काठमाडौं–बैंकिङ क्षेत्रमा विस्तारै तरलता सहज बन्दै गएको छ। आधार ब्याजदर घटेको छ। तरलता व्यवस्थापनका लागि नेपाल राष्ट्र बैंकले गत वर्षको भन्दा कम तरलता प्रशोचन गर्नु परेको छ भने बैंकहरुमा पहिलाको जस्तो धेरै नयाँ ऋणको माग छैन।
नयाँ कर्जाको लागि माग नहुँदा बैंकहरुले पुरानै सम्झौता भएका कर्जाहरु मात्रै प्रवाह गर्दै आएका छन्। यसले बैंकिङ क्षेत्रमा विस्तारै ब्याजदर घट्दो क्रममा छ। अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले बैंकरहरु सँगको छलफलमा निक्षेपसँगै कर्जाको ब्याजदर पनि घटाउन निर्देशन दिएका छन्।
नेपाल राष्ट्र बैंकले फागुन महिनासम्मको विवरण सार्वजनिक गर्ने क्रममा चालु आर्थिक वर्षको ८ महिना अवधिमा निक्षेपको औसत ब्याजदर ४.३५ प्रतिशतमा झरेको छ। गत वर्षको फागुनमा निक्षेपको औसत ब्याजदर ५.१५ प्रतिशत थियो।
त्यस्तै कर्जाको ब्याजदर पनि ९.४५ प्रतिशतमा झारेका छन्। गत वर्षको फागुन महिनामा कर्जाको औसत ब्याजदर ९.६५ प्रतिशत थियो।
समीक्षा अवधिमा बैंक तथा वित्तीय संस्थामा रहेको निक्षेप ८ प्रतिशतले बढेको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो निक्षेप ९.७ प्रतिशतले बढेको थियो। वार्षिक विन्दुगत आधारमा २०७६ फागुन मसान्तमा बैंक तथा वित्तीय संस्थामा रहेको निक्षेप १६.१ प्रतिशतले बढेको छ।
२०७६ फागुन मसान्तमा चल्ती, बचत र मुद्दतीको कुल निक्षेपमा क्रमशः ८.३ प्रतिशत, ३१.४ प्रतिशत र ४९.९ प्रतिशत अंश रहेकाे छ। अघिल्लो वर्षको सोही महिनामा यस्तो अंश क्रमशः ८.५ प्रतिशत, ३३.५ प्रतिशत र ४७५ प्रतिशत थियो।
२०७४ फागुन मसान्तमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाको कुल निक्षेपमा संस्थागत निक्षेपको अंश ४४.९ प्रतिशत रहेकाेमा २०७५ फागुन मसान्तमा यस्तो निक्षेपको अंश ४५ प्रतिशत थियो।
फागुन मसान्तसम्ममा बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट निजी क्षेत्रमा प्रवाहित कर्जा १०.१ प्रतिशतले बढेको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो कर्जा १४.६ प्रतिशतले बढेको थियो । वार्षिक विन्दुगत आधारमा २०७० फागुन मसान्तमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट निजी क्षेत्रतर्फ प्रवाहित कर्जा १४.८ प्रतिशतले बढेको छ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाको २०७० फागुन मसान्तमा लगानीमा रहेको कर्जामध्ये ६५.३ प्रतिशत घरजग्गाको धितोमा र १३.३ प्रतिशत चालु सम्पत्ति कृषि तथा गैर-कृषिजन्य वस्तु को धितोमा प्रवाह भएको छ । २०७५ फागुन मसान्तमा यस्तो धितोमा प्रवाहित कर्जाको अनुपात कमशः ६२.९ प्रतिशत र १४.२ प्रतिशत थियो।
फागुन महिनामा बैंक तथा वित्तीय संस्थाको कृषि क्षेत्रतर्फ १३.९ प्रतिशत, औद्योगिक उत्पादन क्षेत्रतर्फ ११.३ प्रतिशत, निर्माण क्षेत्रतर्फ ११.६ प्रतिशत, यातायात, संचार तथा सार्वजनिक सेवा क्षेत्रतर्फ ९९ प्रतिशत र सेवा क्षेत्रतर्फ १४३ प्रतिशतले कर्जा बढेको छ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट प्रवाहित आवधिक कर्जा २१.४ प्रतिशत, ओभरडाफ्ट कर्जा ६.२ प्रतिशत, ट्रष्ट रिसिट (आयात) कर्जा १२.८ प्रतिशत, डिमान्ड तथा चालु पुँजी कर्जा १०.४ प्रतिशत, रियल स्टेट कर्जा (व्यक्तिगत आवासीय घर कर्जा समेत) ८.३ प्रतिशत, मार्जिन प्रकृतिको कर्जा २.२ प्रतिशत र हायर पर्चेज कर्जा ०.७ प्रतिशतले बढेको छ।
नेपाल राष्ट्र बैंकले तरलता व्यवस्थापनका लागि आर्थिक वर्ष २०७४/७० को ८ महिनामा खुला बजार कारोबारमार्फत् कुल ५८ अर्ब तरलता प्रशोचन गरिएको छ। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा १०० अर्ब ३५ करोड रुपैयाँको तरलता प्रशोचन गरिको थियो।
रिपोमार्फत् ११३ अर्ब ७७ करोड रुपैयाँ र स्थायी तरलता सुविधामार्फत् ६९ अर्ब ५५ करोड रुपैयाँ गरी कुल १८३ अर्ब २२ करोड रुपैयाँ तरलता प्रवाह भएको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा रिपोमार्फत् २३ अर्ब ५३ करोड रुपैयाँ र स्थायी तरलता सुविधामार्फत् ६ अर्ब ७२ करोड रुपैयाँ गरी कुल ३० अर्ब २५ करोड रुपैयाँ तरलता प्रवाह भएको थियो ।
नेपाल राष्ट्र बैंकले विदेशी विनिमय बजार (वाणिज्य बैंक) बाट अमेरिकी डलर २ अर्ब ५० करोड खुद खरिद गरी २८५ अर्ब ८१ करोड रुपैयाँ तरलता प्रवाह गरेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा विदेशी विनिमय बजारबाट अमेरिकी डलर १ अर्ब ९७ करोड खुद खरिद गरी २२५ अर्ब ५६ करोड रुपैयाँ तरलता प्रवाह गरिएको थियो।
उत्पादनशील गतिविधि तथा निर्यातलाई प्रोत्साहित गर्ने उद्देश्यले राष्ट्र बैंकले सहुलियत दरमा प्रदान गरिँदै आएको पुनर्कर्जा २०७६ फागुन मसान्तमा १८ अर्ब ३८ करोड रुपैयाँ लगानीमा रहेको छ । यस अन्तर्गत साधारण पुनर्कर्जा १५ अर्ब ८३ करोड रुपैयाँ र निर्यात पुनर्कर्जा १ अर्ब १ करोड रुपैयाँ उपयोग भएको छ।
भूकम्प पीडितलाई आवासीय घर निर्माणका लागि सहुलियतपूर्ण कर्जा प्रदान गर्न राष्ट्र बैंकबाट बैंक तथा वित्तीय संस्थालाई उपलब्ध गराइएको पुनर्कर्जाको बक्यौता २०७३ फागुन मसान्तमा रु.१ अर्व ५३ करोड रहेको छ । यस्तो कर्जा १५९२ ऋणीले उपयोग गरेका छन्।
२०७५ फागुनमा ९१-दिने ट्रेजरी विल्सको भारित औसत ब्याजदर ३.५५ प्रतिशत रहेकोमा २०७० फागुनमा ३.९७ प्रतिशत कायम भएको छ । वाणिज्य बैंकहरुबीचको अन्तर-बैंक कारोबारको भारित औसत ब्याजदर २०७५ फागुनको ५.१५ प्रतिशतको तलनामा २०७० फागनमा ४.३५ प्रतिशत कायम भएको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
