मजदुरलाई ट्रकमा खाँदेर घर फर्काइएकोमा असन्तुष्टि : हेलो सरकार! रोल्पाली भेडाबाख्रा हुुन्?

कोरोना अपडेट

महेश न्यौपाने मंगलबार, चैत १८, २०७६ ११:३०

ट्रकबाट रोल्पा फर्किदै गरेका मजदुर। तस्बिर : दीपक डाँगी

रोल्पा– काठमाडाैंबाट १४ घण्टा मिनीट्रकको यात्रापछि सोमबार बिहान ८ बजे रोल्पाको होलेरी आइपुगेका मजदुरहरु निकै थकित देखिन्थे। रुन्टीगढी गाउँपालिकाले होलेरीमा स्थापना गरेको हेल्थ डेस्कमा उत्रिएपछि उनीहरुबारे सोधखोज सुरु भयाे। ललितपुरमा रहेको केसी इटाभट्टामा काम गर्ने रोल्पाको त्रिवेणी गाउँपालिका ७ र रोल्पा नगरपालिकाका ४२ गरी ४९ मजदुर त्यसरी कष्टपूर्ण यात्रा गरेर जिल्ला आइपुगेका हुन्। कोरोना भाइरसको त्रासका कारण उनीहरु राेल्पा आएका हुन्।

जिल्ला प्रशासन कार्यालय ललितपुरबाट चैत्र १६ गते सवारी पास लिएका उनीहरु बा४ख ७१३२ र बा५ख १६२१ नम्बरको मिनीट्रकमा रोल्पा आएका थिए। जिल्ला प्रशासन कार्यालय ललितपुरले उनीहरुलाई चैत्र १६ देखि १८ सम्मको सवारी पास दिएको थियो।

जिल्लाबाहिर मजदुरी गर्न गएका श्रमिकलाई ‘लकडाउन’का बेला अमानवीय तरिकाले फिर्ता पठाएको भन्दै विरोध भएको छ। मजदुरहरु पनि मान्छे हुन् भन्ने कुरा कसरी बिर्सन सकेको भन्दै रुन्टीगढी गाउँपालिकाका पर्यटन सम्पर्क व्यक्ति दीपक डाँगीले सामाजिक संजालमा असन्तुष्टी पोखेका छन्।

‘यस्तो संकटको बेला इट्टा बाेक्ने दुई वटा टिपरमा ४९ जना मजदुरलाई काठमाडाैंबाट रोल्पासम्म १४ घण्टाबढी रातभर खादेर बिहान होलेरी पुराएको भेटियो,’ उनले फेसबुकमा लेखेका छन्, ‘कम्तिमा बसको व्यवस्था गर्नुपर्थ्याे। कुनै सावधानी नअपनाई यसरी गाउँ ल्याउँदा जोखिम बढीरहेको छ गाउँहरुमा। यस्तो अवस्थामा इट्टाभट्टा संचालकहरुले मजदुरलाई उतै राखेर रासन पानी र औषधिको व्यवस्था गर्न सक्थ्यो। यो त अमानवीय भयो। कसले नियमन गर्ने?’

कठमाडौं बसेर पत्रकारिता गरिरहेका रोल्पाका पत्रकार हिम विष्टले पनि सामाजिक संजालमा असन्तुष्टी पोखेका छन्। ‘यसरी जान प्रशासनले नै अनुमति दिँदै रै छ,' 'उनले लेखेका छन्, ‘उद्धार नै गर्दा बसको व्यवस्था गरेर पठाएको भए के हुन्थ्यो? काठमाडाैं अझैं मान्छे कहाँ सम्झन्छ र हामीलाई?’

त्यस्तै काठमाडाैं बसेर प्रधाध्यापन गर्ने अर्का रोल्पाली किरण आचार्य सामाजिक संजालमा लेख्छन्, ‘हेलो सरकार, रोल्पाली भेडाबाख्रा नै हुन् त? पठाउनु पर्ने भए स्वास्थ्य जाँच गरेर गाडीमा पठाउन सकिन्थ्यो होला। विना स्वास्थ्य जाँच पठाउँदा जनताले दुखः त पाए नै श्रोत र साधन नभएका स्थानीय तहले व्यवस्थापन गर्न सक्दैनन्। गम्भीर ध्यानाकर्षण होस्।’

आचार्यले अगाडि लेखेका छन्, ‘एक्सन लिने नाममा घर जान ठिक्क परेकालाई रोक्ने काम नहोस्, कोरोना चेकजाँच गरेर सम्मानजनक हिसावले पठाइयोस्। संकटमा सबैलाई आफ्नै थातथलो प्यारो लाग्छ।’

माडी गाउँपालिका ५ रोल्पाका वडाध्यक्ष वसन्त मगर ‘कन्चन’ले उद्धार त असाध्यै राम्रो भयो तर बसमा पठाएकाे भए अझैं राम्रो हुन्थ्यो, सामाजिक संजालमा लेखेका छन्। उनले भनेका छन्, ‘मजदुरहरु पनि मान्छे हुन्, यो मानवता हराएन र?’

राज्यका महत्वपूर्ण निकायमा रोल्पालीको प्रतिनिधित्व भए पनि उनीहरुलाइ भोट हाल्ने मजदुरहरुको यस्तो दुर्दसा देखेर धेरैले असन्तुष्टी व्यक्त गरेका छन्। नेपाली कांग्रेस रोल्पाका सभापति अमरसिंह पुनले विज्ञप्ति जारी गरेर ‘लकडाउन’का कारण कामकाज गर्न नपाएका मजदुरहरु भोकमरीको चपेटामा पर्न लागेको बताएका छन्। उनीहरुका लागि यथाशीघ्र राहात प्याकेज ल्याउनसमेत उनले सरकारसँग माग गरेका छन्।

लकडाउनका कारण काठमाडाैंका ११, ललितपुरका ३४, भक्तपुरका ७५ र धादिङका ३१ वटा इट्टाभट्टामा काम गर्ने करिव साढे ९ हजारको संख्यामा रोल्पाली मजदुरहरु रहेको विवरण उनले विज्ञप्तिमा उल्लेख गरेका छन्।

कास्की, स्याङजा, रसुवालगायतका विभिन्न जिल्लामा समेत हजारौं रोल्पाली मजदुर रहेको बताउँदै उनीहरुलाई क्वारेन्टाइनमै स्वास्थ्यकर्मीको निगरानीमा काम गर्ने वातावरण तयार गर्न वा उनीहरुले काम गर्ने स्थानमा नै भोक टार्ने वातावरणका लागि राहात पुर्‍याई दिन उनले ध्यानाकर्षण गरेका छन्।

रोल्पा अस्पतालका सिनियर अहेव कुलबहादुर डाँगीले काठमाडाैंबाट आएका ४७ जनामध्ये २३ जनालाई कोटगाउँ वडा कार्यालयले क्वारेन्टाइनमा राखेको जानकारी दिए। बाँकी आफ्नै घरमा क्वारेन्टाइनमा बस्ने उनले बताए।

कोरोना भाइरसको विश्वव्यापी संक्रमणले आकुलव्याकुल बनाइरहेका बेला त्यसले रोल्पा पनि प्रभावित भएकाे हाे। नेपालका विभिन्न जिल्लामा मात्रै हैन भारत र खाडीमा समेत गरी १ लाखको हाराहारीमा रोल्पालीहरु रोजगारीका लागि गएको अनुमान छ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालय रोल्पाबाट ५० हजार बढीले पासपोर्ट लिएका छन्। १० हजार बढी नेपालका विभिन्न जिल्लामा रोजगारीका लागि मजदुरी गरिरहेको बताइन्छ।

केही दिनअघि सुनिल स्मृती गाउँपालिका वडा नं. १ ले १ हप्तामा भारतबाट आफ्नो वडामा आएकाहरुको नाम सार्वजनिक गरेको थियो। सार्वजनिक गरिएको नामावलीमा ९२ जनाको नाम उल्लेख थियो। एक हप्ताभित्र भित्रिएकाे यो संख्याले भारतमा ठूलो संख्याका रोल्पाका मजदुरहरु रहेको संकेत गर्दछ।

संयमता नअपनाउने हो भने यसैगरी सयौंको संख्यामा मजदुरहरु रोल्पा भित्रने संभावना रहेको रुन्टीगढी गाउँपालिकाका पर्यटन सम्पर्क व्यक्ति डाँगीको भनाई छ।