दक्षिण काेरिया– कोरियाबाहेक अन्य मुलुकबाट कोरियामा आई काम गर्ने सबै देशका श्रमिकको साझा मजदुर युनियन हो- प्रवासी मजदुर संगठन (एमटियु) । लामो समयदेखि इपिएस प्रणाली खारेज गरी डब्लुपिएस लागू गर्नुपर्ने माग उठाउँदै आए पनि यहाँ काम गर्ने विदेशी श्रमिकदेखि नेपालबाट आउने प्रक्रियामा रहेका अधिकांश डब्लुपिएसका विषयमा अनभिज्ञ जस्तै छन्।
_x000D_
_x000D_
यद्यपि, डब्लुपिएस माग गरिरहे पनि तत्काल लागू हुने सम्भावना न्यून छ। तर, डब्लुपिएस लागू भयो भने अहिलेको जस्तो निष्पक्षता रहँदैन भन्ने बुझाइ पनि व्यापक छ।
_x000D_
_x000D_
उदय राई प्रवासी मजदुरका लागि निरन्तर लडिरहेका छन्। खोटाङमा जन्मेका राईकै कारण प्रवासी मजदुरको आवाज बलियो हुँदै गएको छ। प्रवासी मजदुर युनियनलाई वैधानिकता दिनका लागि राईले निकै संघर्ष गर्नुपरेको थियो।
_x000D_
_x000D_
हाल कायम इपिएस प्रणाली दोषपूर्ण रहेको भन्दै कोरियामा क्रियाशील मजदुर संगठन यसलाई खारेज गरी डब्लुपिएसको पक्षमा उभिएका छन्। इपिएस प्रणालीमा विदेशी श्रमिकलाई अत्यन्तै शोषण गरी अधिकार साहुमा कन्द्रित गरेको मजदुर पक्षको तर्क छ।
_x000D_
_x000D_
साहुको पक्षमा इपिएस प्रणाली रहेकाले खारेजी नै अन्तिम विकल्प भएको मजदुर संगठनको भनाइ छ। अक्टोबर १४ का दिन एमटियु र कोरियाको मजदुर महासंघ केसिटियुले कोरियाको राजधानी सउलमा बृहत् प्रदर्शन समेत गरे।
_x000D_
_x000D_
कोरियाले आप्रवासी कामदार भित्र्याउनका लागि लागू गरेको विद्यमान प्रणाली मदजुर मैत्री नभएको भन्दै एमटियु निरन्तर संघर्षमा छ। इपिएस प्रणालीलाई विस्थापित गर्दै डब्लुपिएस माग,विदेशी कामदारको अवस्था लगायतका विषयमा नेपाल लाइभका लागि दक्षिण कोरियास्थित संवाददाता शिव भुसालले एमटियुका अध्यक्ष राईसँग गरेको संवाद :
_x000D_
_x000D_
डब्लुपिएस प्रणाली भनेको के हो ?
_x000D_
_x000D_
भिषा प्रणाली (वर्क परमिट सिस्टम) भनेको प्रवासी श्रमिकमा आधारित प्रणाली हो। यो प्रणालीमा श्रमिकको सबै मजदुर तथा मानव अधिकार सुनिश्चित हुन्छन्। स्वेच्छाले कम्पनी परिवर्तन र छनोट गर्न पाउने व्यवस्था हुन्छ। कम्पनीले जबर्जस्ती निस्कासन गर्न पाउने छैन।
_x000D_
_x000D_
थेजिकम (कार्यावधि सकिएपछि प्राप्त हुने संचिति रकम) प्राप्त गर्न कोरिया छाड्नुपर्ने छैन। कामदारले आफ्नो परिवार झिकाउन पाउने छन्।
_x000D_
_x000D_
५ वर्षभन्दा लामो अवधिसम्म काम गर्न पाउनेछन्। कृषि क्षेत्रमा काम गर्ने प्रवासी श्रमिक उत्पादन क्षेत्रमा स्थानान्तरण गर्न पाउने, ४० वर्षभन्दा बढीको उमेरको प्रवासी श्रमिकले पनि काम गर्न पाउने, कम्पनी परिवर्तन गरेको श्रमिकले पनि प्रतिवद्ध मजदुरको रुपमा आउन पाउने, प्रवासी श्रमिकले बिना अधिकार जबर्जस्ती काम गर्नुपर्ने छैन।
_x000D_
_x000D_
प्रवासी श्रमिकको सबै अधिकार प्रवासी श्रमिकले उपभोग गर्न पाउनु नै डब्लुपीएस हो।
_x000D_
_x000D_
इपिएस र डब्लुपिएसमा के फरक छ ?
_x000D_
_x000D_
कार्य अनुमति प्रणालीमा प्रवासी श्रमिकको हक अधिकार सुनिस्चित हुन्छन्। प्रवासी श्रमिकको पक्षमा आधारित प्रणाली हो डब्लुपिएस।
_x000D_
_x000D_
श्रमिकलाई मालिकको अनुमति बिना स्वेच्छाले कम्पनी परिवर्तन र छनोट गर्ने हक अधिकार पूर्ण रुपमा सुनिश्चित हुन्छ। कम्पनी परिवर्तन गर्न कम्पनी मालिकको अनुमति लिनु पर्ने छैन। डब्लुपिएसमा जुनसुकै क्षेत्रमा काम गर्न पाउने अधिकार हुनेछ। लामो अवधिसम्म काम गर्न पाउने व्यवस्था हुनेछ तर इपिएसमा यस्तो व्यवस्था छैन।
_x000D_
_x000D_
हालको प्रणालीमा प्रवासी श्रमिकको नियुक्तिदेखि अवकाशसम्मको सबै अधिकार कम्पनी मालिकसँग छ। कम्पनी मालिकको अनुमति बिना कम्पनी परिवर्तन गर्न पाइँदैन। १ वर्ष १० महिनाको अवधि थप गर्न कम्पनीको सहमति विना सकिँदैन। कम्पनीको क्षेत्र परिवर्तन गर्न पाइने छैन। लामो अवधिसम्म काम गर्न पाइने छैन।
_x000D_
_x000D_
मजदुर कानुन पूर्ण रुपमा लागू हुँदैन। जस्तोसुकै गाह्रो अवस्थामा पनि जबर्जस्ती काम गर्नुपर्ने हुन्छ। इपिएसमा भएको प्रावधानले प्रवासी श्रमिकलाई दास बनाएको छ। त्यसले आत्महत्या समेत गर्न बाध्य छन् प्रवासी श्रमिक। औद्योगिक दुर्घटनाको सिकार बनिरहनु परेको छ। इपिएसले प्रवासी श्रमिकको कम्पनी छनोट गर्ने र आफूखुुसी परिवर्तन गर्न पाउने अधिकार हनन गरेको छ। आफ्नो अधिकार उपयोग गर्न पाइँदैन।
_x000D_
_x000D_
डब्लुपिएस लागू भयो भने म्यानपावर व्यवसायी र उच्च वर्गलाई मात्र फाइदा हुन्छ, निम्न वर्गका नेपालीको पहुँच रहँदैन भनिन्छ नि? तपाईहरूले सरकारी निकायलाई बुझाउन नसक्नुभएका हो?
_x000D_
_x000D_
प्रवासी मजदुर युनियन (एमटियु)को माग भनेको कोरियामा प्रवासी श्रमिकलाई लागू भइरहेको नियम कानुनमा परिवर्तन हुनुपर्छ भन्ने हो।
_x000D_
_x000D_
श्रमिकको हक अधिकार सुनिश्चित हुनुपर्छ भन्ने हो। श्रमिकको स्वेच्छाले कम्पनी परिवर्तन गर्न पाउने अधिकार सुनिश्चित भएको डब्लुपिएस लागू भयो भने यसले प्रवासी श्रमिकलाई फाइदा हुन्छ, म्यानपावर वा उच्च वर्गलाई के को फाइदा हुन्छ ?
_x000D_
_x000D_
हामीले नितान्त श्रमिकको हक अधिकारको बारेमा कोरियन सरकार समक्ष माग राखिरहेको छौँ। डब्लुपिएस लागू भएमा म्यानपावर, उच्च वर्गलाई फाइदा र निम्न वर्गलाई बेफाइदा हुन्छ भन्ने कुरा गलत हो। कामदार पठाउने प्रक्रिया जिटुजी प्रक्रिया नै हो।
_x000D_
_x000D_
म्यानपावर व्यवसायीको यस प्रक्रियामा कुनै भूमिका हुनै पाउँदैन। हामीले कामदारको हक स्थापित गर्न खोजेका हौँ।
_x000D_
_x000D_
डब्लुपिएस प्रणालीमा कोरियाले कामदार ल्याउने प्रक्रिया कस्तो हुन्छ?
_x000D_
_x000D_
डब्लुपिएस लागू भयो भने प्रवासी श्रमिक कोरिया ल्याउनको निमित्त छनोट गर्ने माध्यम कोरियन भाषा परिक्षा नै हुनेछ।
_x000D_
_x000D_
यो छनोट माध्यम परिवर्तन हुनेवाला छैन। हाम्रो माग भनेको कोरियामा प्रवासी श्रमिकलाई लागू हुने नियम कानुन परिवर्तन हुनुपर्छ भन्ने मात्र हो, अरु केही होइन।
_x000D_
_x000D_
इपिएस प्रणाली जीटुजी सम्झौता गरेर लागू भएको हो, यसका लागि त कामदार पठाउने देशले कूटनितीक तवरबाटै पहल गर्नुपर्ने विषय होइन र? ती देशसँग तपाईहरूले के कस्तो समन्वय गर्नुभएको छ?
_x000D_
_x000D_
हो, श्रमिक पठाउने देशले पनि समस्या समाधानको लागि पहल गर्नुपर्ने हो। तर, बिडम्बना के छ भने प्रवासी श्रमिक पठाउने देशलाई यो इपिएसमा समस्या छ भन्ने कुरा नै थाहा छैन।
_x000D_
_x000D_
के को पहल गर्छन् र? समस्या समाधानको लागि पहल राख्नुपर्यो भन्ने कुरा राखिरहेको छौँ।
_x000D_
_x000D_
डब्लुपिएस लागू हुन्छ भन्ने कुरामा कतिको आशावादी हुनुहुन्छ?
_x000D_
_x000D_
हामीले अरु मागेको होइनाैं मजदुरको आफ्नो हक अधिकार दिनु पर्यो भनेर मागेको हौँ। म मजदुरको रुपमा काम गर्न पाउनु पर्यो भनेर माग गरेको हो।
_x000D_
_x000D_
त्यसकारण सबै प्रवासी श्रमिक एकजुट भएर संघर्ष गरेमा हामीले चाहेको डब्लुपिएस अवश्य लागू हुने छ।
_x000D_
_x000D_
अन्त्यमा के भन्नु चाहनुहुन्छ?
_x000D_
_x000D_
हामी प्रवासी श्रमिक कोरियामा श्रम गर्न आएका हौँ। प्रवासी श्रमिकको पनि कानुनले सुनिश्चित गरेको आधारभूत अधिकारहरु छन । तर कोरियन सरकारले हाम्रो हक अधिकारहरुलाई मान्यता नदिएको अवस्था छ। त्यो हाम्रो हक अधिकार प्राप्त गर्न सबै एमटियुमा आबद्ध भएर संघर्ष गरौँ।
_x000D_
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
1687176504.jpg)
