निर्वाचन विशेष

गच्छदार-चौधरी तेस्रो पटक आमने-सामने : लाग्ला गच्छदारको ३१ वर्षे संसदीय यात्रामा 'ब्रेक’ ?

ईश्वर बराल मंगलबार, असोज २५, २०७९ २१:२१

काठमाडौं- 'ग्यारेन्टी गर्छु- ३१ वर्षमा हुन नसकेका काम म ५ वर्षमा गर्छु,’ सुनसरी- ३ की एमाले उम्मेदवार भगवती चौधरी आइतबार मनोनयन दर्तापछि सञ्चारकर्मीलाई प्रतिक्रिया दिँदै थिइन्।

उनको प्रतिक्रिया आफ्नै प्रतिस्पर्धी कांग्रेसका उम्मेदवार विजय गच्छदारप्रति लक्षित थियो, जो २०४८ सालदेखि लगातार ६ पटक सुनसरीबाट निर्वाचित भइरहेका छन्।

गच्छदार आसन्न निर्वाचनमा सातौं पटक प्रतिस्पर्धा गर्दैछन् भने चौधरी र गच्छदारबीच तेस्रो पटक यही क्षेत्रमा प्रतिस्पर्धा हुँदैछ।

चौधरी यो क्षेत्रको बलियो उम्मेदवारको रुपमा रहेकी छन् किनभने उनका प्रतिस्पर्धी कांग्रेसका उम्मेदवार गच्छदारको खस्किँदो व्यक्तित्वले उनलाई थप बलियो बनाएको देखिन्छ।

चौधरी र गच्छदारबीच पहिलेको मतान्तर
यी दुई नेताबीच २०७० को दोस्रो संविधान सभा निर्वाचनमा पहिलो पटक प्रतिस्पर्धा भएको थियो। गच्छदार तत्कालीन मधेशी जनअधिकार फोरम लोकतन्त्रिकबाट उम्मेदवार थिए भने चौधरी नेकपा एमालेबाट उम्मेदवार थिइन्।

चौधरीले १७ हजार १६२ मत ल्याउँदा गच्छदारले १७ हजार ५२४ मत ल्याएर विजयी बनेका थिए। उनीहरूबीचको मतान्तर ३६२ मत मात्र थियो।

त्यस्तै, २०७४ को प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा गच्छदार ३८ हजार ९७२ मत ल्याएर विजयी हुँदा चौधरीले ३८ हजार ६५१ मत ल्याएकी थिइन्। चौधरीले २०७० को निर्वाचनको तुलनामा मतान्तर अझ घटाइन्। उनीहरूबीचको मतान्तर ३२१ मात्र थियो। यद्यपि, यो निर्वाचनमा चौधरी बाम गठबन्धनकी उम्मेदवार थिइन् भने गच्छदार नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार थिए।

चौधरी र गच्छदारबीच अब हुने तेस्रो प्रतिस्पर्धामा भने पछिल्ला तथ्याङ र राजनीतिक समीकरणले चौधरी बलियो हुँदै गएको देखिन्छ।

स्थानीय तह निर्वाचनमा दलहरूको अवस्था
सुनसरी क्षेत्र नम्बर ३ मा इटहरी उपमहानगरपालिकाका वडा नम्बर ६, ७, ८, ९, १०, ११, १२, १३, १४, र १५ रहेका छन्। त्यस्तै, इनरुवा नगरपालिकाको वडा नम्बर ७, गढी गाउँपालिका, दुहवी नगरपालिका र बर्जु गाउँपालिकाका सबै वडाहरू पर्छन्।

वैशाखमा सम्पन्न स्थानीय तह निर्वाचनमा यो क्षेत्रबाट दलहरूका वडाध्यक्षहरूले प्राप्त गरेको मतलाई हेर्ने भने नेकपा एमाले ठूलो दल रहेको छ। एमालेका वडा अध्यक्ष उम्मेदवारले कुल ३५ हजार ५३ मत ल्याएका छन्।

दोस्रो ठूलो दल बनेको नेपाली कांग्रेसका वडाध्यक्षका उम्मेदवारले ३३ हजार ५७१ मत ल्याएका छन्। जनता समाजवादीका उम्मेदवारले ५ हजार ५१६, माओवादी केन्द्र वडाध्यक्षका उम्मेदवारले ३ हजार ८२५, राप्रपाकाले ३ हजार ३३१, एकीकृत समाजवादीले ६२६ र स्वतन्त्र तथा अन्य सानादलका उम्मेदवारले ५ हजार ३२९ मत ल्याएका छन्।

राजनीतिक गठबन्धनको प्रभाव
यो क्षेत्रमा मुख्यत: २ वटा गठबन्धनबीच प्रतिस्पर्धा हुनेछ। पहिलो कांग्रेस-माओवादी केन्द्र-एकीकृत समाजवादीको संयुक्त गठबन्धन र दोस्रो एमाले-जसपाको गठबन्धन।

गठबन्धन बनेर जाँदा दोस्रो गठबन्धन यो क्षेत्रमा बलियो रहेको वैशाखको निर्वाचनको मत परिणामले देखाउँछ। जसले चौधरीले जित निकाल्न सक्ने निकटस्थहरू बताउँछन्।

गच्छदारको संसदीय यात्रा
चौधरीले लक्षित गरे जस्तै विगत ३१ वर्षदेखि यो क्षेत्रमा गच्छदारले एकछत्र राज गरेका छन्। बहुदलपछि २०४८ मा भएको पहिलो निर्वाचनमा गच्छदारले तत्कालीन सुनसरी- २ बाट २७ हजार ७७५ मत ल्याएर एमालेकी लिला श्रेष्ठ (सुब्बा) लाई पराजित गरेका थिए। सुब्बाले १५ हजार ८८५ मत ल्याएकी थिइन्। गच्छदार नेपाली कांग्रेसको तर्फबाट उम्मेदवार थिए।

त्यस्तै, २०५१ को मध्यवधि निर्वाचनमा पुन: क्षेत्र नम्बर २ बाट एमालेकै कुलदीप पेस्करलाई कांग्रेस उम्मेदवार गच्छदारले फराकिलो मतले पराजित गरेका थिए। पेस्करले १० हजार ७०८ मत ल्याउँदा गच्छदारले २१ हजार ९६३ ल्याएका थिए।

२०५६ को निर्वाचनमा एमालेका रेवतीरमण भण्डारीलाई पराजित गरेर गच्छदारले तेस्रो पटक संसदीय यात्रा तय गरेका थिए। गच्छदारले २७ हजार ५२७ मत ल्याउँदा भण्डारीले २३ हजार ३३९ मत ल्याएका थिए। उनीहरूबीच सुनसरी- २ बाटै प्रतिस्पर्धा गरेका थिए।

२०६४ को पहिलो संविधान सभा निर्वाचनमा भने गच्छदारले कांग्रेस छाडेर मधेशी जनअधिकार फोरमबाट चुनाव लड्दै सुनसरी- ३ बाट चौथौ पटक जित निकालेका थिए। उनले २३ हजार ७६९ मत ल्याउँदा उनका प्रतिद्वन्द्वी कांग्रेसका अगमलाल चौधरीले १० हजार ८०६ मत ल्याएका थिए।

खस्किएको राजनीतिक पूँजी
१३ पटक मन्त्री बनेका गच्छदार आफू मन्त्री बन्दा बालुवाटारस्थित ललिता निवासको सरकारी जग्गा व्यक्तिको नाममा बनाउने कार्यमा संलग्न रहेको भन्दै उनी विरुद्ध अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले विशेष अदालतमा भ्रष्टाचार मुद्दा दायर गरेको थियो।

लामो समयदेखि फरार हुँदै आएका उनी पछि अदालतमा उपस्थित भएर धरौटीमा छुटेका थिए।

अदालतमा मुद्दा परेसँगै पदबाट मुक्त भएका गच्छदार पार्टीको १४औं महाधिवेशनमा उपसभापतिमा पराजित भए। त्यसयता सार्वजिनक मञ्चबाट मा ओझेल परेका उनलाई त्यसको प्रत्यक्ष प्रभाव आसन्न निर्वाचनमा सहजै पर्न सक्ने देखिन्छ।

यो घटनाले उनको राजनीतिक पूँजी खस्किँदै गएको छ। तर पुराना संसदीय खेलाडी उनलाई राजनीतिक दाउपेचबारे जानकारी नहुने कुरै भएन। जसका बलले उनले सातौं पटक संसदको यात्रा गर्न सक्ने जानकार बताउँछन्।