काठमाडौं- २०६४ मा सम्पन्न पहिलो संविधान सभाको निर्वाचनमा समानुपातिक सांसद् बन्ने ३३५ जनामध्ये एक थिइन्, मीनाक्षी झा। पछिल्ला तीन वटै निर्वाचनमा समानुपातिक प्रणाली अपनाउँदा लाभ लिए एक मात्र सांसद् हुन् उनी। उनको पार्टी कांग्रेसले उनलाई तीन पटकसम्म सो अवसर दिएको हो।
१५ वर्षसम्म उही प्रणालीबाट सांसद बनेकी झा आफ्नो चाहनाले नभई पार्टीको चाहनाले गर्दा सांसद हुनुपरेको बताउँछिन्। ‘मैले मात्र हुन्छु भनेर भएको होइन। पार्टीले बनाएपछि पछि हट्ने कुरा पनि आएन।’
पार्टीको चाहनाले गर्दा १५ वर्षसम्म निरन्तर सांसद बन्नुपरेको भए पनि पार्टीले चाहना नराखेकैले अन्य पद नपाएको उनको तर्क छ। ‘मलाई राज्यमन्त्री, मन्त्री हुन पनि मन थियो नि। तर, पार्टीले नचाहेकाले भइनँ’, उनले भनिन्, 'व्यक्तिको चाहनाभन्दा पार्टीको चाहनाले पदमा पुगिन्छ।'
पहिलो पटक सांसद बन्न भने आफूले पनि ईच्छा राखेको झाले खुलाइन्। तर आफू कोही सासु-ससुरा वा श्रीमान्को विरासत बोकेर नआएकोमा गर्व गर्छिन्। त्यसैले आफू विरासतका कारण अवसर पाएको भन्नेप्रति उनको कटाक्ष छ।
दोस्रो पटक संविधान सभा सदस्य बन्दा आफूले कतै करकाप नगरेको उनको दाबी छ। ‘दोस्रो पटक पनि मैले करकाप गरेको होइन। जिल्लाले नै सिफारिस गरेपछि मैले के गर्ने?’', उनको प्रश्न छ।
सभासद्/सांसद्को रुपमा पहिलो र दोस्रो कार्यकालमा निकै राम्रो अनुभव हासिल गरेको उनको अनुभव छ। पहिलो पटक संसदमा छिर्दा धेरै जना नयाँ थिए। संविधान निर्माण गर्नुपर्ने जिम्मेवारी थियो। तर पहिलो संविधान सभाले संविधान बनाउन सकेन। पहिलो पटक उठाएको संविधान निर्माणको मुद्दा दोस्रो पटक कार्यान्वयन गरिएको उनको भनाइ छ।
तेस्रो पटक चाहिँ आफूलाई समानुपातिकतिर जान मन नभएको उनको भनाइ छ। प्रत्यक्षतर्फ नै उम्मेदवार बन्ने योजना बनाएको तर पार्टीले समानुपातिकतिर राखिदिएको उनले बताए। २०७४ को सो निर्वाचनमा जिल्ला र प्रदेशले चित्रलेखा यादव र सीतादेवी यादवसँगै आफूलाई पनि सिफारिस गरिदिएको र सोही अनुसार सांसद बनेको उनले बताइन्।
यसरी तीन-तीन पटक समानुपातिक प्रणालीबाट सांसद बन्दा पनि आफ्ना अगाडि कसैले पनि असन्तुष्टि नपोखेको उनी बताउँछिन्। 'अब यो मेरो अन्तिम संसदीय यात्रा हो। मलाई पुग्यो। अब पार्टी राजनीति बाहेक संसद्मा आउन मन छैन। समानुपातिकबाट सांसद बन्ने अवसर अरु उत्पीडित महिलाले उपयोग गरुन्', उनले भनाइ छ।
२०१६ सालमा जनकपुरमा जन्मिएकी झा २०२९ सालमा नेपाल विद्यार्थी संघको सदस्यता लिएर विद्यार्थी राजनीतिमा प्रवेश गरेकी हुन्। र विद्यालय तहदेखि नै राजनीतिमा संक्रिय रुपमा सहभागी बनिन्। विद्यार्थी राजनीतिपछि नेपाली कांग्रेसबाट पार्टी राजनीति सुरु गरिन्। पटकपटक गिरफ्तार परेकी झा अहिले पार्टीको केन्द्रीय सदस्य छिन्।
(नेपालको सम्पूर्ण विविधतालाई सदनमा प्रतिबिम्बित गर्न सकियोस् र सम्बन्धित समुदाय स्वयंको उपस्थिति सुनिश्चित होस् भनेर पहिलो संविधान सभादेखि समानुपातिक निर्वाचन प्रणाली पनि अपनाउन थालिएको थियो। तर, त्यसयताको शृंखला हेर्ने हो भने, केही सीमित नेताहरुको 'कब्जा'मा परिणत हुने आशंका बढेको छ। नेपाल लाइभको यस शृंखलामा हामी समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीको पटकपटक फाइदा लिएका नेताहरुको चर्चा गर्नेछौँ।)
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
