गुल्मी– सरकारी रकमको दुरुपयोग हुने गरेका घटना बेलाबेला सार्वजनिक भइरहन्छन्। यी घटना हाम्रो देशका लागि नौलो विषय होइनन्। सरकारले दिएको अनुदानलाई व्यक्तिगतझै सम्झेर खल्ती भर्ने प्रवृत्तिले नागरिकले तिरेको करको दुरुपयोग मात्रै भएको छैन, सरकारप्रति नागरिकको वितृष्णा समेत पैदा भएको छ। यसैको एउटा उदाहरण हो, गुल्मीको छत्रकोट गाउँपालिका–५ खर्ज्याङ ढुंगेदेउरालीस्थित कागती बागवानी।
ढुंगेनी जमिन भएकाले त्यस क्षेत्रको नामै ढुंगेदेउराली राखिएको छ। ढुंगेनी जमिन भएका कारण त्यस ठाउँमा न मलको अपेक्षा गर्न सकिन्छ न त जलको नै। तर, पनि पनि यही ठाउँलाई बागवानी बनाउने प्रस्तावमा प्रदेश र स्थानीय सरकारले पैसा खन्याए। अहिले उक्त बागवानी सुख्खा डाँडोमा परिणत भएको छ।
२०७५ मा लुम्बिनी प्रदेश सरकारको १३ लाख र छत्रकोट गाउँपालिकाको १५ लाख गरी कूल २८ लाख विनियोजन भएपछि ढुंगेदेउरालीमा बागवानी निर्माणको काम अगाडि बढ्यो। पालिकाबाट विनियोजन भएको रकमबाट काम गर्न नसकेर दुई लाखभन्दा बढी रकम मात्रै निकासा भयो।
ढुंगेदेउरालीको एक सय रोपनी जग्गामा एक हजार ७५० खाडल खनियो। पहिलो चरणमा २५० र दोस्रो चरणमा एक हजार पाँच सय गरी कूल एक हजार ७५० बिरुवा लगाइयो। बिरुवा लगाएको झण्डै ४ वर्षपछि कागती फुल्ने समयमा बागवानी भने उजाड बन्दै गएको छ। मलजल नपाएर बिरुवा सुक्दै गएका छन्। कागतीका बिरुवा खोज्न घण्टौं समय लाग्ने अवस्था छ। अहिले पनि ४०–५० वटा बिरुवा पनि जीवित छैनन्। ती पनि स्याहार नपाएर सुक्ने अवस्थामा छन्। बागवानीका कागतीलाई झार, घाँस, धाइरो र अन्य बोट–विरुवाले ढाकेको छ।
कागती लगाएको क्षेत्र पहिले स्थानीयले गाईबाख्रा चराउनका लागि प्रयोग गर्दै आएका थिए। तर, अहिले न गाईबाख्रा चराउन मिल्छ, न त कागतीले नै फल दिएका छन्।
‘पहिले पहिले हाम्रो हाम्रा गाईवस्तुको चरन ठाउँ यही डाँडो हो। अहिले त्यसलाई बिगारेर यस्तो हविगत बनाए। अहिले हाम्रो गाउँमा गाईवस्तु पाल्नै छोडे। चराउने ठाउँ नै छैन, पालेर मात्र भएन’, स्थानीय लोकबहादुर नेपालीले भने।
अर्का स्थानीय जीवलाल न्यौपानेका अनुसार यहाँ सरकारी रकमको चरम दुरुपयोग भएको छ। खाडल खनेर कागती लगाए पनि त्यसपछि रेखदेख, काटछाँट केही गरिएन। गाउँका केही ‘ठूला भन्ने’हरुले विकासको नाममा विनास गरेको न्यौपानेको आरोप छ।
बागवानीमा सिँचाईको लागि पोखरी बनाइएको छ। पोखरीमा पानी पनि छ। कर्मचारी बस्न आवास पनि बनाइएको छ। तर, न पोखरीको पानी बिरुवासम्म पुगेको छ, न बनेको भवनमा कुनै कर्मचारी बसेका छन्।
पछिल्ला जनप्रतिनिधिले यस क्षेत्रलाई अब विरुवा नर्सरीको रुपमा प्रयोग गर्ने भन्दै यो वर्ष अढाई लाख विनियोजन गरेको वडाध्यक्ष रामप्रसाद कँडेल बताउँछन्। ‘कागतीबाट प्रतिफल पाउन सके हाम्रो गौरव हुने थियो’, उनले भने, ‘सकेसम्म संरक्षण गर्ने प्रयास गर्छौं।’
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
