आम मानिसले मनाउने दसैंभन्दा मैले मनाउने दसैं खासै फरक हुँदैन। म दसैंलाई सांस्कृतिक पर्वको रुपमा लिन्छु। म दसैंलाई सामान्य रुपमा मनाउँछु। टीका लगाउने, खानपिन गर्ने, आशीर्वाद लिने गर्छु।
_x000D_
_x000D_
दसैंलाई हाम्रा पुर्खाले जंगली युग छाडेर कृषि युगमा प्रवेश गर्न र खेतीपातीको महत्व स्थापित गर्नका लागि सुरु गरेका हुन्। यसको हजारौं वर्षको संस्कारको रुपमा अगाडि आएर नेपालको राष्ट्रिय संस्कृति बनेको छ। त्यसैले यो संस्कारका अन्धविश्वास र कुरीतिहरुलाई अलग गरेर संस्कृतिको रुपमा मनाउनुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता छ।
_x000D_
_x000D_
दसैंमा हामी निधारमा अक्षता लगाउँछौं। जौलाई शिरमा फूल बनाएर लगाउँछौं। एउटा वर्षायामको अन्न हो। अर्को हिउँदको अन्न हो। त्यसलाई मिलाउने हाम्रो प्रयत्न हो। त्यसैले दसैं कृषि युगको परिचय पनि हो। हामीले कृषिलाई परिपक्व रुपमा स्थापित गरेर मात्रै समृद्ध बन्न सकिन्छ भन्ने सन्देश दिनका निम्ति त्यसो गरिएको हो।
_x000D_
_x000D_
दसैं हाम्रो संस्कृति हो, संस्कार हो। अहिले त यो परदेशमा रहेकाहरुका पुनर्मिलनका सन्दर्भसँग पनि जोडिएको छ। खास गरेर प्रदेशमा काम गर्न जानेहरु दसैंमा घर आउने, आफूभन्दा जेष्ठ नागरिकलाई सम्मान गर्ने र सबै सँगै बसेर मनोरञ्जन गर्ने, खुसी हुने दिन भएकाले यसको महत्त्व छ। तर, यसलाई विकृतिको रुपमा जाँडरक्सी बढी खाने, जुवातास खेल्ने, अरु धेरै तिलस्मी किसिमले मनाउने काम चाहिँ छोड्नुपर्छ। तर, यसका संस्कृति अबलम्बन गर्नु पर्छ। राष्ट्रिय संस्कृति भएन भने राष्ट्र जिउँदो रहन सक्दैन।
_x000D_
_x000D_
खाने सन्दर्भमा कुरा गर्दा, यो खाने पर्व नै हो। पिउने चलन पनि हाम्रो प्राकृतिक अवस्थादेखि नै विकसित भएको हो। त्यसलाई नियन्त्रण गर्नुपर्छ। तर, आजकाल चाडपर्वका नाममा मादक पदार्थ सेवन अलि बढी हुन थालेको छ। यो राम्रो होइन।
_x000D_
_x000D_
कतिपय समुदायमा स्वागत र सम्मानमा पनि थोरै पिउने चलन छ। मैले पनि दसैंलाई कैयौं समुदायसँग सँगै मिलेर मनाएको छु। तर, आजकाल रेस्टुरेन्ट र स्टार होटलहरुमा रक्सीको भल नै बगाइएको हुन्छ। तर, हाम्रो खास संस्कृतिमा भने त्यसको मात्रा निकै थोरै हुन्छ। मचाहिँ त्यस किसिमको अभ्यास गर्दिनँ। र, कसैलाई प्रतिबन्ध पनि लगाउँदिनँ।
_x000D_
दसैंमा जुवातास पनि खुबै खेल्ने प्रचलन छ। म चाहिँ जुवा तास खेल्न जान्दिनँ।
_x000D_
_x000D_
कतिपयले दसैं दश बाह्र दिनसम्म मनाउँछन्। हाम्रो त त्यसरी फुर्सद नै हुन्न। दैनिकजसो मिटिङ र प्रशिक्षण चलिरहेको हुन्छ। त्यसैका लागि दैनिकजसो पढ्ने-लेख्ने गरिरहनुपर्छ। त्यसैले दसैंको निम्ति नै पढ्न र लेख्न भनेर समय छुट्याइँदैन। त्यो आवश्यक पनि छैन।
_x000D_
_x000D_
अहिले म मेरो परिवारको जेठो भएको छु। अहिले मसँग आशीर्वाद लिनेहरु प्रशस्तै आउनुहुन्छ। म आशीर्वाद दिन्छु। राष्ट्रिय संस्कृति छोड्नुहुन्न। यसलाई विकृतितिर जान दिनुहुन्न भनेर मैले भन्छु।
_x000D_
_x000D_
दक्षिणामा खासै धेरै खर्च गर्दिनँ। तर, कम्तीमा होटलमा बसेर एक कप चिया खाने पैसा त दिनैपर्छ जस्तो लाग्छ। दिन्छु पनि। कम्तीमा बहिनी, छोरी, ज्वाइँ, भाञ्जाभाञ्जीलाई त्यतिसम्म गरिन्छ।
_x000D_
_x000D_
काठमाडौंमा मलाई टीका लगाइदिने कोही हुनुहुन्न। त्यसैले यहाँ मैले टीका लगाउन पाउँदिनँ।
_x000D_
_x000D_
राजासँग लगाएको टीका मलाई ‘मिस’ हुँदैन। खासगरी मैले त्यतिबेला राष्ट्रप्रमुखसँग टीका लगाएको हुँ। राजा वीरेन्द्रसँग मेरो पारिवारिक सम्बन्धजस्तै थियो। उहाँले मलाई भाइसरह मान्नुहुन्थ्यो। मैले उहाँलाई आदरणीय दाइसरह मान्थें। त्यसैले उहाँसँग मैले सम्मानको रुपमा टीका ग्रहण गर्थें। राजासँग भन्दा पनि उहाँसँगको भातृत्वपूर्ण सम्बन्धको कारण टीका ग्रहण गर्थें भन्नु उपयुक्त हुन्छ। उहाँको हत्या भयो। म धेरै पीडित पनि भएँ।
_x000D_
_x000D_
ज्ञानेन्द्रसँग मैले एकपटक मात्रै टीका लगाएँ। उहाँ राष्ट्र प्रमुख भएका कारण लगाएँको हुँ। पछि, उहाँले पनि संविधान उल्लंघन गर्नुभयो। त्यसपछि उहाँसँग मेरो आजसम्म कुनै सम्बन्ध छैन।
_x000D_
_x000D_
रामवरण यादव राष्ट्रपति भएपछि उहाँको हातबाट पनि टीका लगाएँ। तर, उहाँले पनि अन्तरिम संविधान उल्लंघन गर्नुभयो। संविधान उल्लंघन गर्ने व्यक्तिप्रति मेरो सम्मान भएन। त्यसपछि उहाँको हातबाट पनि टीका लगाइनँ। अन्तरिम संविधान उल्लंघन भनेको सेनापति प्रकरणको कुरा गरेको मैले। त्यसो त यो विषय उहाँले नै स्वीकार गरिसक्नुभएको हो।
_x000D_
_x000D_
विद्या भण्डारीबाट पहिले पनि टीका लगाएको होइन। अहिले पनि कुनै योजना छैन।
_x000D_
_x000D_
(कुराकानीमा आधारित)
_x000D_
_x000D_
http://nepallive.com/news-details/2375/2017-09-27
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1762771102.png)
