• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
  • गोपनीयता नीति
  • प्रयोगका सर्त
मंगलबार, असार १७, २०८२ Tue, Jul 1, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
विचार
निर्वाचन घोषणापछि प्रतिनिधि सभाको कार्यकाल : के छन् अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यास?
अंगराज तिमिल्सिना  बुधबार, साउन १८, २०७९  २१:४९
1140x725

अहिले निर्वाचन घोषणापछि प्रतिनिधि सभाको अवस्था (आयु र सक्रियता) के हुन्छ भन्ने बहस चलेको छ। संसद भंग भएर निर्वाचन घोषणा भएको भए सोही दिन प्रतिनिधि सभाको आयु समाप्त हुन्थ्यो। तर पाँच वर्षे कार्यकाल सकेर नयाँ प्रतिनिधि सभाको चुनाव हुने हकमा संसद विघटन वा भंग हुने भन्ने प्रसंग त्यति सान्दर्भिक नहोला भनिएको छ।

तर बहालवाला सांसद हुँदाहुँदै चुनावमा जाँदा सबै उम्मेद्वारलाई स्वतन्त्र र धाँधलीरहित चुनावको वातावरण (लेबल प्लेइङ फिल्ड) नहुने धारणा पनि छ।

अमेरिकामा त तल्लो सदन (हाउस अफ रिप्रिजेन्टेटिभ्स) को ‘लेम डक सेसन' पनि चल्छ भन्नुको अर्थ चुनावबाट नयाँ सांसदहरु निर्वाचित भएर आइसकेपछि पनि सपथ ग्रहण नभएसम्म र नयाँ सभामुख नचुनिएसम्म पुरानै सांंसदहरुले संसद् बैठक चालु राख्छन्। यद्यपि नयाँ सांंसदहरु चुनिइसकेपछि यस्तो ‘लेम डक सेसन' ले कुनै ठूला कानून बनाउन हुन्न भन्ने मान्यता छ। 

तर अमेरिकामा कार्यकारी अधिकार जननिर्वाचित राष्ट्रपतिमा हुने भएकाले सांसदको भूमिका सत्ताभन्दा पनि कानून बनाउने हो। नेपालमा भने मन्त्री र प्रधानमन्त्री संसदबाटै चुनिन्छन्। 

बेलायतको सन् २०११ को ‘दी फिक्स टर्म पार्लियामेन्ट एक्ट' ले विशेष कारणले ‘अर्ली इलेक्सन' हुने अवस्था (जस्तो कि दुई तिहाईले चुनावमा जाने निर्णय गरे वा सरकारविरुद्द अविश्वासको प्रस्ताव पारित भए) बाहेक दुई निर्वाचनबीचको अवधि ५ वर्षको ‘फिक्स्ड्'  हो भनेर निर्धारण गर्‍यो। प्रधानमन्त्रीले तल्लो सभाको समयावधि नसकिँदै आफू र आफ्नो पार्टीलाई अनुकूल हुने गरी संसद भंग गरेर निर्वाचन गराउने कुरालाई रोक्न यसो गरिएको थियो।  

तर यसै वर्षको २४ मार्चमा बेलायतको संसदले २०११ को यो कानूनलाई रद्द गरेर पुरानै पद्धतिलाई स्थापित गर्‍यो। अर्थात् पाँच वर्षको अवधिभित्र सरकारले कुनै पनि बेला संसद विघटन गरेर चुनावमा जान सक्ने प्रावधान बनाइयो। अझ २०२२ को कानूनले त संसद विघटनको सरकारको प्रारम्भिक कामलाई अदालतले पनि प्रश्न गर्न नपाउने उल्लेख गर्‍यो ।

भारतीय अभ्यास

छिमेकी भारतमा संसद विघटन गरेर चुनावमा जाने चलन छ। तर पाँच वर्ष सकेर चुनावमा जाँदा संसद रहिरहने तर प्रधानमन्त्रीले भंग गर्न सक्ने प्रचलन छ। जस्तो कि ४ जुन २०१४ मा नयाँ लोक सभाको पहिलो बैठक बसेको हुँदा यसको आयु ३ जुन २०१९ सम्म थियो। तर प्रधानमन्त्री मोदीले लोक सभालाई २४ मे २०१९ मै भंग गरे, ताकि उनले छिटो प्रधानमन्त्रीको सपथ लिन सकुन्। 

नेपालको संविधानमा केही अपवाद (जस्तो कि कसैको सरकार नबन्ने अवस्था) बाहेक प्रतिनिधि सभाको आयु पाँच वर्ष तोकिनुको कारण यसअघि संसद विघटन हुँदा प्रजातन्त्र नै धरापमा परेकाले चुनाव घोषणा भइसकेपछि पनि प्रतिनिधि सभा जीवितै हुनुपर्छ, ताकि निर्वाचन समयमा हुन सकेन वा अरु केही आपत्काल  आइहाले संसद ब्युँतिन सकोस् भन्ने होला। तर संसद् विघटन नै भए पनि नेपाल संसद्विहीन हुनेचाहिँ होइन। सिंगो राष्ट्रिय सभा अनि सभामुख र उपसभामुखका पदहरु त रहिरहन्छन्। 

तसर्थ चुनावलाई प्रभाव नपार्ने गरी एकातिर कसरी प्रतिनिधि सभालाई निस्कृय बनाउने भन्ने हो भने अर्कोतिर कुनै अप्ठेको परे फेरि प्रतिनिधि सभालाई सक्रिय बनाउन सकियोस् भन्ने पनि हो। निर्वाचन सम्पन्न भएपछि मात्रै कार्यकाल सकिने तर निर्वाचन घोषणा भइसकेपछि संसद पूर्ण रुपमा निस्क्रिय हुने बनाउन जरुरी छ। उसै पनि निर्वाचनको घोषणा भैसकेपछि सरकार पनि कामचलाउ हो भन्ने मान्यता छ।

(नीति विश्लेषक डा. तिमिल्सिनाका यी विचार निजी हुन्।  सं .)
 

प्रकाशित मिति: बुधबार, साउन १८, २०७९  २१:४९

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
लेखकबाट थप
इजरायलसँगको १२ दिने युद्धमा इरानमा ९३५ जनाको मृत्यु
सम्पत्ति शुद्धीकरण मुद्दामा नागार्जुनका निलम्बित मेयर बस्नेतलाई ११ वर्ष कैद, ३१ करोड १८ लाख जरिवाना
दरबारमार्गमा निर्माणधीन घरको चौथो तलाबाट खस्दा दुई कामदारको मृत्यु
सम्बन्धित सामग्री
विश्व सेतो दुबी दिवस : रोग छालाको, प्रश्न चेतनाको सेतो दुबी भन्नाले छालामा देखा पर्ने एक प्रकारको सेतो दाग अथवा धब्बा भन्ने बुझिन्छ ।  विश्वको पछिल्लो सर्वेक्षण अनुसार प्रत्येक एक सय... बुधबार, असार ११, २०८२
प्रिय दाई गुटबन्दीको अन्त्य गरी लोकप्रिय पार्टी बनाउन योगदान दिनुहोस् ! नेपाली कांग्रेसको लोकप्रीय मत हरेक निर्वाचन मा घटिरहेको छ । नयाँ दलदेखि, पुराना कम्युनिस्ट दल, मधेसवादी दलदेखि राजावादी दल सबैको निश... शुक्रबार, जेठ ३०, २०८२
खोपको महत्व र बालबालिकाको स्वास्थ्य सुरक्षामा हाम्रो भूमिका यी समस्याहरूले गर्दा खोप अभियानमा बाधा आउँछ र स्वास्थ्यमा जोखिम बढ्छ । यसलाई सच्याउन स्वास्थ्यकर्मी, शिक्षक, र समाजका सबै तहमा काम ग... मंगलबार, जेठ २७, २०८२
ताजा समाचारसबै
इजरायलसँगको १२ दिने युद्धमा इरानमा ९३५ जनाको मृत्यु सोमबार, असार १६, २०८२
सम्पत्ति शुद्धीकरण मुद्दामा नागार्जुनका निलम्बित मेयर बस्नेतलाई ११ वर्ष कैद, ३१ करोड १८ लाख जरिवाना सोमबार, असार १६, २०८२
दरबारमार्गमा निर्माणधीन घरको चौथो तलाबाट खस्दा दुई कामदारको मृत्यु सोमबार, असार १६, २०८२
शिक्षा विधेयक पारित गर्न बसेको समिति बैठक स्थगित सोमबार, असार १६, २०८२
सामाजिक सञ्जालमार्फत दुर्व्यवहार गर्नेविरुद्ध साइबर ब्युरोमा एलिनाको उजुरी सोमबार, असार १६, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
मन्त्रिपरिषद् बैठकका १५ निर्णय सार्वजनिक (भिडियो)
मन्त्रिपरिषद् बैठकका १५ निर्णय सार्वजनिक (भिडियो) सोमबार, असार १६, २०८२
युवाहरूका विचारलाई व्यावसायिक योजनाहरुमा बदल्नपर्छ : उपराष्ट्रपति यादव (भिडियो)
युवाहरूका विचारलाई व्यावसायिक योजनाहरुमा बदल्नपर्छ : उपराष्ट्रपति यादव (भिडियो) सोमबार, असार १६, २०८२
वीरगन्जको मुख्य सडकमा चल्यो महानगरको डोजर (भिडियो)
वीरगन्जको मुख्य सडकमा चल्यो महानगरको डोजर (भिडियो) सोमबार, असार १६, २०८२
६७औं संसद दिवस समारोह
६७औं संसद दिवस समारोह सोमबार, असार १६, २०८२
आज पनि संसद्‌मा रास्वपा र राप्रपाको अवरोध (लाइभ)
आज पनि संसद्‌मा रास्वपा र राप्रपाको अवरोध (लाइभ) आइतबार, असार १५, २०८२
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
पूर्वमन्त्री मोहन बस्नेतलाई २५ लाख धरौटीमा छाड्न अदालतको आदेश आइतबार, असार १५, २०८२
विद्या भण्डारीले पूर्वराष्ट्रपति हैसियतको सुविधा फिर्ता गर्ने सोमबार, असार १६, २०८२
प्रकाशमानलाई कांग्रेस सांसदले भने- कार्यवाहक प्रधानमन्त्री हुनुहुन्छ, मन्त्रालयको नाम फेर्नुस् आइतबार, असार १५, २०८२
भारत जाने विमानमा फेरि सर्प सोमबार, असार १६, २०८२
नेपाली यू–१६ टोलीले इन्डोनेसियालाई दियो ४२१ रनको विशाल लक्ष्य, प्रसिद्धको शतक आइतबार, असार १५, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
विश्व सेतो दुबी दिवस : रोग छालाको, प्रश्न चेतनाको नेपाल लाइभ
प्रिय दाई गुटबन्दीको अन्त्य गरी लोकप्रिय पार्टी बनाउन योगदान दिनुहोस् ! ई. विश्वराज काफ्ले
खोपको महत्व र बालबालिकाको स्वास्थ्य सुरक्षामा हाम्रो भूमिका नेपाल लाइभ
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर मंगलबार, वैशाख २, २०८२
हितेन्द्र र कुलमानको रिट हेर्न नमिल्नेमा आइतबार, चैत १७, २०८१
चौरासी वर्षका क्यान्सरविजेताको जीवन वृत्तान्त ‘कालसँग कुस्ती’ सार्वजनिक आइतबार, फागुन १८, २०८१
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
पूर्वमन्त्री मोहन बस्नेतलाई २५ लाख धरौटीमा छाड्न अदालतको आदेश आइतबार, असार १५, २०८२
कतारमा गरिएको आक्रमणमा इरानी राष्ट्रपतिले मागे माफी मंगलबार, असार १०, २०८२
टिकटकर बस्नेत पक्राउविरुद्ध सर्वोच्चमा बन्दीप्रत्यक्षीकरणको निवेदन, थुनामा राख्नुको कारण देखाउ आदेश जारी मंगलबार, असार १०, २०८२
विद्या भण्डारीले पूर्वराष्ट्रपति हैसियतको सुविधा फिर्ता गर्ने सोमबार, असार १६, २०८२
एसईईको नतिजा सार्वजनिक, ६२ प्रतिशत विद्यार्थी ग्रेडेड, ४८ हजार १७७ विशिष्ठ श्रेणीमा शुक्रबार, असार १३, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्