काठमाडौं– चलचित्र विकास बोर्डले संयुक्त अर ईमिरेट्सको दुबईमा फागुन १ देखि ३ गतेसम्म गर्न लागेको ‘नेपाली सिनेमा फेस्ट २०२३’ विवादमा तानिएको छ। बोर्डले उक्त फेस्टिभलमा नेपालबाट ३ फिल्म ‘कबड्डी ४’, ‘ऐना झ्यालको पुतली’ र ‘महापुरुष’ प्रदर्शन गर्न लागेको थियो।
तर ‘महापुरुष’ निर्माण कम्पनी षड्कोड आर्टस्ले आफूहरूसँग अनुमति नलिइ बोर्डले फिल्म उक्त कार्यक्रममा समावेश गरेको भनेर बहिस्कार गरेपछि विवाद सतहमा आयो। सँगै विवादास्पद् कम्पनी सूर्य कर्पोरेशन प्राइभेट लिमिटेडसँग सहकार्य गरेकोमा टिमको आपत्ति पनि थियो।
यो खबर सुनेपछि दुबई जान तयार भएका कलाकार नीर शाह पनि पछि हटेका छन्। उनले ‘महापुरुष’ नेपालमा हेर्न पाएका थिएनन्। दुबईको फेस्टिभलमा देखाउने भएपछि बोर्डको निम्तोसँगै उनी पनि सहभागी हुने भएका थिए। तर ‘महापुरुष’ अनुमति नलिई नै बोर्डले समावेश गरेको सुनेपछि उनी दुविधामा छन्। ‘महापुरुष नेपालमा हेर्न पाइनँ। दुबईमा गएर हेर्छु भनेर जान तयार थिएँ। यो खबरले म झस्किएँ। अब जाने कुरामा सोच्नुपर्ने भयो,’ उनले नेपाल लाइभसँग भने।
फेस्टिभलको प्रचारका लागि तयार पारेको पोस्टरमा बोर्डले नीर शाहसँगै अनमोल केसी, उपासना सिंह ठकुरी, सन्दीप क्षेत्री, रवि ओड, विजय लामा लगायतका कलाकारको तस्बिर समावेश गरेको छ।
अन्य फिल्मकर्मीले पनि उक्त फेस्टिभलबारे आपत्ति जनाएका छन्। निर्देशक सन्तोष सेनले ‘नेपाली कलाकार घुमघाम र नाचगान कार्यक्रमले नेपाली फिल्मलाई कसरी विश्वबजारमा लैजान सहयोग गर्ला’ भन्दै प्रश्न गरेका छन्।
कसरी भयो ‘महापुरुष’ समावेश?
बोर्डका अध्यक्ष भुवन केसीसँग सम्पर्क गर्न खोज्दा फोन उठेन। बोर्डका सूचना अधिकारी चिरञ्जीवि गुरागाईंले दुबईको वितरक कम्पनीसँग ‘महापुरुष’को कम्पनी राइट्स भएकाले सूर्य कर्पोरेशनले नै सम्झौता गरेको बताए।
उक्त फेस्टिभलका एक आयोजक सदस्यका अनुसार दुबईमा सेन्सर भएको फिल्म मात्र फेस्टिभलमा देखाउन मिल्थ्यो। ‘महापुरुष सेन्सर भएको देखियो। खोज्दै जाँदा महापुरुषको राइट्स वितरक रमेश ढकालसँग रहेछ। उहाँसँग कागजी सम्झौता समेत गरेका छौँ,’ ती सदस्यले भने।
दुबई वितरक रमेश ढकालले यो विषय विवादमा आएपछि फेसबुकमा स्टाटसमार्फत् उक्त फेस्टिभलमा ‘महापुरुष’ सिफारिस गरेको बताएका छन्।
‘नेपालमा यो वर्षको एक उत्कृष्ट फिल्म भएको र साथमा फिल्मको खाडी मुलुकको राइट मेरो भएकोले फिल्म यूएईमा पहिले नै दर्ता, सेन्सर पास भएको साथै अरबिक सब टाइट्ल भएकाले यो कार्यक्रममा युइईका सरकारका सिनियर लेभलका व्यक्तिहरू पनि आउने भएको र नेपाली फिल्मलाई प्रवर्द्धन गर्न टेवा पुग्ने भएकाले यूएईमा पहिलोपटक फिल्म फेस्टिभल भएको हुँदा नेपाल सरकारको मातहत रहेको नेपाल चलचित्र विकास बोर्डले गरेको कार्यक्रमलाई सहयोग गर्ने हाम्रो कर्तव्य भएको हुँदा मैले फेस्टिभलमा देखाउन लाएको फिल्म भएकोले रिकमेन्ड गरेको हो,’ उनले फेसबुकमा लेखेका छन्।
ढकालको स्टाटसमा ‘महापुरुष’का कार्यकारी निर्माता रवीन्द्र सिंह बानियाँले कमेन्ट गरेका छन्। कमेन्टमा उनले ढकाललाई खाडी मुलुकमा ३ महिनाको प्रदर्शनको अधिकार दिएको बताएका छन्। यसरी अर्को पार्टीलाई दिने अधिकार ढकाललाई नभएको भन्दै लेखेका छन्।
‘तपाईंको सिफारिसलाई फिल्म बोर्ड जस्तो जिम्मेवार सरकारी निकायले कुनै आधिकारिक सम्झौता बिना यसरी फिल्म प्रदर्शन तालिकामा राख्नु गैरजिम्मेवारपन हो,’ बानियाँले जवाफमा लेखेका छन्। ‘गलत कदमको मतियार बनेर बचाउमा नलाग्दा राम्रो,’ उनले थपेका छन्।
बानियाँ त्यसरी फिल्म सम्झौता विना अर्को पक्षलाई दिने अधिकार रमेश ढकाललाई नभएको बताउँछन्।
सूर्य कर्पोरेशनसँगको सम्झौतामा प्रश्न
कलाकार कृष्ण मल्लले यो कार्यक्रमको सहकार्यको लागि आह्वान नगरिएको भद्दै आपत्ति जनाएमा छन्। कानुनी रुपमा पनि बोर्डको यो कदम गलत भएको भन्दै उनले फेसबुकमा स्टाटस लेखेका छन्।
‘कुनै पनि सरकारी निकायले जिटूजी सहकार्य गर्न सक्दछ, तर कुनै पनि प्राइभेट पार्टी वा व्यक्तिसँग सहकार्य गर्ने हो भने इच्छुक संस्था वा व्यक्तिलाई सहकार्यका लागि सार्वजनिक आह्वान गर्न जरुरी छ। यो नगरेमा सो निकायलाई अख्तियार दुरुपयोग गरेको मानिन सक्दछ। चलचित्र बिकास बोर्डले दुबईमा गर्ने भनिएको कार्यक्रमको सहकार्यका लागि पनि आह्वान भएको छैन र चलचित्र सहभागिताका लागि पनि आह्वान गरिएको जानकारी छैन। यो कानुनी दृष्टिकोणबाट गलत छ,’ उनले लेखेका छन्।
बोर्डले सहकार्य गरेको सूर्य कर्पोरेशनमा वैदेशिक रोजगार विभागले गत २५ मंसिरमा छापा मारेको थियो। जसक्रममा ८० राहदानी जफत गरिएको थियो। युवाहरूलाई अवैध रुपमा वैदेशिक रोजगारीका लागि जापान, क्यानाडा, अमेरिकालगायतका मुलुकमा पठाउने भनेर राहदानी लिएर राखेको सूचना प्राप्त भएपछि विभागले छापा मारेको थियो।
विवादास्पद् कम्पनीसँग किन सहकार्य गरेको? भन्ने प्रश्नमा बोर्डका सूचना अधिकारी गुरागाईं भन्छन्, ‘सूर्य कर्पोरेशनले क्लिन चिट् पाइसकेकाले सहकार्य गरिएको हो।ֹ’
सूर्य कर्पोरेशन कसरी साझेदार भयो त? बोर्डले साझेदार सहकार्यका लागि आह्वान गर्यो कि गरेन? यसबारे सूचना अधिकारी गुरागाईं जानकारी नभएको बताउँछन्। ‘त्यो बेलामा म थिइनँ। यसबारेमा मलाई केही जानकारी छैन। जानकारी नभएको विषयमा बोल्न मिल्दैन,’ उनले भने।
बोर्डका अध्यक्ष केसीले सूर्य कर्पोरेशनलाई साझेदार बनाएर आफ्नो ऋण तिर्न खोजेको आरोप पनि छ। ०७६ असोजमा भुवनले ‘एन्टी हिरो’ फिल्मको घोषणा गरेका थिए। फिल्म छायांकन हुनुअघि नै जापानमा चलचित्रको ओभरसिज राइट्स सूर्य कर्पोरेशनलाई बिक्री गरिएको थियो। भुनव र कर्पोरेशनका प्रमुख बासुदेव लामिछानेबीच सहमतिमा हस्ताक्षर भएको थियो।
तर त्यो फिल्म अहिलेसम्म बनेको छैन। र भुवनले पैसा फिर्ता पनि गरेका छैनन्। फिल्म नबनेपछि ऋण तिर्न सूर्य कर्पोरेशनलाई साझेदार बनाएको आरोप भुवनलाई छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
