सुदूरपश्चिम निर्वाचन : प्रतिनिधि सभामा ठूला दलबाट दलित उम्मेदवार शून्य

निर्वाचन विशेष

शेरबहादुर ऐर बुधबार, असोज २६, २०७९ १८:२३

धनगढी- दलित समुदायको नेतृत्व गर्दै २०७४ को निर्वाचनमा सुदूरपश्चिम प्रदेश सभा सदस्य बनिन् दुर्गा विक। बाम-गठबन्धनबाट नेकपा एमालेबाट प्रदेश सभा सदस्य बनेकी दुर्गा अहिले नेकपा माओवादी केन्द्रमा छिन्।

प्रदेश सभामा सक्रिय रहेकी दुर्गालाई आगामी प्रतिनिधि तथा प्रदेश सभा निर्वाचनमा माओवादीले उम्मेदवार बनाएन।

पार्टीभित्र उम्मेदवारको दावी नगरे पनि दलित समुदायका आवाजलाई सभामा उठाउन सक्ने क्षमता भएकी दुर्गा जस्तै दलित समुदायको प्रतिनिधित्व गर्ने योग्य मानिसलाई पार्टीले उम्मेदवार बनाउनमा चासो नदिएको दलित अधिकारकर्मीहरु बताउँछन्।

संविधानको प्रस्तावनामै समानुपातिक, समावेशी र सहभागितामुलक सिद्धान्तका आधारमा समतामुलक समाज निर्माण गर्ने संकल्प गरिएको छ।

मौलिक हक अन्तर्गत धारा २४ ले छुवाछुत तथा भेदभाव अन्त्य गर्ने, धारा ४० ले दलितको सहभागिता र सशक्तीकरण गराउने र धारा ४२ ले सामाजिक न्याय सुनिश्चित गर्ने भनेको छ। तर प्रत्यक्षतर्फ प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभामा दलित समुदायको नेतृत्व समेट्न सकिएको छैन।

‘मैले पहिलेदेखि नै भन्दै आएको छु- समाज भएको विभेद तथा बेथितिझैं पार्टीभित्र पनि विभेद छ,’ पूर्व प्रदेश सभा सदस्य दुर्गाले भनिन्, ‘महिला तथा दलितको प्रतिनिधित्व गर्न सक्ने मानिसलाई दलहरुले प्राथमिकता दिएनन्। महिला र दलितको न्यायका लागि दलहरुले सोच्न सकेका छैनन।’

उनले दलित तथा महिलाको प्रतिनिधित्व गर्न सक्ने क्षमता भएका नेतृत्व भए पनि दलले उम्मेदवार बनाउन नचाहेको बताइन्। ‘दलितमा नेतृत्व गर्न सक्ने क्षमता नभएका व्यक्ति नभएका होइन,’ उनले भनिन् ‘तर जुन वर्गका लागि आन्दोलन गरियो, त्यस अनुसार दलहरुले काम गर्न चाहेनन्। यसले गर्दा प्राप्त उपलब्धिहरु पनि अहिले ओझेल पर्दै गइरहेका छन्।’

सुदूरपश्चिमबाट प्रतिनिधि सभाका १६ सिटमा एक सय ४३ र ३२ प्रदेश सभा निर्वाचन क्षेत्रका लागि दुई सय ३० जनाले उम्मेदवारी दिएका छन्। त्यसमध्ये जनता समाजवादी पार्टीले श्याम सिनाललाई उम्मेदवार बनाएको छ भने नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्रले दलित उम्मेदवार दिएका छैनन्।

दलितबाट उम्मेदवार हुन नपाएपछि कैलाली र कञ्चनपुरबाट स्वतन्त्र रुपमै उम्मेदवारी परेको छ। प्रतिनिधि सभामा कैलाली- १ मा विजय सिंह मयाल र कञ्चनपुर- ३ मदन दमाईले स्वतन्त्र रुपमा उम्मेदवारी दर्ता गराएका छन्।

सानो दलका रुपमा रहेको लोकतान्त्रिक राष्ट्रिय मञ्चले दार्चुला- १ मा रमेश राम लुहार र कैलाली- १ मा भोजबहादुर विश्वकर्मालाई उम्मेदवार बनाएको छ।

प्रतिनिधिमा नेकपा माओवादी केन्द्रले दलित उम्मेदवार नबनाए पनि प्रदेशमा एक जनालाई उम्मेदवार बनाएको छ भने नेकपा एमालेले पनि प्रदेशमा दलित उम्मेदवार बनाएको छ। तर नेपाली कांग्रेसले प्रदेशमा पनि दलित उम्मेदवार दिन सकेन।

नेकपा माओवादी केन्द्रले बाजुरा- १ को प्रदेश सभा कबाट कर्णबहादुर विश्वकर्मा र नेकपा एमालेले बझाङ- १ को प्रदेश सभा कबाट अफिलाल ओखेडालाई उम्मेदवार बनाएको छ।

नेपाली कांग्रेसबाट विद्रोह गरेर गठन भएको नेपाली कांग्रेस बीपीले पनि दलित उम्मेदवार खडा गरेको छ। बझाङ- १ को प्रदेश सभा कबाट नेपाली कांग्रेस बीपीले निर्मलाकुमारी विकलाई उम्मेदवार बनाएको छ।

प्रतिनिधिमा मात्र नभई प्रदेशमा पनि दलित समुदायको नेतृत्व गर्दै स्वतन्त्र रुपमा उम्मेदवारी दर्ता भएका छन्। कञ्चनपुर- ३ को प्रदेश सभा कबाट दिवान मेजार (आग्री) र कञ्चनपुर- ३ को प्रदेश सभा खबाट भीमबहादुर कुमालले स्वतन्त्र रुपमा उम्मेदवारी दर्ता गराएका छन्।

कैलाली- १ को प्रदेश सभा खबाट संघीय लोकतान्त्रिक राष्ट्रिय मञ्चले शेरबहादुर विश्वकर्मा, कैलाली- ५ को प्रदेश सभा खमा प्रतापे लुहार, दार्चुला- १ को प्रदेश सभा कमा नन्दी कामी र कैलाली- ५ को प्रदेश सभा कमा वृषबहादुर दमाईलाई उम्मेदवार बनाएको छ भने कञ्चनपुर- ३ को प्रदेश सभा कमा नेपाल मजदूर किसान पार्टीबाट सुरेन्द्र दमाई उम्मेदवार बनेका छन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।