाशयुक्त रिङ देखिएको थिएन।
तर नासाका अनुसार इन्फ्रारेड वेवलेन्थको सहयोगमा जेम्स बेवले अरुण ग्रहको हालै लिएको तस्बिरमा स्पष्ट रुपमा रिङ चम्किलो देख्न सकिन्छ। सौर्यमण्डलका सबै ग्रहमध्ये विन्न धूरीका कारण पनि यो ग्रह चर्चित छ। यो ग्रह आफ्नो धूरीमा करिब ९० डिग्री झुकावका साथ घुम्ने गर्छ।
यसका कारण यहाँको मौसम पनि चरम सीमामा रहन्छ। यसको ध्रुवीय क्षेत्रमा वर्षौंसम्म सूर्यको प्रकाश पर्छ भने वर्षौंसम्म अँध्यारोसमेत हुन्छ।
अरुणमा एक दिन १७ घण्टा १४ मिनेटको हुन्छ। तर यसको एक वर्षको अवधि भने पृथ्वीको ८३ वर्ष अर्थात ३० हजार ६८७ दिन बराबर हुन्छ। अर्थात् यसले सूर्यको एक चक्कर लगाउन पृथ्वीको ८४ वर्षको समय लगाउँछ।
अरुण ग्रहको १३ वटा रिङ भएको मानिन्छ। जेम्स वेब टेलिस्कोपले लिएको तस्बिरमा भने ११ रिङ देखिन्छन्। केही त अधिक चम्किलो पनि देखिन्छन्।
वैज्ञानिकले भविष्यमा दुई अरु रिङ पनि स्पष्ट रुपमा देख्न सकिने अपेक्षा गरेका छन्। हालसम्म अरुण ग्रहका ज्ञात २७ वटा चन्द्रमा रहेका छन्। जसमा केही निकै सानो आकारका पनि छन्।
अरुणको सतह कठोर तर अधिकतर हल्का पग्लिएको बरफ रहेको छ। अरुण र बरुणलाई बरफले भरिएका ग्रहका रुपमा पनि चिनिन्छ। यस्तो बरफ जमेको पानी, मिथेन र अमोनियाबाट बन्छन्। यद्यपि, यी दुवै ग्रह बृहस्पति र शनिजस्तै ग्यासीय पनि हुन्।
तस्बिरमा देखिएको अरुणको नीलो रंग दुई फिल्टरबाट संकलन गरिएको तथ्यांकका आधारमा बनाइएको हो। यस तस्बिरमा देखिएको चमकदार ध्रुवीय क्षेत्र सूर्यको तर्फ रहेको छ। यसलाई पोलार पनि भनिन्छ।
यो क्षेत्र ग्रहको दाइने क्षेत्रमा अवस्थित छ। जब यो ध्रुवीय क्षेत्र सूर्यको प्रकाशमा आउँछ तब यो माथि उठ्छ र सूर्यास्त हुनेबित्तिकै हराउँछ। यस्तो कसरी हुन्छ भन्ने कुरा अहिलेसम्म यसको कारण भने पत्ता लागिसकेको छैन।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।