धरान उपमहानगरपालिका : वामपन्थीको किल्लामा कांग्रेसले गर्ला गोल?

स्थानीय निर्वाचन

धनु विश्वकर्मा सोमबार, वैशाख २६, २०७९ ०७:०३

काठमाडौं— सुनसरीको धरान उपमहानगरपालिका वामपन्थीहरूको पकड भएको क्षेत्र हो। २०७४ सालको स्थानीय तह निर्वाचनमा यहाँ एमालेले मेयर र उपमेयरसहित बहुमत वडामा जित हात पारेको थियो। तर, मेयर तारा सुब्बाको निधनपछि भएको उपनिर्वाचनमा नेपाली कांग्रेसले पहिलो पटक बाजी मारेको थियो।

यसपटक धरानमा नेकपा एमाले र सत्ता गठबन्धनबीच नै मुख्य प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ। एमालेका तर्फबाट मञ्जु भण्डारी सुवेदी र सत्ता गठबन्धनका तर्फबाट नेपाली कांग्रेसका किशोर राई चुनावी मैदानमा छन्। राईलाई सत्ता गठबन्धनका अन्य दल नेकपा माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी र जनता समाजवादी पार्टीको समर्थन छ।

एमालेकी भण्डारी निवर्तमान उपमेयर र एमाले केन्द्रीय सदस्य हुन्। त्यसैगरी नगरपालिका संघको सचिवालय सदस्य पनि हुन्। तत्कालीन मेयर तारा सुब्बाको निधन भएपछि करिब डेढ वर्ष उनले कार्यवाहक मेयरको जिम्मेवारी सम्हालेकी थिइन्।

उपमेयर र कार्यवाहक मेयर भएर काम गरेको अनुभवका आधारमा उनी बलियो प्रतिश्पर्धी हुन्। तर, एमाले फुटेर नेकपा एकीकृत समाजवादी हुनु र एमालेबाहेकका सबै ठूला दल गठबन्धनमा सामेल हुनु उनका लागि चुनौती हो। अघिल्लो उपनिर्वाचनमा एमालेले मेयरमा भोग्नु परेको पराजयलाई चिर्ने चुनौती उनले पार लगाउनुपर्नेछ।

यता गठबन्धनबाट उम्मेदवार बनेका कांग्रेसका किशोर राई अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा) को केन्द्रीय उपाध्यक्ष भइसकेका व्यक्ति हुन्। फुटबलका पूर्वखेलाडी राई अब भने ‘राजनीतिको गोल’ हान्ने दाउमा छन्। उनलाई सत्ता गठबन्धनमा रहेका दलको साथ छ।

उनी २०५४ सालको स्थानीय निर्वाचनमा तत्कालीन धरान नगरपालिका–१२ को वडाअध्यक्ष निर्वाचित भएका थिए। २०५५ सालमा कांग्रेस धरानको नगर सचिव भए। २०५८ सालमा नेपाली कांग्रेस प्रजातान्त्रिकको धरान नगर सभापति भएका थिए।

धरानमा २०७४ सालमा ५३ हजार ८१२ जना मतदाता थिए। निर्वाचन आयोगको २०७९ सालको अभिलेख अनुसार मतदाता संख्या एक लाख ३२४ पुगेको छ। पाँच वर्षमा ४६ हजार ५१२ मतदाता बढेका छन्। अबको निर्वाचनमा नयाँ थपिएका मतदाता निणर्याक हुने देखिन्छ।

दलका आ–आफ्नै दाबी
नेपाली कांग्रेस सुनसरी सभापति केदार भण्डारी गठबन्धनको साथ पाएकाले धरानमा यसपटक मेयरसहित अधिकांश वडामा जित हासिल गर्ने बताउँछन्। २०७४ सालमा पार्टीभित्रको आन्तरिक कलहका कारण कांग्रेसले पराजय बेहोरेको उनको भनाइ छ। ‘किशोर राई विगत लामो समय सांस्कृतिक आन्दोलनमा लागेको जनताको नेता हुन्,’ उनी भन्छन्, ‘एमालेको जति तामझाम भए पनि देश चलाउने नसक्ने अवस्था छ। मेयरको उम्मेदवार आफैं असफल उपमेयर हुनुहुन्छ।’ उनले मेयर भएर महानगर हाँक्न नसक्ने पहिलो कार्यकालले पुष्टि गरेको भण्डारीको दाबी छ।

एमाले सुनसरीका नेता रेवतीरमण भण्डारी भने धरानमा एमालेको संगठन विस्तार तल्लो तहसम्म राम्रो रहेको बताएका छन्। ‘धराने मनोविज्ञान कम्युनिष्ट मनोविज्ञान हो। अझ एमाले मनोविज्ञान भने हुन्छ,’ उनी भन्छन्, ‘त्यसैले जित हाम्रै हुने हो।’

धरानमा एमाले फुटको असर नभएको उनी बताउँछन्। ‘बरु, माओवादीको २०७४ सालमा आएको ११ हजार मत आधा एमालेतिर आएको छ, मेयरका प्रत्यासी भण्डारी सशक्त महिला युवा उम्मेदवार हुनुहुन्छ,’ उनले भने। गएको कार्यकालमा धरानमा नेपालाकै पहिलो आधुनिक बसपार्क निर्माण भएको उनी बताउँछन्।

उनले प्रतिस्पर्धीलाई ठूलो रुपमा नलिएको बताएका छन्। मञ्जु अनुभवी भएका कारण धरानबासीले मत दिने उनको दाबी छ।

२०७४ सालको चुनावी मतपरिणाम
२०७४ सालको स्थानीय निकाय निर्वाचनमा मेयरका प्रतिश्पर्धी १२ जना थिए। २० वटा वडा रहेको धरानमा मुख्यतः एमाले, कांग्रेस र माओवादी केन्द्रबीच प्रतिश्पर्धा भएको थियो। मेयर उपमेयर दुवैमा नेकपा एमालेका उम्मेदवार विजयी भएका थिए।

एमालेका मेयर उम्मेदवार तारा सुब्बाले २० हजार ९७५ मत पाएका थिए भने कांग्रेसका तिलक राईले १६ हजार १०२ मत पाएका थिए। त्यसैगरी तेस्रो स्थानमा रहेका माओवादि केन्द्रका अइन्द्रविक्रम बेघाले ११ हजार १८० मत ल्याएका थिए।

उपमेयरमा एमालेकी मञ्जु भण्डारीले २१ हजार २५६ मत पाउँदा कांग्रेसकी श्यामा रेग्मीले १४ हजार ९१७ मत पाएकी थिइन्। वडामा पनि एमाले नै बलियो थियो। वडा नम्बर ३, ४, ६, ७, ८, ९, १०, ११, १२, १३, १५, १६, १९ र २० गरी १४ वटा वडामा एमाले विजयी भएको थियो। काग्रेसले वडा नम्बर १, २, ५, १४ र १८ गरी पाँच वटा र माओवादी केन्द्रले वडा नं. १७ मा मात्र जित हासिल गरेका थिए।

तर, मेयर सुब्बाको एक वर्षपछि नै मृत्यु भयो। त्यसपछि २०७६ सालमा भएको उपनिर्वाचनमा कांग्रेसका तिलक राई २६ हजार ७०९ मत ल्याएर विजयी बने। उनका निकटतम् प्रतिद्धन्द्धी तत्कालीन नेकपाका प्रकाश राईले २३ हजार ९२४ मत पाएका थिए। त्यति बेला एमाले र माओवादी एकीकरण भइ नेकपा बनेको थियो।

बहुदल आएको २९ वर्षपछि धरानमा पहिलो पटक कांग्रेसले मेयरमा विजय हासिल गरेको थियो। यसअघि भएको तीन वटै निर्वाचनमा एमाले विजयी हुँदै आएको थियो। त्यति मात्र नभइ यस क्षेत्रबाट भएका सबै संसदीय निर्वाचनमा पनि वामपन्थी उम्मेदवार नै विजयी भएका छन्। कांग्रेससहितको गठबन्धनलाई अहिले पछिल्लो जित दोहोर्‍याउने चुनौती छ भने एमालेलाई आफ्नो विरासत जोगाउने चुनौती छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।