दैलेखको नारायण नगरपालिकाबाट गुहार- खै कहाँ लगेर राख्ने हो, कसरी जनता बचाउने हो!

कोरोना अपडेट

दुर्गा दुलाल शुक्रबार, जेठ २३, २०७७ १२:३६

दैलेखको नारायण नगरपालिकाकाे क्वारेन्टाइन। तस्बिर : सावित्री मल्ल।

काठमाडौं- ‘खै १ सय ५ जना कि १ सय १३ जना कति पो थपियो भन्छन् म त रनभुल्लमा छु, प्रदेशमा र जिल्लामा बुझ्न भनेको छु। न आइसोलेन छ, न प्रदेश अस्पतालले बिरामी लिन्छ।’

यो पीडा हो दैलेख नारायण नगपालिकाका मेयर रत्नबहादुर खड्काको।

बिहीबार थपिएका कोरोना संक्रमितमध्ये सबैभन्दा धेरै नारायण नगरपालिकाकै थिए। सो नगरपालिकाको विभिन्न विद्यालयका क्वारेनटाइनमा भारतबाट आएर बसेकामध्ये ७१ जनाको रिपोर्ट पोजेटिभ आएको छ। संक्रमित हुनेमा ४ वर्षदेखि ५५ वर्षकासम्म छन्।

नारायण नगरपालिकामा हाल ८२ जना संक्रमित रहेका छन्। बिहीबार थपिएकासँगै उक्त नगरपालिकामा संक्रमितको संख्या १ सय ५३ जना संक्रमित पुगेका छन्।

संक्रमित र अन्य एउटै क्वारेनटाइनमा
जिल्लाबाट कति संक्रमित हो भन्ने संख्या एकिन नहुँदा बिहीबार रातभर संक्रमित र अन्य एकै ठाउँमा बसेका छन्। नगरप्रमुख खड्काका अनुसार को-को संक्रमित भएका हुन् पत्तो नै भएको छैन, उनीहरुलाई शुक्रबार बिहानमात्र अलग्गै राखिने छ। एकैपटक धेरै संक्रमित भएको रिपोर्ट आएको छ तर को-को हो भन्ने जानकारी नपाएकाले बाध्य भएर रातभरसँगै राखेका छौं’, मेयर खड्काले भने, ‘अबचाहिँ उनीहरुको पहिचान गरेर अलग्गै राख्नुपर्ला।’

बिहीबार बेलुका जिल्लासँग समन्वयन गरेर सबै संक्रमितको संख्या पत्ता लगाउने काम गरेकाले एउटा अलग्गै आइसोलेसनस्थल निर्माण गरेर राख्ने तयारी भइरहेको उनले बताए।

न प्रदेश अस्पतालले लिन्छ, न डाक्टर र अस्पताल छ
उक्त नगरपालिकाको जिम्मामा जम्मा एक जनामात्र डाक्टर रहेका छन्। नगरपालिकाभर हाल ४ सय ३० जना क्वारेनटाइनमा रहेका छन्। यीमध्ये २१ वटामा मानिसहरु रहेको र एकजना डाक्टरले यी सबै स्थानमा स्वाब कलेक्सनदेखि उपचारसम्म गर्नुपर्ने अवस्था रहेको मेयर खड्काले बताए।

‘नगरपालिकामा यसरी कोरोना संक्रमित भएकाहरुका लागि राख्ने कुनै अस्पताल छैन। अहेब र अन्य कर्मचारीको भरमा रहेको स्वास्थ्य केन्द्रले कोरोनासँग कसरी लड्ला?’, मेयर खड्काले भने, ‘केही दिनअघि एकैपटक ४० जना संक्रमित देखिएपछि ३४ जनालाई प्रदेश अस्पताल सुर्खेत पठाउन खोज्दा भर्ना नलिने भन्दै अस्वीकार गर्नुभयो।’

संक्रमितको संख्या दैनिक रुपमा थपिरहेको तर कसैले पनि वास्ता नगरेको उनले बताए।

‘खै दिनमा सय जनाको संख्याले कोरोना संक्रमित थपिन थालेका छन्, न प्रदेशले मतलब गर्छ न केन्द्र र जिल्लाले हेर्छ’, मेयर खड्काले भने, ‘खै कहाँ लगेर राख्ने हो, कसरी जनता बचाउने हो।’

अब स्थानीय तहले निर्माण गरेको क्वारेनटाइनलाई आइसोलेसनमा परिणत गर्ने तयारी भइरहेको उनले बताए।

‘अब अहेबले मात्र यी आइसोलेसनमा कोरोना संक्रमित हेर्ने त होला नि?’, मेयर खड्काले भने, ‘एक जना डाक्टरले सम्भव छैन। अरु डाक्टर पनि छैनन्।’

जिल्ला अस्पतालले बनाएको ४० बेडमा ३५ जना रहेको र गम्भीर अवस्थामा रहेका बिरामीलाई राख्न केही बेड खाली राखेको उनले बताए।

आफ्नो मात्र नभई दैलेखका दुल्लु, नौमुल लगायत अन्य स्थानीय तहको अवस्था पनि यस्तै भयावह भएको उनले बताए। ‘कसैसँग अस्पताल छैनन्, डाक्टर छैनन्। छन् त केवल कोरोना संक्रमित मात्र’, मेयर खड्काले भने, ‘यसै त कर्णाली विकट स्थान त्यहीमाथि भारतबाट थपिनेहरुका कारण इपिसेन्टर बन्ने खतरा बढेको छ।’

उक्त नगरपालिकाका करिब ४ हजार जना मानिस भारतबाट भित्रिने अनुमान गरिएको छ। रोजगारीका लागि भारत जाने परम्पराका कारण अहिले गाउँमा संक्रमण बढेको उनले बताए। नगरपालिकामा जेठ ११ गते एकैपटक दुई सय मानिस भारतबाट फर्केपछि संक्रमण सुरु भएको हो।

नेपालगञ्ज नाकामा अलपत्र भएकाहरुलाई नगरपालिकामा ल्याइएको थियो। यसरी भित्रिएका मानिसहरुलाई नगरपालिकाले रातारात क्वारेनटाइन निर्माण गरेर राखेको थियो। क्वारेनटाइनमा राखेसँगै उनीहरुको कोरोना परीक्षण सुरु भयो। जेठ ११ गतेदेखि जेठ २० गतेसम्मको समयमा यो नगरपालिकामा ६६ जना कोरोना पोजेटिभ देखिएको थिए।

दैलेख जिल्लाका पनि दुल्लु र नारायण नगरपालिकामा धेरै संक्रमित रहेका छन्। दुल्लुमा एक जनाले ज्यान पनि गुमाएका छन्। यसरी जिल्लाकै धेरै संक्रमित हुनुको कारण जिल्ला सदरमुकाम नजिक भएर हुनसक्ने मेयर खड्काले बताए।

परीक्षण बढाइदिन पर्‍यो
मेयर खड्काले दैनिक मानिस थपिनेक्रम चलिरहेको तर परीक्षणमा ढिलाई हुँदा समस्या भएको बताए। ‘दैनिक चार सय जनाका दरले मानिस थपिएका छन्, नगरमा परीक्षण किट पनि छैन’, उनले भने, ‘जम्मा १० जनाको रिपोर्ट एकपटकमा आउँथ्यो। बिहीबार सय जनाको आएको छ तर त्यो पनि कम भएकाले यसलाई अझै बढाउनुपर्‍यो।’

कोरोनाको परीक्षण नहुँदासम्म को संक्रमित हो, को होइन भन्ने थाहा नहुने भएकाले समस्या भएको उनले बताए। क्वारेनटाइनमा सुत्केरी महिलादेखि बच्चा र बृद्धहरु पनि भएकाले परीक्षणलाई तीव्र गतिमा बढाइनुपर्ने, केन्द्र र प्रदेश सरकारले ध्यान दिनुपर्ने उनले बताए।

स्वाब संकलन रिपोर्ट जुम्ला र सुर्खेतबाट आउने भएकाले जिल्लाभरको चाप पर्ने कारण ढिलाई भएको उनले बताए।

नगरले सक्दो रुपमा क्वारेनटाइन व्यवस्थित गर्ने प्रयास भने जारी राखेको उनले बताए। नगरभित्र रहेका अधिकांश क्वारेनटाइनलाई मापदण्ड अनुसार बनाउने प्रयास नगरपालिकाले गरेको दाबी उनले गरे।

'डाक्टर र परीक्षण किट देऊ'
नगरप्रमुख खड्काले कर्णाली प्रदेश विकट र अभावको ठाउँ भएकाले तत्काल केन्द्र सरकारको ध्यानाकर्षण हुनुपर्ने बताए। यहाँ भारतबाट फर्किने मानिसको संख्या दिन प्रतिदिन बढिरहेकाले परीक्षण किट र डाक्टरहरु पठाइदिन माग गरे।

संविधान अनुसार कर्णाली प्रदेशका नागरिकको पनि स्वास्थ्य उपचार पाउने र जीवन बाँच्न पाउने हक भएकाले तत्काल चिकित्सक पठाउन माग गर्दछु’, मेयर खड्काले भने, ‘नत्र कर्णाली प्रदेशको दैलेख जिल्ला कोरोनाको कारण सबैभन्दा धेरै ज्यान गुमाउनेहरुको जिल्ला हुने निश्चित छ।’

माक्स र स्यानिटाइजर नै छैन
मेयर खड्काले नगरपालिकाले अहिले स्वास्थ्य सामग्री अभाव भएको र परीक्षण किट नपाएको गुनासो गरे। प्रदेशले यसका लागि २० लाख रुपैयाँ उपलब्ध गराएको तर त्यसले किट किन्ने कि क्वारेनटाइन व्यवस्थित गर्ने भन्ने समस्या भएको उनले बताए।

क्वारेनटाइनहरुमा माक्स, स्यानिटाइजर र निर्मलीकरण गर्ने औषधीको अभाव भएको उनले बताए। ‘क्वारेनटाइनमा राख्ने र त्यहाँ बस्ने मानिसलाई वितरण गर्ने मास्क र स्यानिटाइजर छैन अरु अस्पताल र औषधि कसरी हुनु?’ मेयर खड्काले भने, ‘यस्तो अभावमा जनताको ज्यान बचाउन कठिन हुने छ।’

यस्तो महामारीमा पनि स्थानीय सरकार एक्लै लड्नुपरेको उनले बताए। सामाजिक संस्थाले पनि कर्णालीलाई नहेरेको उनको गुनासो छ। ‘सामाजिक संस्था डलर कमाउने काम मात्र गर्ने रहेछन्’, मेयर खड्काले भने, ‘हाम्रो तथ्यांक देखाएर उनीहरु पैसा कमाउने तर हामी आपतमा हुँदा उनीहरु कता छन्।’

उनले यो अवस्था कायम रहेमा केही समयमा कर्णाली प्रदेशमा भयावह अवस्था आउने पनि चेतावनी दिए। परीक्षण नहुँदा क्वारेनटाइनमा रहेका मानिसहरु भाग्ने प्रयास गरिरहेको उनले बताए। ‘मानिसहरुलाई थुनेर राखेको धेरै दिन भइसक्यो। परीक्षण रिपोर्ट आउँदैन’, मेयर खड्काले भने, ‘कति दिन हामीलाई थुन्ने? कि त परीक्षण गर्नुस्, कि त घर जान दिनुस् भन्न थालिसके।’

मानिसलाई सधैं थुनेर राख्न नसक्ने भएकाले परीक्षणको रिपोर्टको आधारमा उनीहरुलाई घर पठाउने निर्णय गर्न सहज हुने उनले बताए ।

कर्णाली प्रदेशमा मात्र ४० हजारमा मानिस भारतबाट भित्रने भएकाले केन्द्र सरकारले समयमै तयारी गर्नुपर्ने नत्र भयावह अवस्था आउने उनको चेतावनी छ।