काठमाडौं- कार्तिक शुक्ल एकादशी अर्थात् हरिबोधिनी एकादशीका दिन आज बिहानैदेखि उपत्यकाका चार नारायण, बूढानीलकण्ठ नारायणस्थानसहित देशभरका नारायण मन्दिरमा भक्तजनको भीड लागेको छ।

असार शुक्ल एकादशी अर्थात् हरिशयनी एकादशीका दिन क्षीरसागरमा सुतेका भगवान विष्णु आज जागा हुने धार्मिक विश्वासका साथ पूजाआजा गर्न बिहानैदेखि नारायण मन्दिरमा भक्तजनको भीड लागेको हो।

उपत्यकाका चाँगुनारायण, शेषनारायण, इचङ्खुुनारायण र विशङ्खुनारायण मन्दिरमा भक्तजनको भीड लागेको छ। यी नारायण मन्दिरलाई चार नारायण भनिन्छ। चार नारायणको आज एकैदिन पूजाआजा एवं दर्शन गरेमा मनोकाङ्क्षा पूरा हुने विश्वासका साथ टाढाटाढाका भक्तजन पनि सवारीसाधन 'रिजर्भ' गरेर चार नारायणको पूजाआजा एवं दर्शन गर्न आउँछन्।

चार नारायणको दर्शन गर्न नसक्नेले उपत्यकाको उत्तरी भेगस्थित बूढानीलकण्ठ नारायणस्थानमा गई पूजाआजा एवं दर्शन गरेमा मनकामना पूरा हुने विश्वास छ। बूढानीलकण्ठमा हरि र हर अर्थात् विष्णु एवं शिवको मूर्ति एउटै ठूलो ढुङ्गामा स्थापना गरिएको छ। मन्दिरमा राति एक बजेदेखि नै भक्तजनको भीड लागेको महन्त निगमानन्द स्वामीले जानकारी दिए।

उक्त मन्दिरमा आज ५ लाखभन्दा बढी भक्तजनले दर्शन गर्नसक्ने गरी व्यवस्था मिलाइएको छ। बिहान ७ः३० बजेसम्म दुई लाखभन्दा बढी भक्तजनले दर्शन गरेको उनले बताए। बिहान ७ः३० बजेदेखि ८ः१५ सम्म बूढानीलकण्ठको विशेष पूजाका लागि दर्शनार्थीका लागि बन्द गरिएको मठले जनाएको छ।

बूढानीलकण्ठमा आजदेखि कार्तिक शुक्ल पूर्णिमा (कात्तिक २६ गते)सम्म विशेष मेला लागेको छ। यहाँ जलकुण्डमाथि भगवान नारायण विराजमान भएको अलौकिक मूर्ति छ। यो मूर्ति हेर्न आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको समेत भीड लाग्ने गर्छ।

असाढ शुक्ल एकादशीका दिन घरको माठमा रोपी पूजा सुरु गरिएको तुलसीको विवाह आज दामोदरसँग गरिदिने प्रचलन छ। आज बिहानै वैदिक सनातन धर्मावलम्बीले स्नान गरी व्रत बस्छन्। आज चामलबाट बनेका परिकार नखाई फलाहार मात्र गर्ने गरिन्छ।

असाढ शुक्ल एकादशीदेखि पूजाआजा सुरु गरिएको तुलसीको मठमा विधिपूर्वक पूजासहित हवन गरेर चतुर्मास व्रत समाप्त गरिने शास्त्रीय मान्यता रहेको नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिका अध्यक्ष प्रा डा रामचन्द्र गौतमले जानकारी दिए।

यसैगरी नारायणहिटी दरबार सङ्ग्रहालय परिसरमा रहेको नारायण मन्दिरमा पनि बिहानैदेखि भक्तजनको भीड लागेको पुजारी शिवप्रसाद पौडेलले बताए। यसैगरी आजै घरघरमा तुलसीको विशेष पूजा गरिन्छ। यस अवसरमा काठमाडौंको नागार्जुन नगरपालिकाले इचङ्खुनारायण मन्दिरमा विशेष मेला लाग्ने भन्दै नगरभर सार्वजनिक बिदा दिएको छ।

आज हिन्दू धर्मावलम्बीहरुले घरघरमा तुलसीको विवाह गर्ने गर्दछन्। विभिन्न नदी, जलासय तथा कुन्डमा तोरण समेत टाँगिएको छ।

एकादशीका अवसरमा देशभर विभिन्न नारायण मन्दिर, जलासय, नदी तथा कुन्डमा देखिएका केही दृश्यहरुः

(राससको सहयोगमा)