‘अल्टर्ड मेन्टल स्टाटस’ यो पनि हुन सक्छ कोभिडको प्रारम्भिक लक्षण

कोरोना अपडेट

नेपाल लाइभ बुधबार, साउन २१, २०७७ १५:२५

-यो अध्ययनले उब्जाएका प्रारम्भिक प्रश्नहरू
श्वासप्रश्वास र ज्वरोको समस्या नदेखिँदा पनि अल्टर्ड मेन्टल स्टाटस (एएमएस)लाई कोभिड-१९ को क्लिनिकल मार्करको रूपमा जान्नुपर्ने।

-यो अध्ययनले पत्ता लगाएका मुख्य विषय
एएमएस‚ कोभिड-१९ संक्रमणको प्रारम्भिक लक्षणमध्येकै एक हुन सक्छ। विशेषगरी वृद्धवृद्धामा विभिन्न जटिलता उत्पन्न गरी कोभिड-१९ ले उनीहरूलाई बढी असर गर्ने गर्छ। त्यसैले कोभिड १९ संक्रमणको सुरूवाती चरण (श्वासप्रश्वासको समस्याभन्दा पनि पहिलेको चरण)मा देखिने सम्भावित लक्षण एएमएसलाई मानी सुरूवाती चरणमा नै यसको उपचार गर्नुपर्दछ।

-यो अन्वेषणको अर्थ
विशेषगरी कुनै समुदायमा वृद्धवृद्धालगायतका हरेक कोभिड १९ संक्रमितको पहिचान गर्नु अत्यन्तै महत्वपूर्ण हुन्छ। यसले गर्दा हरेक संक्रमित व्यक्तिलाई समयमै उपचार गर्न र क्वारेन्टाइनमा राख्न सकिनेछ।

संक्षेपमा
कोरोना भाइरस सर्वप्रथम सन् २०१९ नोभेम्बरमा चीनको हुवे प्रान्तबाट फैलिएको थियो। यो भाइरसले केही महिनामै विश्वमै महामारीको रूप लियो। यसले विशेषगरी वृद्धवृद्धालाई बढी असर गर्छ। यसले संक्रमण भएको केही दिनपछि यसका विभिन्न लक्षणहरू देखाउन थाल्छ। कोरोना भाइरस थुक्दा‚ हाच्छ्यूँ गर्दा‚ खोक्दा मुखबाट निस्कने थुकका छिटाबाट एकअर्कामा सर्ने गर्छ। भीडयुक्त क्षेत्र र वृद्धाश्रमलगायतका केयर होममा बस्ने व्यक्तिमा यसको जोखिम अन्यको तुलनामा बढी हुन्छ। सुरूमै उचित उपचारका विधी अपनाउनका लागि संक्रमण भएको सुरूवाती चरणमै संक्रमितको पहिचान गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ। सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल गाइडलाइन्ससहित धेरै स्वास्थ्यविज्ञले मुख्यतया कोभिड १९ का प्रमुख तीन लक्षण बताएका छन् : ज्वरो‚ खोकी र श्वासप्रश्वासमा समस्या। हामीले कोभिड-१९ संक्रमणको सुरूवाती चरणमा ज्वरो र श्वासप्रश्वासको समस्या नभएका तर एएमएसका लक्षण भएका ४ वृद्धवृद्धा (कोरोना संक्रमित) को बारेमा उल्लेख गरेका गरेका छौं।

उद्देश्य
सन् २०१९ डिसेम्बर ३१ मा विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)ले विश्वव्यापी स्वास्थ्य आपतकालको घोषणा गर्‍यो। यसैगरी सन् २०२० मार्च ११ मा डब्लूएचओले वैश्विक महामारीको घोषणा गर्‍यो। भाइरसले निमोनिया‚ श्वासप्रश्वास हुँदै मृत्युसम्मको अवस्था निम्त्याउन सक्छ। यसले विशेषगरी वृद्धवृद्धा (हाइपर टेन्सन‚ आस्थ्मा‚ मधुमेह र मुटुरोगको समस्या भएका)हरूमा बढी असर देखाउने गर्छ। अमेरिकामा ६५ वर्ष र त्यसभन्दा माथिका धेरैजसो संक्रमितहरू अस्पताल भर्ना भएको तथ्यांक छ।

खोक्दा‚ हाच्छ्युँ गर्दा ६ फिटभन्दा नजिक रहेमा यो संक्रमण मान्छेबाट मान्छेमा सर्ने प्रबल सम्भावना रहन्छ। कोरोना भाइरस कुनै सतहमा ९ दिनसम्म पनि रहन सक्छ। सामुदायिक बसोबासको वातावरण र वृद्धवृद्धामा यो रोग छिटै फैलने सम्भावना उच्च रहन्छ।

चीनमा सुरूवाती चरणमा ४४ हजारभन्दा बढी संक्रमितमा गरिएको एक अध्ययनमा प्रायःजसो संक्रमितहरूमा कोभिडको सामान्य लक्षण देखिएको र लक्षण नै नदेखिएका ज्यादा संक्रमित रहेको पुष्टि भएको थियो। त्यसैगरी सो अध्ययनअनुसार कूलमध्ये १४ प्रतिशत संक्रमितलाई श्वासप्रश्वासमा समस्या देखिएको र ५ प्रतिशत संक्रमितलाई गम्भीर प्रकारका लक्षण देखिएको थियो। प्रायः कोभिड-१९ संक्रमित व्यक्तिहरूमा प्रमुखरूपमा ज्वरो (९८%)‚ खोकी (७६%)‚ कमजोर महशुस हुने (४४%) जस्ता लक्षण देखिएको थियो। त्यस्तै कफ आउने (२८%)‚ टाउको दुख्ने (८%) र झाडापखाला (३%) जस्ता लक्षण भने थोरै संक्रमितमा पाइएको थियो। अमेरिकामा गरिएको एक अध्ययनमा कोरोना संक्रमित व्यक्तिमध्ये जम्मा १९ प्रतिशत व्यक्तिमात्र अस्पताल भर्ना हुनेगरेका छन् भने तीमध्ये पनि ६ प्रतिशतमात्र इन्टेन्सिभ केयर युनिटमा भर्ना हुने भएका छन्।

नतिजा
हामीले ४ जना संक्रमित वृद्धवृद्धा (३ महिला‚ १ पुरूष) मा गरेको एक अध्ययनमा उनीहरूलाई कोभिड १९ भएपछि सबैभन्दा पहिला एएमएसको समस्या भएको देखिएको छ।
१) द्विविधा हुने‚ रीस उठ्ने‚ झर्को लाग्ने‚
२) सुतिरहेकै बेलामा पखाला आएपनि त्यसको ज्ञान नहुने‚
३) दुई संक्रमितलाई भने द्विविधा हुने‚ स्थितिभ्रान्ति र खाना नरूच्ने समस्या देखिएको थियो।
अध्ययन गरिएका सबै संक्रमितलाई एएमएसको समस्या देखिएको २४-४८ घण्टाभित्रै आपतकालीन कक्षमा सारिएको थियो। यस्तो भएको ७-८ दिनमा नै उनीहरूको कोरोना परीक्षण गराउँदा सबैमा पोजेटिभ देखिएको थियो। सबै बिरामीलाई छातिको एक्सरे गर्दा निमोनिया देखिएको थियो। यीमध्ये २ जनाको अवस्था अझैपनि गम्भीर छ।

निष्कर्ष
अध्ययन गरिएका सबै संक्रमितलाई नियाल्दा कोभिड १९ को सुरूवाती लक्षण एएमएस हुनसक्ने देखिएको छ। युवा संक्रमितहरूमा श्वासप्रश्वासको समस्या अधिक मात्रामा देखिएको छ। संक्रमितले आफूलाई ज्वरो अथवा श्वासप्रश्वाससँग सम्बन्धित समस्या देखिन थालेपछिमात्र उपचार गरेमा रोग निको हुन तुलनात्मक रूपमा संक्रमण भएको सुरूवाती चरणमा लाग्ने समयभन्दा बढी समय लाग्ने अध्ययनले देखाएको छ। त्यसैले ज्वरो‚ श्वासप्रश्वासमा समस्या आउनुभन्दा अघि एएमएसजस्तो लक्षण देखापरेमा त्यो कोभिड १९ को लक्षण हुनसक्ने अध्ययनको निष्कर्ष रहेको छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।