मनाङ- हिमाली जिल्ला मनाङमा हिमपात भएपछि औषधिजन्य जडीबुटी यार्सागुम्बा संकलनकार्य रोकिएको छ। हिमपात भएपछि खर्क पुगेका संकलन हाल बेंसी फर्किएका छन्।
हिमपातका कारण यार्सागुम्बा संकलन गर्न नसक्ने अवस्था भएपछि बेँसी फर्किएको धादिङ रिहीका ४६ वर्षीय मिलन तामाङले बताए। 'यार्सागुम्बा क्षेत्र भ्राताङ लेकमा हिउँ परेपछि संकलन गर्न नसकेर बेँसी झरेका हौँ”, तामाङले भने।
तामाङले नार्फूको हुलाबाट लेकमा यार्सागुम्बा संकलन गर्दै आएका थिए। उनका अनुसार दैनिक नौ/दश वटामात्रै यार्सागुम्बा संकलन गर्न सकिन्थ्यो। चैतदेखि यार्सागुम्बा संकलन गर्न मनाङ आएका तामाङ लेकमा करिव डेढ महिना बसेको बताए। उनका अनुसार संकलन गर्ने स्थानमै ठेकेदारले एक यार्साको रु ४०० मा खरीद गर्ने गर्छन्।
डेढ महिनामा २०० यार्सागुम्बा संकलन गरेको उनी बताउँछन्। ठेकेदारले राम्रो प्रकारको यार्सागुम्बा मात्रै खरिद गर्ने उनले बताए। तामाङ यार्सागुम्बा टिप्ने समयमा मात्रै मनाङ आउने गर्छन्।
खर्कमा हिउँ परेपछि यार्सागुम्बा संकलन गर्न सकस भएकाले बेँसी फर्किएको संकलन बताउँछन्। उनीहरुले आफैँले खाना बनाएर खाने र ओडारमा बसेर यार्सागुम्बा संकलन गर्ने गरेको सुनाए। ताञ्जो खर्कमा हिउँ पर्नुका साथै लगेको खाद्यान्न पनि सकिएपछि सामग्री लिन र हिउँ पर्न छाड्ने समयसम्म चामे झरेको सोही संकलन रोहित तामाङले बताए।
धादिङका १९ जनाले यार्सागुम्बा संकलन गर्नका लागि ठेकेदारले रु ४२ लाख पुर्जी काटेको सोही ठाउँका ३० वर्षीय एसु तामाङले बताए। हालसम्म ५२० यार्सागुम्बा संकलन गरेको उनले बताए। “ठेकेदारले राम्रो खालको यार्सागुम्बालाई मात्रै प्रतिवटा रु ४०० दिन्छन्”, तामाङले भने।
केही खर्कमा चैत पहिलो सातादेखि जेठको तेस्रो हप्तासम्म यार्सागुम्बा संकलन गर्ने समय हो भने केही स्थानमा असारको पहिलो हप्तासम्म यार्सागुम्बा संकलन गर्न सकिन्छ। यार्सागुम्बा पाउने समय अझै रहेकाले हिमपात र खाद्यान्न लिएर पुनःखर्कतर्फ जाने उनीहरुले बताए।
विशेषगरी यस मौसममा यार्सागुम्बा संकलन गरी घरमा ल्याएर सुरक्षित गर्ने समयका रुपमा लिइन्छ। औषधिजन्य जडीबुटी संकलनका लागि अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना (एक्याप) इलाका कार्यालय मनाङको गत चैत २३ गते बसेको बैठकले यार्सागुम्बा संकलन गर्न इजाजत प्राप्त भएपछि समितिमार्फत पूर्जी दिने निर्णय भएको थियो।
बैठकको निर्णयबमोजिम नै यार्सागुम्बा संकलन गर्न पाउने भएपछि मनाङवासीलाई चटारो परेको थियो। उक्त जडीबुटी संकलन मनाङवासीको मुख्य आयस्रोत मानिन्छ। यार्सा संकलन गर्न जिल्लावासी मात्रै नभएर बाहिरी जिल्लाबाट पनि आउने गर्दछन्।
यार्सा संकलनकार्य नाम्केखर्कबाट सुरु हुन्छ भने नार्फु र माथिल्लो मनाङको खाङ्सार खर्कमा सकिने एक्याप मनाङका प्रमुख लेखनाथ गौतमले जानकारी दिए। उनका अनुसार असारको पहिलो हप्तासम्म यार्सा संकलन गर्न सकिने समय हो। वैशाख १५ देखि असारको पहिलो सातासम्म यार्सा संकलन गरी बेँसीतर्फ फर्किने समय हुन्थ्यो।
मनाङवासीलाई यहाँको नागरिकता वा बसाइँसराइ भएमा बसाइँसराइको प्रमाणपत्रका आधारमा यार्सागुम्बा संकलन पूर्जी दिने गरिन्छ। संस्थामार्फत यार्सागुम्बा संकलन गरिँदैछ भने आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा दिइएको संकलन पूर्जी उपलब्ध गराइने गौतमले बताए। उनका अनुसार यार्सागुम्बा संकलनले १० वटा यार्सागुम्बामध्ये एक छोड्नुपर्ने प्रावधान निर्धारण गरिएको छ।
यार्सागुम्बा संकलन अवधिभर नेपाल प्रहरीद्वारा आवश्यकतानुसार नार, फुलगायतका अन्य स्थानमा सुरक्षा प्रबन्ध मिलाउने र अन्य सुरक्षा निकायले सहयोग गर्ने गर्दछन्। संकलन गरेको परिचयपत्र सम्बन्धित संरक्षण क्षेत्र तथा व्यवस्थापन समितिको सिफारिस, दस्तुरको रसिद र सम्बन्धित गाउँपालिकाको रसिद लिएर आएमा मात्र छोडपूर्जी दिन अनुरोध गरिएको गौतमले बताए।
मनाङ बाहिरका यार्सागुम्बा तथा अन्य जडीबुटी संकलन र खरिद गर्न आउने व्यक्तिले अनिवार्यरुपमा कोभिड–१९ विरुद्धको खोप लगाएको परिचयपत्र (मोबाइलमा भए पनि खोपकार्ड) लिएर आउनुपर्ने र प्रहरी कर्मचारीले माग गरेको अवस्थामा देखाउनुपर्नेछ। यार्सागुम्बा तथा अन्य जडीबुटी संकलन तथा खरिदकर्ताले आवश्यक स्वास्थ्यका मापदण्ड अपनाउनसमेत अनुरोध गरिएको छ।
गत दुई वर्ष यार्सागुम्बा तथा अन्य जडीबुटी संकलन र खरिद बिक्री गर्न नसक्दा जिल्लाको राजस्व घटेको बताइएको छ । यसवर्ष यार्सागुम्बा संकलन भएकाले राजस्व वृद्धि हुने अपेक्षा गरिएको छ।
विगतमा जेठ अन्तिम सातासम्म यार्सागुम्बा संकलन गर्ने समय तोकिएको भए पनि यस वर्ष निर्वाचनका लागि केही समय रोक लगाइएकाले असारको पहिलो हप्तासम्म संकलनको समयसीमा तोकिएको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1764508750.jpg)
-1764146706.png)
-1763721444.png)
-1763559424.jpg)
-1764080971.png)
