नेवानिका पाइलटको तलब २० हजार ! कसरी उडाउलान् जहाज?

पर्यटन-उड्डयन

उत्तम काप्री शुक्रबार, चैत ६, २०७७ ०७:०२

काठमाडौं- नेपाल वायुसेवा निगम (नेवानि)का १२ जना पाइलटले एक महिना अगाडिसम्म सबै कर कटाएर ७१ हजार रुपैयाँसम्म तलब बुझ्दै आएका थिए।

तर,अहिले मासिक २० हजार रूपैयाँ तलब भत्ता बुझ्न थालेका छन। एमए-६० उडानमा रहेका ५ जना र वाई-१२ उडानमा रहेका ७ जना पाइलटको तलव एकैचोटि ७१ हजारबाट घटाएर २० हजार पुर्‍याइएको हो। गत फागुन महिनाबाट उनीहरुको तलब एकैपटक २० हजार रुपैयाँमा झार्ने निर्णय निगम सञ्चालक समितिले गरेको हो।

सञ्चालक समितिको यो निर्णयको विरोधमा पाइलटहरुले पत्रसमेत बुझाइसकेका छन्। निगमको उच्च पदमा रहेका कर्मचारीदेखि सञ्चालक समितिलाई समेत उनीहरुले खाइपाइ आएको तलब भत्ता कटौती नगर्न माग गर्दै पत्र बुझाएका छन्।

नेवानिले पाइलटहरुको तलब भत्ता मात्र घटाएको छैन, गत साउनदेखि पूरानो स्केलमा पाइलटले बुझेको पुराना भत्तासमेत अब प्रत्येक महिना ५ हजार रुपैयाँका दरले कटाएर त्यसलाई फिर्ता गराउने सुरुआतसमेत गरिसकेको छ।

निगम महाप्रन्धक डिमप्रकाश पाैडेलले जहाज उडान बन्द भएको र आर्थिक भार बढी पर्ने अवस्था आएपछि सञ्चालक समितिबाट एमए-६० र वाई-१२ जहाज उडानमा रहेका १२ जना पाइलटको ग्यारेन्टी गरिएको ४५ घण्टा र 'टाइप अलाउन्स' भत्ता कटौती गर्ने निर्णय गरेको बताए।

निगमको कर्मचारी विनियमावलीमा ४५ घण्टाको भत्ता ग्यारेन्टी गरिएको छ। त्यसविपरीत भत्ता कटौती गर्ने निर्णय कसरी भयो त? पौडेलले कर्मचारी विनियमावली सञ्चालक समितिले नै शंशोधन गर्न पाउने हुँदा विनियमावलीमा उल्लेख भएको भत्ता पनि कटौती भएको तर्क गरे।

तर, यो निर्णयमा कर्मचारीले असहज भएको भन्दै निवेदन दिएपछि भत्ता कटौती गर्ने निर्णय पुनरावलोकन गर्ने तयारी भइरहेको दाबी उनले गरे।

सञ्चालक समितिले पाइलटको भत्ता कटौती गर्ने निर्णय गरेसँगै निगमको अपरेसन विभागले पाइलटहरुलाई अबउप्रान्त विमान चालकहरुको उडानसँग सम्बन्धित भत्ता कटौती हुने र गएको साउन १५ गतेपछि दिएको भत्ता समेत कटौती गर्ने निर्णय भएको जानकारी गराएको थियो। उक्त निर्णयबाट खाइपाइ आएको तलब भत्ताबाट कुल ७३ प्रतिशत रकम कटौती हुने भएको छ।

पाइलटहरुले भने आफ्नो कारण जहाज उडान गर्न नपाएको अवस्थामा मात्रै भत्ता कटौती हुनुपर्नेमा निगम व्यवस्थापनकै कारण जहाज उडान गर्न नपाएको, यो अवस्थामा भत्ता कटौती गर्न नमिल्ने बताउँदै आएका छन्।

जहाज उडानसँग सम्बन्धित भत्ता तथा ग्यारेन्टी घण्टाबापतको भत्ता पाइलट ग्राउन्डेड भएमा वा कार्यालयमा गयल भएमा मात्रै कटौती हुने व्यवस्था विपरीत अहिले निर्णय भएको र त्यसले उडान सुरक्षामा समेत असर पार्ने नेवानिमा लामो समय काम गरेका वरिष्ठ पाइलटहरु बताउँछन्। अहिले भत्ता कटौतीमा परेकाहरु भने को-पाइलटहरु हुन्।

के के भत्ता कटौती भयो?

निगम सञ्चालक समितिले पाइलटहरुले पाउँदै आएको ग्यारेन्टी गरिएको ४५ घण्टाको भत्ता र टाइप अलाउन्सबापतको रकम कटौती गर्ने निर्णय गरेको छ। यी दुई शीर्षकअन्तर्गत् पाइलटहरुले ६३ हजारदेखि ६५ हजार रुपैयाँसम्म मासिक भत्ता बुझ्दै आएका थिए। यो भत्ता पाउँदासम्म पाइलहरुले मासिक कर कटाएर ७१ हजार रुपैयाँ हाराहारी तलब भत्ता बुझ्दै आएका थिए। पछिल्लो निर्णयपछि उनीहरुले कर कटाएर मासिक करिब २० हजार रुपैयाँ बुझ्छन्।

निगमले चिनियाँ जहाज उडानबाट नाफा नभएको र व्यवस्थापन गर्न नसक्ने भन्दै उडान बन्द गर्ने निर्णय गरेको थियो। यहीकारण पाइलटको भत्ता कटौती गर्न नहुने निगमका सिनियर क्याप्टेनहरू बताउँछन्। ‘जहाज उडान बन्द गरेको ७ महिनासम्म पनि पाइलटहरुको अपग्रेड गर्ने काम भएको छैन,’ एक पाइलटले भने, ‘तर, भत्ता कटौती गरेर मानसिक तनाब दिने काम भएको छ।’

कस्तो भत्ता कसरी पाउँछन्?
पाइलटको तलब भत्ताको विषय नेपाल वायुसेवा निगमको कर्मचारीको सेवा शर्तसम्बन्धी विनियमावली २०५८ को विनियम १३३ (भत्ता) को (घ) को अनुसूचीको बुँदा ११ मा उडान सम्बन्धी भत्ता अन्तर्गत स्पष्ट उल्लेख गरिएको छ।

न्यूनतम ४५ घन्टे ग्यारेन्टेड आवर्स :
पाइलटको वृत्ति विकास र अर्थोपार्जन संसारभर व्यावसायिक तलब बाहेक उडान अवधिका आधारमा गर्ने गरिन्छ। पाइलटले नियमानुसार महिनामा १०० घण्टा उडान गर्न पाउँछन्। वायुसेवाले आफ्ना पाइलटलाई विविध कारणले (मौसम, टेक्निकल वा यात्रुको अभाव) पर्याप्त उडान अवधि दिन नसकेमा वृत्ति विकास पनि नहुने र अर्थोपार्जनमा पनि नकारात्मक असर पुग्ने हुँदा न्युनतम अवधि तोकेका हुन्छन्। नेपाल वायुसेवा निगमले ४५ घन्टा बराबरको रकम वित्तीय सुरक्षा होस् भनेर नै भत्ता स्वरुप प्रदान गर्छ।

विनियमावली अनुसार केही निश्चित अवस्थामा, जस्तै; पाइलटको आफ्नै निजी कारणले तीन दिनभन्दा बढी विदा लिएमा ४५ घन्टाबाट दैनिक पर्न आउने भत्ता कटौती हुन्छ। हाल निगमले चिनियाँ जहाज नउडाउने निर्णय गर्दा स्थायी पाइलटहरूले विदा लिएको अवस्था पनि छैन। अध्ययनका क्रममा छोटो समयमा अत्यधिक लगानी (झन्डै एक करोड) र तलब सरकारी तह अनुसार दिनुपर्ने सीमितता भएको हुँदा न्यूनतम ग्यारेन्टेड अवधि तोकेर सोको भत्ता दिने गरिन्छ। यसप्रकारको भत्ता कुनै फिलिट टाइपसँग सम्बन्धित नभएको र इञ्जिनियरहरुसँग तुलनायोग्य नभएको उल्लेख छ।

भत्ता :
उडान सम्पन्न गरेर विमानस्थल फर्किएपछि उडान भएको दिनको खाना भत्ता उपलब्ध गराउने गरिन्छ। उडान नभएको अवस्थामा यस प्रकारको सुविधा दिने गरिँदैन।

स्टल भत्ता :
वायुसेवा निगमका पाइलटले दुर्गम क्षेत्रमा उडान सेवा प्रदान गरेको अवस्थामा स्टल भत्ता दिने गरिन्छ।

(घ) टाइप भत्ता स्वायुसेवा निगमसँग रहेको जुन फिलिट टाइप (प्रकृति) को विमान पाइलटले उडाउँछन् सोही प्रकृतिको विमानमात्रको भत्ता दिने गरिन्छ। यस प्रकारको भत्ता विमानको प्रकृति अनुसार फरक हुने गर्छ। पाइलटको लाइसेन्समा नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले उक्त टाइप इन्डोर्स गरिदिएको हुन्छ। निगमभित्रैका इञ्जिनियरहरुले भने एकपटक रेटिङ लिएको सबै प्रकारका फिलिटको भत्ता प्राप्त गर्ने गर्छन्। जुन पाइलटले प्राप्त गर्ने भत्ता भन्दा सय प्रतिशत बढी रहेको छ ।

एफिसियन्सी भत्ता :
उडान संख्या अनुसार क्याप्टेनहरुका लागि मात्र यस प्रकारका भत्ता व्यवस्था गरिएको छ। को-पाइलटको उडान संख्या कम हुने हुँदा यसप्रकारको भत्ताको व्यवस्था गरिएको छैन।

२ वर्षसम्म उडान नहुँदा पनि बोइङ उडान गर्नेलाई भने भत्ता
यता, निगमले नै २ वर्षसम्म बोइङ जहाज उडान नहुँदा भने झन्डै एक दर्जन क्याप्टेन तथा पाइलटलाई टाइप अलाउन्स र ग्यारेन्टी घण्टाको भत्ता दिएको थियो। बोइङ जहाज भने २०१९ को अक्टोबरदेखि उडान बन्द भएको थियो।

बोइङ उडान बन्द भएको २ वर्षसम्म त्यसमा रहेका स्थायी, अस्थाई र करार क्याप्टेन तथा पाइलटले उक्त दुईवटै शीर्षकको भत्ता बुझेका थिए। बोइङ अहिले पनि बिक्री हुन नसकेर बसेको छ। बोइङ उडानमा रहेको स्थायी क्याप्टेन तथा पाइलटहरुलाई अहिले ए-३२० र ए-३३० मा पठाइसकिएको छ। करारमा रहेका पाइलटहरुले भने राजीनामा दिइसकेका छन्।

उडान सुरक्षामै जोखिम

पाइलटले पाउँदै आएको तलब तथा भत्ता कटौती गर्दा सिधै सुरक्षामा असर पर्न सक्ने वरिष्ठ क्याप्टेनहरु बताउँछन्। नेपाल एयरलाइन्सका अवकाशप्राप्त पाइलट युवराजकुमार भट्टराई समेत पाइलटले पाउँदै आएको भत्ता कटौती गर्न नहुने बताउँछन्।

‘पाइलटलाई अन्य क्षेत्रमा भन्दा बढी भत्ता स्वभाविक रुपमा दिनुपर्छ,’ उनले भने, ‘बढी भत्ता दिनुको एउटै कारण हो- पाइलहरुको जीविकोपार्जनमा आर्थिक समस्या नहोस्। आर्थिक समस्यामा परेका पाइलटहरुमा मानसिक तनाब आउन सक्छ। मानसिक रुपमा तनाब लिने पाइलटलाई उडानमा राख्दा उडान सुरक्षामा समस्या आउन सक्छ।’

व्यवस्थापनले यस्तो विषयमा आफैं सोचेर निर्णय गनुपर्ने उनको तर्क छ। ‘त्यसमा पनि पाइलटका कारण उडान बन्द भएको भए मात्रै भत्ता कटौती गर्न पाइन्छ। तर, व्यवस्थापन आफैंले जहाज उडान बन्द गरेर पाइलटलाई आर्थिक समस्या पर्ने गरी भत्ता कटाउन हुन्न’, उनले भने।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।