• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
शुक्रबार, असार २०, २०८२ Fri, Jul 4, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
राजनीति
टिप्पणी नागरिकता विधेयक प्रमाणीकरण: राष्ट्रपति पौडेलले झेल्नुपर्ने प्रश्नहरु
64x64
किशोर दहाल बुधबार, जेठ १७, २०८०  १४:१४
1140x725

काठमाडौं– राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले नागरिकता विधेयक प्रमाणीकरण गरेका छन्। साढे ८ महिनाअघि तत्कालीन राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले संविधान मिचेर प्रमाणीकरण नगरी बेवास्ता गरिदिएको विधेयकलाई राष्ट्रपति पौडेलले प्रमाणीकरण गरेका हुन्। संघीय संसद्को दुवै सदनले पारित गरेर २०७९ साउन १६ मा प्रमाणीकरणका लागि पठाएको विधेयकलाई तत्कालीन राष्ट्रपति भण्डारीले साउन २९ मा फिर्ता गरिदिएकी थिइन्। दोस्रोपटक पुनः दुवै सदनले पारित गरेर भदौ २० मा पठाइएको विधेयकलाई बेवास्ता गरिदिएकी थिइन्।

‘…हालसम्म उक्त विधेयक ऐन बन्नको लागि प्रमाणीकरण नभएकोले विभिन्न अवस्था र स्थिति समेत उल्लेख गरी सोही विधेयक प्रमाणीकरणका लागि भनी नेपाल सरकार, मन्त्रिपरिषद् बैठकको मिति २०८०।०२।१२ को निर्णयले  उक्त विधेयक प्रमाणीकरण गर्न मिति २०८०।०२।१२ मा प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयको मन्त्रिपरिषद् बैठक ३२१/६९७४ को पत्रबाट लेखी आएकोमा नेपालको संविधानको धारा ६१ को उपधारा (२) (३) (४) र धारा ६६ एवम् सर्वोच्च अदालतबाट प्रतिपादित सिद्धान्त समेत बमोजिम विधेयक प्रमाणीकरण गरेको’ राष्ट्रपति कार्यालयले बुधबार जारी गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ।

हुन त, राष्ट्रपति पौडेलले आफू विवेक प्रयोग गर्ने संस्था नभइ मन्त्रिपरिषद्को सिफारिस अनुमोदन गरेको अर्थ दिन त्यस किसिमको भाषा प्रयोग गरेको बुझ्न सकिन्छ। जबकि, मन्त्रिपरिषद्ले गरेको त्यस किसिमको निर्णयकै संवैधानिक र कानुनी आधारमाथि नै प्रश्न छ। फेरि मन्त्रिपरिषद्को सिफारिसमा राष्ट्रपतिले विधेयक प्रमाणीकरण गर्ने हो भने ऐन र अध्यादेशको भेद सकिन्छ, संसद्को औचित्य पनि सकिन्छ। नेपाल लाइभसँग कुरा गर्दै पूर्वमहान्यायाधीवक्ता रमेश बडालले मन्त्रिपरिषद्को सिफारिसमा विधेयक प्रमाणीकरण गर्ने कुरा प्रचलनमा नरहेको र त्यस किसिमको संवैधानिक व्यवस्था पनि नरहेको बताए। ‘मन्त्रिपरिषद्ले सिफारिस गरेको आधारमा राष्ट्रपतिले प्रमाणीकरण गरेँ भन्नु भनेको निर्लज्जताको पराकाष्ठा हो,’ उनले भने।

अर्कोतिर, राष्ट्रपतिकहाँ विधेयक प्रमाणीकरणका लागि पठाउने संस्था सभामुख वा राष्ट्रिय सभा अध्यक्ष हो। जसअनुसार, सभामुखले पठाएको विधेयकलाई राष्ट्रपति भण्डारीले प्रमाणीकरण नगरी संवैधानिक प्रावधानकै उल्लंघन गरेकी थिइन्। किनकि, दोस्रोपटक प्रमाणीकरणका लागि आएको विधेयकलाई उनले प्रमाणीकरण गर्नैपर्ने थियो। त्यो समय बित्यो। तर, यतिबेला मन्त्रिपरिषद्को पत्रका आधारमा राष्ट्रपति अघि बढेका छन्।

विधेयकको संवैधानिक अस्तित्वको बारेमा पनि प्रश्न छ। त्यसैले केही हप्ताअघि राष्ट्रपतिले विधेयकबारे छलफल चलाउँदा नै यसबारे आलोचना र समर्थन भएको थियो। तर, त्यसबारे कुनै मतैक्य नबनिसकेको बेलामा विधेयक प्रमाणीकरण गरिएकाले उनको यो कदम विवादित बन्ने नै छ। आगामी दिनमा राष्ट्रपति पौडेललाई जोडेर तयार गरिने विवाद सूचीमा यो निर्णय अनिवार्य समावेश हुनेछ।

अर्कोतिर, यो निर्णय अदालती परीक्षणमा जाने सम्भावना उच्च छ। तत्कालीन नागरिकता अध्यादेश खारेज गरिए झैं यो प्रमाणीकरण पनि निष्क्रिय तुल्याइन सक्छ। वरिष्ठ अधिवक्ता तथा संवैधानिक कानुनका जानकार चन्द्रकान्त ज्ञवाली भन्छन्, ‘विधेयकलाई थाती पनि राख्न नपाउने, निष्क्रिय पनि नहुने वा राष्ट्रपतिले १५ दिनमा प्रमाणीकरण पनि नगरेको अवस्थामा विधेयक के हुने भन्नेचाहिँ संवैधानिक व्याख्याको प्रश्न भयो। यसमा भोलि मुद्दा पर्ला। अन्तिम व्याख्या गर्ने सर्वोच्च अदालत हो। उसले व्याख्या गर्ला।’

अदालतले जेसुकै व्याख्या गर्ला, तर नवनियुक्त राष्ट्रपतिका निम्ति आफ्नो निर्णयमाथि अदालतमा बहस चल्नुपर्ने परिस्थिति सुखद् हुने छैन। किनकि, शीतल निवासका निर्णयमा राम शाहपथले केही समयको अन्तरालमा गरिराख्नुपर्ने संवैधानिक जाँचका कारण यो संस्थाको गरिमामाथि नै प्रश्न उठाएको छ। अघिल्ला राष्ट्रपतिले त्यो परिस्थिति सिर्जना गरिराखेका थिए। पौडेलले पनि आफूलाई त्यही लाइनमा उभ्याएका छन्।

यो विधेयक यस्तो बेलामा जारी भएको छ, जसको केही घण्टामै प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड ४ दिने भारत भ्रमणका लागि प्रस्थान गरेका छन्। यी दुई परिस्थिति संयोग मात्रै पनि हुनसक्छन्, तर त्यो ‘नियतवशः’ भएको नै ठानिने छ, स्थापित हुनेछ। किनकि, नागरिकता विधेयकमा भारतीय पक्षको पनि चासो छिपेको छैन। कुनै बेलाका राष्ट्रवादी प्रधानमन्त्री प्रचण्ड, जसले भारतलाई इंगित गर्दै ‘विदेशी प्रभु’ सामु ‘शीर निहुराउन तयार छैनौं’ भन्दै कटाक्ष गरेका थिए। उनैमाथि अब लामो समयसम्म प्रश्न उठ्ने नै छ। त्यसको सुरुवात पनि भइसकेको छ।

पूर्वमहान्यायाधिवक्ता रमेश बडालले यो निर्णयलाई प्रधानमन्त्री प्रचण्डले भारतीय पक्षलाई दिएको सौगातको रुपमा टिप्पणी गरे। त्यस्तै, संवैधानिक कानुनका जानकार टीकाराम भट्टराईले नागरिकता विधेयक प्रमाणीकरण र भारत भ्रमणलाई जोडेर लेखेका छन्, ‘भारत उड्नु अघि नागरिकता विधेयक गैरसंवैधानिक रुपले प्रमाणीकरण गराएर औपचारिक भिसा प्राप्त।’

विधेयक प्रमाणीकरण गर्ने यो निर्णयले केही थप प्रश्न पनि उठाएको छ। पहिलो, राष्ट्रपति कार्यालयलाई अविच्छिन्न संस्था मान्न सकिए पनि प्रतिनिधि सभा भने त्यस खालको संस्था होइन। यहाँ बढीमा ५ वर्षमा प्रतिनिधित्व र जनादेश फेरिन्छ। जुन प्रतिनिधित्व र जनादेश २०७४ मा गठित प्रतिनिधि सभामा निहित थियो, त्यो २०७९ मा गठित सभामा छैन। अघिल्लो प्रतिनिधि सभाले आवश्यक देखेको कानुन र त्यसमा रहने प्रावधानहरुलाई पछिल्लो सभाले आवश्यक नदेख्न पनि सक्छ। त्यसैले त प्रतिनिधि सभा फेरिएसँगै त्यहाँ विचाराधीन रहेका पुराना विधेयकहरु निष्क्रिय हुन्छन्।

जसरी तत्कालीन समयमा राष्ट्रपति भण्डारीले विधेयक प्रमाणीकरण नगरेर तत्कालीन संसद् (विशेषतः प्रतिनिधि सभाको) हैसियत र अस्तित्वलाई अनादर र अपमान गरेकी थिइन्, वर्तमान राष्ट्रपतिको यो निर्णयले वर्तमान प्रतिनिधि सभाको हैसियत र अस्तित्वलाई अनादर गरेको देखिन्छ। जुन संसदीय प्रणाली, कानुन निर्माणको प्रक्रिया र संसदीय विशेषाधिकारमा समेत धक्का हो। लोकतान्त्रिक आन्दोलनबाट खारिएर सर्वोच्च पदमा पुगेका राष्ट्रपति पौडेलमाथि यस्ता खालको प्रश्न उठ्नु नै दुर्भाग्य हो।

राष्ट्रपतिले नागरिकता विधेयकलाई यसरी प्रमाणीकरण गरेका छन्, मानौं त्यो विधेयक भर्खरै संघीय संसद्ले पारित गरेर पठाएको होस्। त्यस्तो स्थिति त होइन। पक्कै पनि विधेयक नआएकै कारण नागरिकता पाउन नसकेका नागरिकका पीडा अथाह छन्, त्यसैले विधेयक छिटो आउनुपर्छ भन्नेमा दुईमत हुनसक्दैन। राष्ट्रपति पौडेललाई पनि त्यो पीडा महसुस भएको हो भने, उनले त्यसलाई पुनः सदनबाट छिटो पारित गरेर ल्याउन सम्बन्धित संस्थाहरुलाई सल्लाह दिन सक्थे। सर्वदलीय बैठक राख्न सक्थे। 

नागरिकतालाई दाउपेचको विषय नबचाउन सचेत गराउन सक्थे। वा संवैधानिक वृत्तमा रहेर भूमिका खेल्न सक्थे। तर उनले त ‘मृत विधेयक’लाई अमृतपान गराएका छन्। जुन विवादबाहिर हुन सक्दैन।

यस खालको निर्णय प्रक्रियाले विवादरहित हुनुपर्ने नागरिकता जस्तो विषयमा मुलुकका राजनीतिक पार्टीहरु र अन्य सरोकारवालाहरु विभाजित भइरहने स्थिति सिर्जना भएको छ। जसले मुलुकलाई फेरि राष्ट्रवाद र राष्ट्रघातको ध्रुवीकरण र आरोपप्रत्यारोपको अर्को शृंखलातिर हुत्याउने छ। सडक र सदनको मुख्य विषय यही बन्ने छ। जुन अहिलेको प्राथमिकता होइन।

यो पनि पढ्नुहोस

टिप्पणी : संविधानलाई 'रेड कार्पेट' बनाउने राष्ट्रपति भण्डारीको प्रयत्न!


 

प्रकाशित मिति: बुधबार, जेठ १७, २०८०  १४:१४

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
64x64
किशोर दहाल
दहाल नेपाल लाइभको राजनीतिक ब्युरो प्रमुख हुन्।
लेखकबाट थप
संघदेखि प्रदेशसम्म 'साना दल'को नेतृत्वमा सरकार!
‘कांग्रेसका नेता’ पुष्पलालले किन गठन गरे कम्युनिस्ट पार्टी?
टिप्पणी : सुरुङमा सोफा !
सम्बन्धित सामग्री
प्रधानमन्त्रीको स्पेन भ्रमणले अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा नेपालको छवि मजबुत : परराष्ट्र मन्त्रालय ६ दिने औपचारिक स्पेन भ्रमण गरी शुक्रबार साँझ प्रधानमन्त्री ओलीसहितको नेपाली प्रतिनिधि मण्डल स्वदेश फर्केपछि परराष्ट्रसचिव अमृत राईले... शुक्रबार, असार २०, २०८२
पार्टीले निर्देशन दिएमा सभापति पद छोड्न तयार छु : रामहरि खतिवडा नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य खतिवडाले शुक्रबार पार्टी केन्द्रीय समिति बैठकमा पार्टीले निर्देशन दिएमा आफू समिति सभापति पद छोड्न... शुक्रबार, असार २०, २०८२
निजामती विधेयक राष्ट्रियसभाबाट गायब पार्न खोजिएको आशङ्का छ : सांसद भुसाल शुक्रबारको राष्ट्रियसभाको बैठकमा बोल्दै सांसद भुसालले १८ असारमा विधेयक सभामा टेबुल भएको भए पनि अहिलेसम्म प्रतिवेदन वितरण नहुनु गम्भी... शुक्रबार, असार २०, २०८२
ताजा समाचारसबै
क्रिकेटका पारखी किरोजको एनआरएन क्यानडा अध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी शुक्रबार, असार २०, २०८२
प्रधानमन्त्रीको स्पेन भ्रमणले अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा नेपालको छवि मजबुत : परराष्ट्र मन्त्रालय शुक्रबार, असार २०, २०८२
भारतबाट नेपाल आउँदा ५ हजार डलरबराबर रकम ल्याउन पाइने शुक्रबार, असार २०, २०८२
सिन्धुली खुर्कोटबाट काठमाडौँ जाने सडकमा ३० दिन सवारी सञ्चालनमा रोक (सुचनासहित) शुक्रबार, असार २०, २०८२
स्पेन भ्रमण सकेर फर्किए प्रधानमन्त्री ओली शुक्रबार, असार २०, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
सुशासनका लागि प्राधिकरण टुक्रयाउन खोजेको हाे : मन्त्री पाण्डे (भिडियो)
सुशासनका लागि प्राधिकरण टुक्रयाउन खोजेको हाे : मन्त्री पाण्डे (भिडियो) शुक्रबार, असार २०, २०८२
असार २१ गते अन्तर्राष्ट्रिय सहकारी दिवस मनाउने(भिडियो)
असार २१ गते अन्तर्राष्ट्रिय सहकारी दिवस मनाउने(भिडियो) शुक्रबार, असार २०, २०८२
नागरिकता ऐनलाई आवश्यक सुधार गरेर पारित गर्न सकिन्छ (भिडियो)
नागरिकता ऐनलाई आवश्यक सुधार गरेर पारित गर्न सकिन्छ (भिडियो) शुक्रबार, असार २०, २०८२
दुर्गानारायण ढकाल द्वारा लिखित कृति समाजवादी दर्शनको रूपरेखा लोकर्पण
दुर्गानारायण ढकाल द्वारा लिखित कृति समाजवादी दर्शनको रूपरेखा लोकर्पण बिहीबार, असार १९, २०८२
उपचारअघि डाक्टरले आफू जोगिने उपाय खोज्नुपर्ने अवस्था आयो : डा लोचन कार्की (अन्तर्वार्ता)
उपचारअघि डाक्टरले आफू जोगिने उपाय खोज्नुपर्ने अवस्था आयो : डा लोचन कार्की (अन्तर्वार्ता) बिहीबार, असार १९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
यू-१६ इस्ट जोन कप : नेपालले उपाधीका लागि सिंगापुरसँग भिड्ने बिहीबार, असार १९, २०८२
वनमन्त्रीलाई बर्खास्त गरेपछि नाउपाले संघ र प्रदेश सरकारबाट समर्थन फिर्ता लिने बिहीबार, असार १९, २०८२
सूर्याले सम्हाले २४ घण्टाको लागि मात्र प्रधानमन्त्रीको जिम्मेवारी बिहीबार, असार १९, २०८२
धनुषामा सशस्त्र प्रहरी र तस्करबीच भिडन्त, ६ जना प्रहरी घाइते शुक्रबार, असार २०, २०८२
एसिसी पुरुष  यु–  फाइनलमा पुग्न नेपाललाई सामान्य लक्ष्य बिहीबार, असार १९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
विश्व सेतो दुबी दिवस : रोग छालाको, प्रश्न चेतनाको नेपाल लाइभ
प्रिय दाई गुटबन्दीको अन्त्य गरी लोकप्रिय पार्टी बनाउन योगदान दिनुहोस् ! ई. विश्वराज काफ्ले
खोपको महत्व र बालबालिकाको स्वास्थ्य सुरक्षामा हाम्रो भूमिका नेपाल लाइभ
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर मंगलबार, वैशाख २, २०८२
हितेन्द्र र कुलमानको रिट हेर्न नमिल्नेमा आइतबार, चैत १७, २०८१
चौरासी वर्षका क्यान्सरविजेताको जीवन वृत्तान्त ‘कालसँग कुस्ती’ सार्वजनिक आइतबार, फागुन १८, २०८१
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
पूर्वमन्त्री मोहन बस्नेतलाई २५ लाख धरौटीमा छाड्न अदालतको आदेश आइतबार, असार १५, २०८२
लगातार बढ्दै सेयर बजार ,परिसूचक २८ अङ्कले बढ्दा ७ अर्बको कारोबार मंगलबार, असार १७, २०८२
यू-१६ इस्ट जोन कप : नेपालले उपाधीका लागि सिंगापुरसँग भिड्ने बिहीबार, असार १९, २०८२
विद्या भण्डारीले पूर्वराष्ट्रपति हैसियतको सुविधा फिर्ता गर्ने सोमबार, असार १६, २०८२
अध्यादेशमार्फत नियुक्त ५२ जनाकै पद जोगियो,  बहुमतले नियुक्ति सदर (पूर्णपाठ) बिहीबार, असार १९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्