सशस्त्रको बीओपी कमाण्ड संरचना फेरबदलको तयारी, ‘तीन जोड एक’को नीति

सुरक्षा/अपराध

नारायण अधिकारी बिहीबार, पुस १४, २०७९ १०:५६

सशस्त्र प्रहरी प्रधान कार्याल, हल्चोक (फाइल तस्बिर)

काठमाडौं– सशस्त्र प्रहरी बल (एपीएफ) मा केही कमाण्ड संरचनामा फेरबदल गर्न लागिएको छ। अहिले भएका बोर्डर आउट पोष्ट (बीओपी) को कमाण्ड संरचना फेरबदल गर्ने गरी गृहकार्य अघि बढाइएको छ।

सशस्त्र हेडक्वार्टर हल्चोकले सुरक्षा प्रोटोकल र चुस्त सुरक्षाका लागि भन्दै केही कमाण्ड संरचना मिलान गर्नुभन्दै उक्त प्रस्ताव गृहमा पठाएको छ। देशभर सशस्त्रका २ सय २८ बीओपी छन्। ती बीओपीमा सशस्त्र प्रहरी निरीक्षक (इन्सपेक्टर)ले कमाण्ड गर्दै आएका छन्। एउटा बीओपीमा ६० जनासम्म जनशक्ति कार्यरत छन्।

इन्सपेक्टरको कमाण्डमा एक प्लाटुन अर्थात ३५ जनाको कमाण्ड रहने भए पनि अहिले ६० जनासम्म कमाण्ड गर्नुपर्ने अवस्था आएको छ। जसकारण नतिजा चुस्त आउन नसक्ने भन्दै यसलाई ‘तीन जोड एक’को नीति अनुसार कमाण्ड संरचना बदल्नुपर्ने हल्चोकको प्रस्ताव छ।

बीओपीमा सशस्त्र प्रहरी नायब उपरीक्षक (डीएसपी) पनि राख्ने र डीएसपीको मातहतमा इन्सपेक्टरले कमाण्ड गरेका तीनवटा बीओपी राख्ने प्रस्ताव हल्चोकको छ। डीएसपीले आफ्नो ‘टेरिटोरी’ तीनवटै बीओपीको निरीक्षण, अनुगमन र कमाण्ड गर्दा सीमा सुरक्षा थप चुस्त हुने भन्दै हल्चोकले उक्त प्रस्ताव गृहमा पठाएको हो।

सशस्त्र प्रहरीका प्रवक्ता तथा एसएसपी पुरुषोतम थापाले बीओपी कमाण्ड संरचना फेरबदलको विषयमा कुरा भएको बताउँदै अहिले निर्णय भइनसकेकाले केही भन्न नमिल्ने बताए। ‘ती जोड एक’ को कमाण्ड गर्दा राम्रो नतिजा आउँछ भन्ने विषयमा छलफल भएको हो। निर्णय गर्ने काम गृहको भएकाले अहिले यो विषयमा केही भन्न मिल्दैन’, एसएसपी थापाले भने।

भारतमा सशस्त्र सीमा बल (एसएसबी)ले समेत ‘तीन जोड एक’को नीति अनुसार एक डीएसपीको कमाण्डमा तीनवटा सीमा सुरक्षा पोष्ट हुन्छन्। आफ्नो क्षेत्रका तीनवटा सीमा सुरक्षाको सम्पूर्ण जिम्मा डीएसपीको हुन्छ।

यसरी खुम्चिएको थियो डीएसपीको कमाण्ड आकार
२०७५ सालमा पुनर्संरचना भन्दै सशस्त्रका ११ वटा राजश्व तथा भन्सार गस्ती सुरक्षा गुल्म खारेज गरिएको थियो। जसमा झापाको काकडभिट्टा, मोरङको जोगवनी, धनुषाको जलेश्वर, पर्साको वीरगञ्ज, रसुवाको टिमुरे, सिन्धुपाल्चोकको तातोपानी, रुपन्देहीको डण्डा, कपिलवस्तुको कृष्णनगर, बाँकेको जमुनाह, कैलालीको त्रिनगर, कन्चनपुरको गड्डाचौकी पुनर्संरचना भन्दै खारेज भए।

त्यतिबेला ती गुल्महरुमा १६० जनाको दरबन्दीमा सशस्त्र प्रहरी नायब उपरीक्षक (डीएसपी)ले कमाण्ड गर्दै आएका थिए। ती गुल्महरु खारेज गर्दै बीओपी स्थापना गरियो। अहिले बीओपीको कमाण्ड सशस्त्र प्रहरी निरीक्षक (इन्सपेक्टर)ले गर्दै आएका छन्। गुल्म खारेज गरेर बीओपीमा गएपछि डीएसपीका ११ वटा कमाण्ड एकाएक खुम्चिएका थिए।

२०७५ सम्म सुनसरी, बारा, ललितपुर, रुपन्देही र कैलालीमा गरी शसस्त्रका ५ वटा राजश्व चुहावट नियन्त्रण गुल्महरु थिए। ती गुल्महरुको कमाण्ड पनि डीएसपीले गर्दै आएका थिए। पुनर्संरचना गर्ने भन्दै ५ वटा मध्ये ४ वटा राजश्व चुहावट नियन्त्रण गुल्मलाई सुरक्षा बेसमा परिवर्तन गरियो।

अहिले ललितपुरको हरिहर भवनमा मात्रै सशस्त्रको राजश्व चुहावट नियन्त्रण गुल्म छ। गुल्म हुँदा डीएसपीले कमाण्ड गरेका यी ४ वटा सुरक्षा बेस बनेसँगै इन्सपेक्टरको कमाण्डमा आएका छन्।

२०७५ सम्म झापा, मोरङ, बारा, पर्सा, मकवानपुर, काठमाडौं, ललितपुर, भक्तपुर, कास्की, रुपन्देही, बाँके, सुर्खेत र कन्चनपुर गरी १३ वटा सशस्त्र प्रहरीका औद्योगिक सुरक्षा गुल्महरु थिए। ती गुल्मलाई पनि पुनर्संरचनाको नाममा सुरक्षा बेस बनाइएको थियो।

गुल्म हुँदा डीएसपीले कमाण्ड गरेका उक्त ठाउँहरु सुरक्षा बेस भएसँगै अहिले इन्सपेक्टहरुले कमाण्ड गरिरहेका छन्। २०७५ मा पुनर्संरचना भन्दै राजश्व, भन्सारका गुल्महरु खाजेर गर्दा डीएसपीले नेतृत्व गर्ने २८ वटा संरचना खारेज भएका थिए। अहिले भने ३५ जनाको कमाण्ड गर्नुपर्ने इन्सपेक्टरको जिम्मा ६० जनासम्म हुने भएकाले प्रभावकारी हुन नसकेको भन्दै ‘तीन जोड एक’ को अवधारणअनुसार डीएसपीको कमाण्डमा ल्याउन लागिएको हो।

इन्सपेक्टरको कमाण्डमा एक प्लाटुन अर्थात् ३५ जनाको कमाण्ड रहने भए पनि ६० जनासम्मको कमाण्ड इन्सपेक्टरले गर्दा सुरक्षा व्यवस्था प्रभावकारी हुन नसकेको र सुरक्षा प्रोटोकल समेत नमिलेकाले कमाण्डमा परिवर्तन गर्न लागिएको सशस्त्र प्रहरी हेडक्वार्टर स्रोतले जनाएको छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।