काठमाडौं- १२ वैशाख २०७२ को भूकम्पले क्षतिग्रस्त सुरक्षा निकायका संरचनामध्ये ६ वर्षको अवधिमा ९६ प्रतिशतको पुनर्निर्माण सम्पन्न भएको छ। बाँकी ४ प्रतिशतको पुनर्निर्माण जारी रहेको जनाइएको छ।
७२ सालको भूकम्पका कारण नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी बल (एपीएफ), राष्ट्रिय अनुसन्धान विभाग (एनआईडी) गरी चारै वटा सुरक्षा निकायका कूल ७३१ संरचनाहरु क्षतिग्रस्त भएका थिए। तीमध्ये २१६ संरचना (भवनहरु) पूर्ण रुपमा पुनर्निर्माण गर्नुपर्ने अवस्थाका थिएभने ५१५ भवनहरुमा आंशिक क्षति पुगेको थियो। आंशिक क्षति भएका संरचनामध्ये अधिकांशको पुनर्निर्माण सम्पन्न भएको राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले जानकारी दिएको छ।
पूर्णरुपमा पुनर्निर्माण गर्नुपर्ने भवनमध्ये पनि ९६ प्रतिशत भवनको पुनर्निर्माण भइसकेको प्राधिकरणको तथ्याङ्क छ। बाँकी ४ प्रतिशत भवन भने निर्माणकै चरणमा रहेका छन्। प्राधिकरणका कार्यकारी अधिकृत सुशील ज्ञवालीले भने, ‘प्राधिकरणले बनाउने जिम्मा लिएकामध्ये अधिकांश भवन निर्माण भएका छन्। केहीको निर्माण भइरहेको छ। केही सुरक्षा निकायलाई नै बनाउने जिम्मा दिइएको थियो, ती भवनहरु भने उनीहरुले नै बनाउँछन्।’
प्राधिकरणले बनाउने जिम्मा लिएर बाँकी रहेका ४ प्रतिशत भवनहरु पनि यही आर्थिक वर्षभित्र सम्पन्न गर्ने लक्ष्य लिइएको उनले बताए। आगामी पुस मसान्तमा प्राधिकरणको समायावधि सकिँदै छ। असार मसान्तसम्म पनि निर्माण नसकिएको अवस्थामा पुनर्निर्माणको सम्पूर्ण काम पुस मसान्तसम्म सकिने उनको दाबी छ।
सेनाका २ भवन बन्न बाँकी
भूकम्पका कारण नेपाली सेनाका २१० भवनहरु क्षतिग्रस्त भएका थिए। साना सुरक्षा पोस्टदेखि ब्यारेसम्म गरी २१० भवनमा क्षति भएको थियो। तीमध्ये ७१ वटा भवन पूर्ण रुपमा पुनर्निर्माण गर्नुपर्ने थियो भने १३९ भवनमा आशिंक क्षति भएको थियो।
पूर्ण रुपमा पुनर्निर्माण गर्नुपर्ने ७१ वटा भवनमध्ये ६९ वटा बनिसकेको प्राधिकरणका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत ज्ञवालीले नेपाल लाइभलाई बताए। बाँकी २ वटा भवन भने निर्माणकै चरणमा छन्। आशिंक क्षति भएका १३९ वटा भवनको निर्माण तथा मर्मतको काम भने रक्षा मन्त्रालयमार्फत भएको प्राधिकरणले जनाएको छ।
‘सेनाका आशिंक क्षति भएका १३९ सुरक्षा पोस्टको पुनर्निर्माण रक्षा मन्त्रालयअन्तर्गत भइरहेको छ’ प्राधिकरणका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत ज्ञवालीले भने।
२०७२ बैशाख १२ को भूकम्पपछि नेपाली सेनाको मुख्यालय जंगी अड्डा समेत क्षतिग्रस्त भएको थियो। २०७३ जेठ २४ गतेबाट प्राधिकरणमार्फत ३ अर्ब ४४ करोड बिनियोजन गरेर जंगी अड्डाको पुनर्निर्माण थालिएको थियो। उक्त भवन दुई वषअघि नै सम्पन्न भई प्रयोगमा आइसकेको छ। उक्त भवनबाट नेपाली सेनाका महानिर्देशनालय, विभाग, निर्देशनालयसहित ४७ कार्यालय सञ्चालनमा छन्।
सशस्त्र र राष्ट्रिय अनुसन्धानका सबै भवन निर्माण सम्पन्न
भूकम्बाट सुरक्षा निकायका कार्यालयमध्ये सबैभन्दा थोरै क्षति राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागको भएको थियो। विभागका जम्मा ९ वटा कार्यालयमा मात्रै क्षति पुगेको थियो। हाल ९ वटै कार्यालयहरुको पुनर्निर्माण भइसकेको छ।
राष्ट्रिय अनुसन्धान पछि कम क्षति हुनेमा सशस्त्र प्रहरी बलका कार्यालयहरु छन्। प्राधिकरणले उपलब्ध गराएको तथ्याङ्कअनुसार सशस्त्रका ३१ भवनहरुमा क्षति भएको थियो।
भूकम्पबाट सशस्त्रको प्रधान कार्यालयल हल्चोक, विभिन्न बाहिनी, गण तथा गुल्मका हेडक्वार्टरमा क्षति पुगेको थियो। नुवाकोटको ककनीस्थित सशस्त्र प्रहरी बल यूएन शान्ति स्थापना तालिम शिक्षालयको भवन, पोखरास्थित सशस्त्र प्रहरी बल नेपाल नंम्बर ४ मुक्तिनाथ बाहिनी मुख्यालय पोखरालगायतमा क्षति भएको थियो। अहिले ती कार्यालयको पुनर्निर्माण सम्पन्न भइसकेको छ।
सशस्त्रको काठमाडौं उपत्यकाभित्र निलबराहीस्थित नंम्बर १८ गणको हेडक्वार्टरमा रहेका २ वटा बहुतले ब्यारेक, प्रधान कार्यालयको पेन्टागन भवन, बंगलामुखीस्थित नम्बर १९ गणको हेडक्वार्टरको भवनलगायत ३१ वटै क्षतिग्रस्त संरचनाको पुनर्निर्माण सम्पन्न भइसकेको छ।
नेपाल प्रहरीका ७ भवन निर्माण गर्न बाँकी
भूकम्पका कारण देशभर गरी नेपाल प्रहरीका ४ सय ८१ कार्यालयमा क्षति पुगेको थियो। तीमध्ये १०५ कार्यालय पूर्णरुपमा क्षतिग्रस्त भएका थिए। आंशिक क्षति भएका प्रहरी कार्यालयहरु सामान्य मर्मत गरेर सञ्चालनमा ल्याइसकिएको छ।
पूर्ण क्षति भएका १०५ मध्ये ९८ भवन बनिसकेको र ७ वटा भवनहरु बन्ने क्रममा रहेको प्राधिकरणको तथ्याङ्क छ। बनिसकेका ९८ प्रहरी कार्यालयहरुमध्ये २५ वटा प्रहरी कार्यालयहरु प्रदेश सरकारमार्फत समेत निर्माण सम्पन्न भएको छ।
महानगरीय प्रहरी परिसर काठमाडौं, महानगरीय प्रहरी अपराध महाशाखा, नेपाल पुलिस क्लबलगायत ७ वटा भवन भने अहिले निर्माणकै चरणमा छन्।
काठमाडौं परिसरका लागि भद्रकालीस्थित १५ रोपनी जग्गामा अत्याधुनिक भवन निर्माणको काम भइरहेको छ। ८० करोड लागतमा यो भवन निमार्ण गर्न लागिएको छ।
त्यस्तै, अपराध महाशाखाका लागि टेकुस्थित ९ रोपनी जग्गामा भवन निर्माण शुरु भएको छ । ३५ करोडको लागतमा यो भवन बन्ने छ। अन्तर्राष्ट्रियस्तरका सेमिनार तथा खेलकुद प्रतियोगिता हल भने भृकुटी मण्डपस्थित नेपाल पुलिस क्लबमा निर्माण भइरहेको छ। ४० करोडको लागतमा यो भवन बन्ने बताइएको छ।
यसबाहेक भूकम्पले क्षति भएका केही भवनहरुको पुनर्निर्माणको जिम्मा प्रहरीलाई नै दिइएको थियो। प्रहरी आफैंले पुनर्निर्माण को जिम्मा लिएका भवनहरुको पनि निर्माण कार्य अन्तिम चरणमा पुगेको नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता एसएसपी वसन्त कुवँरले जानकारी दिए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
