काठमाडौं–सन् २०१४ मा भएको एउटा सौन्दर्य प्रतियोगितामा आफूमाथि यौन हिंसा भएको भन्दै सामाजिक सञ्जाल टिकटकमार्फत् एक किशोरीले घटना सार्वजनिक गरिन्। २० वटा भिडियोमार्फत् ती किशोरीले आठ वर्ष पूरानो घटना सार्वजनिक गरेकी थिइन्।
किशोरीले कार्यक्रममा आयोजकमध्येका मनोज पाण्डे (हाल पक्राउ) ले आफूलाई जबर्जस्ती करणीसमेत गरेको आरोप लगाएकी थिइन्। कार्यक्रम सकिएपछि एभरेष्ट होटलमा पार्टी आयोजना गर्ने भन्दै बोलाएर आफूमाथि बलात्कार भएको उनको दाबी छ। पछि विभिन्न प्रलोभन र धम्क्याएर नग्न तस्बिरसमेत लिएर ब्ल्याकमेल गर्दै ६ महिनासम्म यौन शोषण गरेको ती किशोरीले बताएकी छिन्।
खानामा नसालु पदार्थ राखि बेहोस बनाएरसमेत यौनशोषण गरिएको ती उनको दाबी छ। किशोरीका अनुसार उनी त्यसबेला जम्मा १६ वर्षकी थिइन्। यसरी सामाजिक सञ्जालमार्फत् आफ्नो पीडा आठ वर्षपछि ती किशोरीले सार्वजनिक गरेपछि त्यो विषय सडकदेखि संसदसम्म पुग्यो।
अन्तत: किशोरीले आरोप लगाएका व्यक्ति मनोज पाण्डेलाई प्रहरीले शनिबार काठमाडौंको स्वयम्भूबाट पक्राउ गरेको छ। पाण्डे पक्राउ परेसँगै अब कसरी कारबाही प्रक्रिया अघि बढ्छ भन्नेबारे अहिलेसम्म अन्योल नै रहेको छ। किशोरीले आफूमाथि ६ महिनासम्म बलात्कार भएको बताएकी थिइन्। तर मुलुकी फौजदारी अपराध संहिता तथा त्यसभन्दा अघिका कानुनका आधारमा पनि बलात्कारको कसुरमा पाण्डेलाई कारबाही गर्ने कानुनी आधार छैन। बलात्कार कसुरको उजुरीको हदम्याद एक वर्षसम्म मात्रै रहेको तथा १८ वर्षभन्दा मुनिकाको केशमा १८ वर्ष पूरा भएको मितिले एक वर्षसम्म उजुरी गरिसक्नु पर्ने कानुनी प्रावधान रहेकाले बलात्कार घटनामा पाण्डेलाई कारबाही बाटो बन्द भएको छ।
यता बलात्कारको घटनामा एक वर्ष हदम्याद कम भएको भन्दै हदम्याद राख्न नहुने भन्ने माग पनि उठेको छ। हदम्यादबारे जिल्ला अदालतका न्यायाधीश हेमन्त रावल भन्छन्, ‘विश्वमा जबर्जस्ती करणीजस्तो गम्भीर प्रकृतिको अपराधमा उजुर गर्ने हदम्याद नै नभएका कानुन भएका मुलुक पनि छन् भने एक वर्षभन्दा कम समय अवधिको हदम्यादको कानुन भएका मुलुकहरू पनि छन्। ती मुलुकमा पनि न्याय विवादित छ। हदम्यादले मात्र न्याय सुनिश्चित गर्दैन। हदम्यादले न्याय परास्त गर्नु हुँदैन भने अपराधलाई अनिर्णित अवस्थामा लामो समयसम्म अल्झाइरहनु पनि हुँदैन।’
बलात्कारको कसुरमा पक्राउ परेका तर उक्त घटनामा कारबाही गर्ने आधार नभएपछि अब कसरी प्रक्रिया अघि बढ्छ भन्ने अझै अन्योलमा छ। यसबारे काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयका एसएसपी भने अझै पनि कानुनी परामर्श मै रहेको बताउँछन्।
अहिलेसम्म कानुनी परामर्शबाट मानव बेचबिखन तथा ओसारपसार अन्तर्गतको कसुरमा कारबाही गर्ने आधार रहेको भन्ने सुझावहरु आएको प्रहरीको भनाइ छ। अधिवक्ता तथा नेपाल प्रहरीको पूर्वएसपीसमेत रहेका डा. गणेश रेग्मीले समेत मानवेबचबिखन तथा ओसारपसार अन्तर्गतको कसुरमा कारबाही गर्ने बाटो खुल्ला रहेको बताए। रेग्मी भन्छन् ‘यो केशमा, ‘मानव बेचबिखन तथा ओसारपसार ऐन २०६४ आकर्षित हुन्छ।’
ऐनको दफा ४ (२) मा ‘कसैको शोषण गर्ने उद्देश्यले कुनै प्रकारले ललाई फकाई, प्रलोभनमा पारी, झुक्याई, जालसाज गरी, प्रपञ्च मिलाई, जबरजस्ती गरी, करकापमा पारी, अपहरण गरी, शरीर बन्धक राखि, नाजुक स्थितिको फाइदा लिई, बेहोस पारी, पद वा शक्तिको दुरुपयोग गरी, डर, त्रास, धाक, धम्की दिई वा करकापमा पारी कसैलाई बसिरहेको घर, स्थान वा व्यक्तिबाट छुटाई लग्ने वा आफूसँग राख्ने वा आफ्नो नियन्त्रणमा लिने वा कुनै स्थानमा राख्ने वा नेपालभित्रको एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा लैजाने’ कार्य मानव ओसारपसार गरेको मानिने उल्लेख छ। जसकारण यो कानुन आकर्षि हुने उनको तर्क छ।
कानुनी परामर्शसहित प्रक्रिया अघि बढाउने तयारीमा छौं
काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयका प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक (एसएसपी) वसन्तबहादुर कुँवरले कानुनी परामर्शसहित प्रक्रिया अघि बढाउने काम सुरु भएको बताएका छन्।
शनिबार स्वयम्भूबाट पक्राउ गरिएका पाण्डेलाई प्रहरी वृत्त बानेश्वरमा राखेर अनुसन्धान प्रक्रिया अघि बढाइएको छ। आइतबार सार्वजनिक बिदा भएकाले उनको म्याद थप भएको छैन। स्रोतका अनुसार सोमबार अभद्र व्यवहारको कसुरमा म्याद लिएर प्रहरीले अनुसन्धान प्रक्रिया अघि बढाउने तयारी गरेको छ।
त्यसका लागि कानुनी परामर्शमा प्रहरी छ। अपराध अनुसन्धान कार्यालयका एसएसपी कुँवरले पनि कानुनी परामर्शपछि प्रक्रिया अघि बढ्ने बताए। ‘अहिले नै यो कसुरमा मुद्दा चल्ने भन्ने निष्कर्ष निस्किसकेको छैन। हामी परामर्शमै छौं। त्यसपछि बल्ल कुन कसुरमा मुद्दा चल्छ भन्ने टुंगो लाग्छ’ एसएसपी कुँवरले भने।
समितिले सुरु गर्यो काम
टिकटकमार्फत् आठ वर्ष पुरानो बलात्कार घटना सार्वजनिक भएपछि आरोपितलाई कारबाही गर्न भन्दै चौतर्फी दबाब सिर्जना भएको थियो। सडकदेखि संसद्सम्म उक्त विषयले प्राथमिकता पाएको थियो। बालुवाटार घेराउदेखि धर्नासम्मका कार्यक्रम भएका थिए।
एक वर्ष हदम्यादका कारण कारबाही गर्न नमिल्ने भएकाले कानुन नै संशोधन गर्नुपर्नेसम्मका कुराहरु पनि उठिरहेका छन्। सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटासमेतले आरोपितलाई कानुनको कठघरामा ल्याउन सरकारलाई निर्देशन समेत दिएका थिए।
उक्त बलात्कार घटनाको सर्वत्र विराेध भएपछि गृहमन्त्रालयले समेत प्रहरी प्रधान कार्यालयलाई छानबिन गरी दोषीलाई कारबाही गर्न निर्देशन दिएको थियो।
त्यसपछि प्रहरी प्रधान कार्यालयले अपराध अनुसन्धान कार्यालयका एसएसपी कुँवरको नेतृत्वमा पाँच सदस्यीय टोलीसमेत गठन गरेको छ।
जसमा अपराध अनुसन्धान कार्यालयकै एसपी कृष्ण कोइराला, डीएसपी कोपिला चुँडाल, जिल्ला प्रहरी परिसर काठमाडौंको इन्टेलिजेन्स शाखाका प्रमुख तथा डीएसपी हरि बस्नेत, महिला सेलकी इन्सपेक्टर सपना खड्का सदस्य छन्। यो समितिले शनिबारदेखि नै काम समेत सुरु गरिसकेको छ।
प्रहरी वृत्त नयाँ बानेश्वरमा राखिएका आरोपितसँग घटनाकाबारेमा सोधपुछ समेत सुरु गरिसकेको छ। त्यतिबेलाको उक्त घटनाको बारेमा को–को जानकार थिए? उक्त घटनामा मानव बेचबिखन तथा ओसार–पसार ऐन आकर्षित हुन्छ/हुँदैन जस्ता पाटाहरुको विश्लेषण गरेर समितिले काम सुरु गरिसकेको छ।
यो कसुरबारे जानकार व्यक्तिहरुसँग सम्पर्क गरेर प्रहरीले थप प्रमाण जुटाउन पनि सुरु गरिसकेको छ। साथै पीडितलाई पनि मनोपरामर्श दिँदै उनीबाट पनि अनुसन्धानमा सहयोग लिइरहेको प्रहरीले जानकारी दिएको छ।
अर्की पीडित पनि प्रहरीको सम्पर्कमा
शनिबार पक्राउ गरेर अनुसन्धान प्रक्रिया अघि बढाएसँगै अर्की एक किशोरी पनि पाण्डेबाट पीडित भएको भन्दै प्रहरी कार्यालयमा पुगेकी छिन्। आइतबार उनी काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयमा पुगेर पाण्डेबाट आफू पनि पीडित भएको जानकारी गराएको एक प्रहरी अधिकारीले नेपाल लाइभलाई जानकारी दिए।
पाण्डेले आफूलाई पनि विभिन्न प्रलोभन र डर देखाएर यौनशोषण गरेको उनको आरोप छ। उक्त किशोरीले पाण्डेमाथि गम्भीर आरोप लाएपछि प्रहरीले ती किशोरीको घटनामा पनि अनुसन्धान प्रक्रिया अघि बढाउने जनाएको छ।
कानुनी परामर्श गर्दै गरेको बेला पक्राउ
भैरहवाका पाण्डे कन्सल्टेन्सी सञ्चालकसमेत हुन्। उनैले सन् २०१४ मा आयोजना गरेको सौन्दर्य प्रतियोगितामा एक किशोरीलाई बलात्कार गरेको आरोप लागेको छ। गत बुधबार टिकटकमार्फत् एक किशोरीले उक्त विषय सार्वजनिक गर्दा पाण्डे पोखरामा थिए।
त्यसको भोलिपल्ट बिहीबार उनी पोखराबाट काठमाडौं आएका थिए। आफू बस्दै आएको बानेश्वरमा आफ्नो मोबाइल र गाडी छाडेर उनी स्वयम्भू पुगेका थिए। प्रहरीले पाण्डेको मोबाइल लोकेशन हेरेर उनको बानेश्वरस्थित घरमा पुग्दा पाण्डे त्यहाँ थिएनन्।
विभिन्न सूत्रमार्फत् पाण्डे स्वयम्भूमा भएको जानकारी पाएपछि प्रहरीले त्यही पुगेर उनलाई नियन्त्रणमा लिएको थियो। उनी भाग्ने तयारीमा रहेको प्रहरी स्रोतको दाबी छ। तर पाण्डेले भने घटना सार्वजनिक भएपछि आफूले आफ्नो कानुन व्यवसायीसँग छलफल गरेर कसरी अघि बढ्न सकिन्छ भन्नेबारे परामर्श लिएको दाबी गरेका छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
