पुरुषकाे तुलनामा मिर्गौला रोगबाट महिलामा बढी पिडित

ब्लग

नेपाल लाइभ मंगलबार, फागुन २२, २०७४ १६:१५

काठमाडौं– पुरुषमा भन्दा महिलामा मिर्गौलाको समस्या बढी हुने बताइएको छ । नेपालमा एकिन तथ्याङ्क नभए पनि उपचारमा अाउनेर बिरामीको अनुपात केलाउँदा पुरुष भन्दा महिला मिर्गौला रोगको समस्याबाट बढी पीडित हुने गरेको चिकित्सकहरू बताउँछन‍्। मिर्गौला रोग विशेषज्ञ तथा काठमाडौं, बनस्थलीस्थित मिर्गौला रोग उपचार केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक डा. ऋषिकुमार काफ्लेका अनुसार गर्भवती अवस्थाका जटिलताहरूले मिर्गौला रोग महिलामा बढी हुन्छ।

मिर्गौला दिवसको पूर्वसन्ध्यामा केन्द्रले आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा डा काफ्लेले यस्तो बताएका हुन्। यस वर्ष मिर्गौला दिवसका मुख्य नारा ‘मिर्गौला र महिलाको स्वास्थ्य’ छ।
महिलाहरूमा स्वास्थ्य सेवा र उपचारमा पहुँच नहुँदा महिलाहरू मिर्गौला रोगबाट पीडित भएको उनी बताउँछन् । उनकका अनुसार गर्भवती महिलामा गम्भीर मिर्गौला रोग भएमा आमा र तिनका शिशुमा समेत नकारात्मक असर गर्ने हुन्छ। उनी भन्छन्, ‘गर्भवती अवस्थामा स्वस्थ र पोषिलो खाना नखाएमा कम तौलको बच्चा जन्मन सक्छ । कम तौल भएको बच्चामा नेफ्रोन नामक तत्व कम हुन्छ । त्यो बच्चामा पछि मिर्गौला बिग्रने समस्या हुन्छ । त्यसैले गर्भवती अवस्थामा मिर्गौला रोगबारे जनचेतना, समयमै रोगको निदान र उचित उपचारको खाँचो छ।’

विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार करिब १० प्रतिशत व्यक्तिमा कुनै न कुनै किसिमको मिर्गौला रोग रहेको पाइन्छ । गम्भीर मिर्गौला रोगका कारण प्रत्येक वर्ष विश्वमा ६ लाख महिलाले ज्यान गुमाउने गरेको जनाइएको छ । मिर्गौलासम्बन्धी रोगबाट विश्वभर १९ करोड ५० लाख महिला प्रभावित भएको तथ्याङ्क छ वार्षिक ३ हजार नयाँ मिर्गौला रोगी थपिने गरेको चिकित्सकहरूको अनुमान छ।

मिर्गौला रोग खर्चिलो भएकोले रोगको शिघ्र पहिचान तथा यसको निदान नै मिर्गौला स्वास्थ्य राख्ने मुल मन्त्र रहेको चिकित्सक बताउँछन् । यसको लागि मधुमेह र उच्च रक्तचाप भएका, धुम्रपानको आदत भएका, ५० वर्ष उमेर नाघिसकेका, मिर्गौलामा अन्य समस्या भएका व्यक्तिलाई मिर्गौला रोगको खतरा बढी हुने भएकोले नियमित रुपमा मिर्गौला परीक्षण गराउन चिकित्सकहरु सुझाउँछन्।

२०५१ सालबाट बिरामीलाई डायलासिस सेवा प्रदान गर्दै आएको राष्ट्रिय मिर्गौला केन्द्रले २१ वर्षको अवधिमा ४ लाख ४३ हजार १ सय ७८ वटा डायलाइसिस सेवा दिएको छ ।
केन्द्रले वि.स. २०६५ देखि नेपाल सरकारको निःशुल्क डायलाइसिस कार्यक्रमअन्तर्गत ७५ वर्षभन्दा माथिका ज्येष्ठ नागरिक र लोपोन्मुख जातिहरुलाई निःशुल्क डायलाइसिस सेवा प्रदान गर्दै आएको छ।

यस्तै २०६६ सालबाट एचआईभी, हेपाटाइटिस बी, सी संक्रमितलाई पनि निःशुल्क सेवा प्रदान गर्दै आएको छ ।

औषधि निःशुल्क गर्न माग

मिर्गौला प्रत्यारोपण गरेका बिरामीलाई उनीहरुले सेवन गर्नुपर्ने औषधी निःशुल्क उपलब्ध गराउन माग गरिएको छ । सरकारले मिर्गौला रोगीलाई पाँच हजार रुपैयाँ जिविकोपार्जन भत्ता दिनुको सट्टा एचआइभी÷एड्सका बिरामीलाईज स्तै औषधि निःशुल्क औषधि गर्न माग गरिएको हो । यसले बिरामीलाई राहत पुग्ने केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक डा ऋषिराम काफ्लेले बताए।

मिर्गौला प्रत्यारोपणपछिको औषधि खर्च महङ्गो हुँदा धेरै बिरामी डायलाइसिस मात्रै गरेर बस्ने गरेको भन्दै सरकारले मिर्गौला प्रत्यारोपण गर्ने बिरामीको औषधि खर्चमा सहुलीयत दिनुपर्ने उनले बताएका हुन्। ‘सरकारले मिर्गौला पीडितलाई मासिक रु ५ हजार जीविकोपार्जन भत्ता भन्दा पनि प्रत्यरोपणमा गएका बिरामीलाई निःशुल्क औषधिको व्यवस्था गरिदिँदा उपयुक्त हुन्छ,’ उनले भने, ‘सरकारले यस्तो व्यवस्था गरेमा औषधिको मूल्य पनि ३० प्रतिशत सस्तो पर्छ।’

मिर्गौलाको समस्या आउनै नदिन केन्द्रले मंगलबारबाट ‘मिर्गौला बचाऔं’ अभियान समेत शुरु गरेको छ । अभियानमा सहभागी हुने व्यक्तिबाट वर्षमा ५ सय रुपैयाँ संकलन गरेर विभिन्न ठाउँमा मिर्गौला परीक्षण तथा जनचेतनामूलक कार्यक्रम सञ्चालन गरिने डा. काफ्ले बताए । मिर्गौला रोगीको संख्यामा कमी ल्याउन रोकथाममा बढी केन्द्रित हुनुपर्ने पनि बताइएको छ ।

मिर्गौला स्वास्थ्य राख्ने ७ उपाय

आफूलाई सक्रिय र तन्दुरुस्त राख्ने
रगतमा चिनिको मात्र ठीक राख्ने
समय–समयमा जाँच गर्ने
तौल ठीक राख्ने
स्वस्थ खाना खाने
धुम्रपान नगर्ने
आफूखुशी औषधि सेवन नगर्ने
वर्षको एकपल्ट रगतमा क्रियाटिनीन र पिसाबमा प्रोटिन जाँच गर्ने

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society.http://nepallive.com

लेखकबाट थप

विपिन जोशी सकुशल रहेको परराष्ट्रमन्त्रीको दाबी, फर्केर आउने आश्वासन

प्रयागराजमा महाकुम्भ मेला सुरु, ४० करोड सहभागी हुने अनुमान [तस्बिरहरु]

असङ्‌गठित श्रम क्षेत्रको सवाललाई लिएर गराइयो सरोकारवालाको ध्यानाकर्षण