काठमाडौं– अहिले देशभर आर्थिक संकट छ। नेपाल श्रीलंकाजस्तै बन्न लाग्यो भन्ने थुप्रै टिप्पणी आउन थालेका छन्। उत्पादनको कमी, बेरोजगार, कोरोना महामारी, रुसयुक्रेन युद्ध, पछिल्लो समय डेंगुलगायतले नेपालको आर्थिक क्षेत्रमा ठूलो प्रभाव पारेको छ।
अर्थविद् डा गोविन्द नेपालले आर्थिक पत्रकार संघ सेजनको कार्यक्रममा बोल्दै देशको आर्थिक स्थिति संकटतर्फ गइरहँदा आर्थिक उपार्जनका पाटाहरु क्रमश खलबलिएर अहिले जनजीवन नै कष्टपूर्ण रहेको बताए।
‘केही वर्षअघि आर्थिक वृद्धि ६/७ प्रतिशत ग्रोथ गरेका थियौं। त्यसपछि १० प्रतिशत ग्रोथ गर्ने परिकल्पना गरेका थियौं। तर कोभिडपछि माहामारीले गर्दा देशमा धेरै आर्थिक चुनौतीहरु आए। हाम्रा अर्थतन्त्रका सबल पक्ष दुर्वलतामा पुगे। त्यसपछि गरिबीको रेखामुनि धेरै मानिसहरु गए,’ उनले भने।
साथै मुलुकको तथ्यांकको स्थिति कहिले अलिकतिमाथि गएको त कहिले तल गिर्ने गरेकाले संकटतर्फ गइरहेको बताए। अहिले मुलुकले आफ्नो खर्च धान्न मुस्किल परिरहेको उनको भनाइ छ। कर्मचारीलाई तलब खुवाउनसमेत नसक्ने जस्तो अवस्था सिर्जना उनले बताए।
‘सरकारले दिन्छु भनेको सामाजिक सुरक्षा भत्ता यही वर्ष दिन सक्ने हो कि होइन। पेन्सन दिनसक्ने हो कि होइन भन्ने किसिमको चुनौती सरकारसामु छ। भरखरै आम चुनावपछि अब नयाँ सरकार पूर्ण हुँदैछ। उपराष्ट्रपतिको चुनावपछि सरकार पूर्ण हुने छ। र पाँच वर्षसम्ममा सरकारले आर्थिक क्षेत्रमा काम गर्ने सम्भावना छ। मुलुकको आर्थिक समृद्धिका निम्ति प्रिय/अप्रिय जे निर्णय लिए पनि अगाडि बढ्नुपर्ने हो। त्यसका लागि सबैसँग समन्वय गरेर हरेक किसिमका सहकार्य गर्नुपर्दछ।’
यस्ता चुनौती र समस्याहरुको समाधान गर्दै विकासको आधारशीला निर्माण गर्दै एउटा भोक जगाउने चुनौतीमा सरकार रहेको उनको भनाइ छ। साथै देशको अर्थतन्त्र सुधारका लागि अब सरकारले आर्थिक आम्दानीका स्रोतलाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्ने उनले बताए।
‘नेपाल कृषि प्रधान देश भएर पनि खाद्यान्नमा आत्मनिर्भर छैन औषधिमा आत्मनिर्भर छैन। रोजगारी छैन, त्यसकारण देशको आर्थिक अवस्था कमजोर भएको हो’ उनले भने, ‘आर्थिक स्थिति सुधारका लागि स्वास्थ्य, शिक्षा, रोजगारी, कृषि, उद्योग जस्ता देशका सम्पूर्ण पक्षको सुधार योजनाबद्ध तरिकाले गर्नुपर्दछ।’
उनले नेपालमा लगानीको वातावरण नै राम्रो नभएको उनको भनाइ छ। सरकारले लगानीको वातावरण सुरक्षित बनाउन सके मात्रै आर्थिक सु्धार हुने उनको दाबी छ।
यस्तै नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगन थापाले देशको आर्थिक संकट समाधानका लागि एउटा संगठन बनाएर सरकारले काम गर्नुपर्ने बताए। ‘सबैभन्दा पहिला त कुन–कुराले आर्थिक संकट आइपरेको छ। कसरी समाधान गर्न सकिन्छ यसलाई एउटा संगठन बनाएर समस्या समाधान गर्न उपाय निकाल्नुपर्यो,’ उनले भने, ’अहिले देशमा तरलता अभाव छ। सरकारी तथा नीजि जुन क्षेत्र हेरे पनि आर्थिक संकट छ। देश श्रीलंका जस्तो हुन लाग्यो भनेर प्रधानमन्त्री डराउनुपर्छ। सर्वसाधारण जनता होइन,’ उनले भने।
देशमा उत्पादन बढाउने र रोजगारी सिर्जना गरेर आर्थिक पाटो ठीक ठाउँमा ल्याउन सरकार गम्भीर बन्नुपर्ने उनको भनाइ छ। उनले भारत र चीनसँग व्यापार सम्बन्धन कस्तो छ भनेर पनि केलाउनुपर्ने धारणा राखे।
‘कुनैबेला सरकारले धान बेच्थ्यो। तर अहिले धान आयात गर्नुपर्ने बाध्यता छ। यसकारण कृषि क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राखेर अगाडि बढ्नु पर्छ,’ उनले भने।
सरकारमा आउनेबेला घोषणा पत्र तयार गर्ने तर लागू नगर्ने जस्ता गतिविधिले कृषि क्षेत्रको विकासमा बाधा पुगेको उनको भनाइ छ। सरकारले कृषि क्षेत्रमा छुट्याएको बजेट कटौती गर्दा किसानले समयमा मल, बीउ लगायतका अत्यावश्यक वस्तु नपाउने समस्या भएको महामन्त्री थापाले बताए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
![सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/kllllllllll-1729675876.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-1725458095.jpg)
![प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/PMM-(1)-1718866650.jpg)
![भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/prachanda-sansad-1710309847.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-copy.jpg-30-1718203418.jpg)
