काठमाडौं– विश्वव्यापी महामारीको रुप लिएको कोरोना भाइरस संक्रमण (कोभिड-१९)को दोस्रो लहर फैलिएपछि देशभरका अधिकांश ठाउँमा अहिले निषेधाज्ञा जारी गरिएको छ। कोरोना संक्रमणको 'चेन ब्रेक' गर्न भनेर अहिले देशभरका ७४ जिल्लामा निषेधाज्ञा लागू गरिएको छ।
निषेधाज्ञा कार्यान्वयनका लागि नेपाल प्रहरी अग्रमोर्चामा खटिएको छ। निषेधाज्ञाको कार्यान्वयनसँगै प्रहरीले कोरोनाविरुद्ध जनचेतना जगाउने अभियान समेत चलाइरहेको छ।
अक्सिजन सिलिण्डर संकलन गर्ने, सडकपेटीमा बस्दै आएका घरबारविहीन वृद्धवृद्धाहरूको स्वास्थ्यको ख्याल गर्दै उद्धार गरी सामाजिक संघसंस्थाहरूको सहयोगमा पुनस्थापित गर्ने लगायतका कार्य पनि प्रहरीले गर्दै आएको छ।
संक्रमण विस्तार हुन नपाओस् र मानवीय क्षति नहोस् भन्दै चोक र गल्लीमा निधेषाज्ञा कार्यान्वयन गराउनका लागि प्रहरी खटिएको करिब महिना दिन हुन लागिसकेको छ। फिल्डमा खटिएका अधिकांश सुरक्षाकर्मी सुरक्षा कवच (पीपीई) बिना नै मैदानमा उत्रेका छन्।
कोरोना महामारीको नियन्त्रणका लागि उच्च जोखिम मोलेर अग्रपंतिमा खटिने सुरक्षाकर्मीले अहिलेसम्म पर्याप्त मात्रामा व्यक्तिगत सुरक्षा कवच (पीपीई) नै पाएका छैनन्। फिल्डमा खटिने तल्लो दर्जाका अधिकांश सुरक्षाकर्मीको गुनासो यही छ। जोखिमपूर्ण तरिकाले दैनिक फिल्डमा खटिएपछि संक्रमित हुने त्यत्तिकै डर सुरक्षाकर्मीमा छ। आफू त संक्रमित भइएला, तर परिवार नै संक्रमित हुने हो कि भन्ने चिन्ता तल्लो दर्जाका प्रहरी कर्मचारीमा देखिन्छ। केही दिनअघि मात्रै प्रहरी हवल्दार सन्तोष धमालले फेसबुकमा स्टाटस लेखे, ‘अरु घरबाट बाहिर निस्कन डराउँछन्। आफू घरभित्र पस्न डराउनुपर्छ।’
उनको यो एक लाइनको स्टाटसले आम प्रहरीले भोग्दै आएको समस्याको प्रतिनिधित्व गरेको छ। पर्याप्त सुरक्षा कवचबिना दैनिक फिल्डमा खटिनुपर्दा कोरोनाको उच्च जोखिम भएकाले घर जान समेत डराउनुपर्ने उनको भनाइ थियो। उनीजस्तै समस्यामा धेरै प्रहरी कर्मचारी छन्। काठमाडौंमै डेरा लिएर परिवारसहित बसेका प्रहरीसमेत अहिले ब्यारेक छाडेर परिवारसँग बस्न सक्ने अवस्थामा छैनन्। कारण उही हवल्दार धमलाकै स्टाटसले प्रष्ट पार्छ। त्यसो त अतिआवश्यक कामबिना ब्यारेक तथा आफ्नो कार्यालय नछाड्न भनेर प्रहरी प्रधान कार्यालयले सर्कुलर नै जारी गरिसकेको छ।
हरेकजसो कार्यालयका हाकिमहरुले सुरक्षित भएर ड्युटी गर्न भन्दै दैनिक निर्देशन दिने गरेको, तर सुरक्षित हुनका लागि चाहिने सामग्रीबारे कोही नबोल्ने गरेको तल्लो दर्जाका प्रहरीको गुनासो छ। ‘हाकिमको निर्देशन सर्तकता अपनाएर काम गर्ने भन्नेमात्रै हुन्छ। तर, कसरी अपनाउने, सुरक्षा सामग्री के हुन् भन्ने कसैलाई मतलब भएन,’ एक प्रहरी जवानले गुनासो गरे।
धमलाजस्तै अहिले देशभर नेपाल प्रहरीका ३४ हजार जनशक्ति निषेधाज्ञा कार्यान्वयन गराउन खटिएका छन्। नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता, एसएसपी वसन्त कुँवरका अनुसार खटिएका जनशक्तिलाई कोरोना लागिहाल्यो भने उक्त ठाउँमा खटाउन भनेर १२ हजार जनशक्तिलाई 'स्टयाण्डबाई' राखिएको छ। उनीहरुको पीडा धमलाले भनेजस्तै छ।
यस्तै, अवस्था ट्राफिक प्रहरीमा पनि छ। संक्रमित हुने ट्राफिकका लागि महानगरीय ट्राफिक प्रहरी महाशाखाले आफ्नो कार्यालयमै आइसोलेसन सेन्टर बनाएको छ। सडक भरिभराउ हुँदा पनि उही ट्राफिक र अहिले खाली हुँदा उही ट्राफिक खटिरहेका छन्।
सडकमा दैनिक खटिरहने ट्राफिकका दु:ख पनि आफ्नै छन्। निषेधाज्ञा कार्यान्वयन गराउन जाँच गर्नै पर्यो! 'कोही मलाई कोरोना लागेको छ अलि पर बस्नुस् भन्छन्। त्यसपछि झस्केर पछि सर्नुपर्ने हुन्छ। यस्तो बेला निकै डर लाग्ने गर्छ,' ट्राफिक प्रहरी जवान काजिराम घिमिरे भन्छन्।
सडकमा सवारी लिएर निस्केका अधिकांशजसोले अहिले समस्या देखाउने गरेको उनी सुनाउँछन्। ‘कोही परिवारका सबैलाई कोरोना लागेको छ म मात्रै बाँकी हो भन्दै औषधि लिन हिँडेको भन्छन्, कोही बिरामी कुरुवा हो भन्छन् छाड्नै पर्यो,’ घिमिरेले सुनाए, ‘दिनभर सडकमा सयौं मान्छेसँग आमने-सामने भइन्छ। राति हल्का टाउको दुख्यो भने पनि कोरोना नै हो कि भनेर पिर लाग्छ।’
कोरोना महामारी नियन्त्रणका लागि दिनरात नभनी, ज्यानको माया मारेर खटिँदा पनि राज्यले नै घोषणा गरेको जोखिम भत्ता एक वर्ष नाघिसक्दा नपाएको तल्लो दर्जाका प्रहरीको गुनासो छ। कोरोनाको बेला फिल्डमा खटिँदाका समस्या छँदै छन्, त्यसमाथि जोखिम वापतको भत्ता दिने भनेर घोषणा गरेर अहिलेसम्म नपाइँदा निराश बनाएको उनीहरुको गुनासो छ।
गत वर्षको चैत १६ गतेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले कोरोना भाइरसको रोकथाम, नियन्त्रण तथा उपचारमा खटिने नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरी बललाई जोखिम भत्ता दिने निर्णय गरेको थियो।
मन्त्रिपरिषद्ले सुरक्षाकर्मीलाई तीन किसिममा बाँडेर दैनिक ३ सय रुपैयाँदेखि तलबको शतप्रतिशतसम्म भत्ता दिने निर्णय गरेको थियो। प्यासेन्ट रिसिभिङ टिम (पीआरटी) मा रहेर पर्सनल प्रोटेक्ट इक्विपमेन्ट (पीपीई) लगाएर खटिने सुरक्षाकर्मीलाई खाइपाई आएको तलबको शतप्रतिशतसम्म भत्ता, पीपीई नलगाई पीआरटीमा खटिनुपर्ने सुरक्षाकर्मीलाई ५० प्रतिशत भत्ता र कोरोना रोकथामका लागि पीआरटी र पीपीई नलगाई खटिएका अन्य सुरक्षाकर्मीलाई दैनिक ३ सय भत्ता दिने निर्णय मन्त्रिपरिषद्ले गरेको थियो। उक्त निर्णय भएको वर्ष दिन बितिसक्दा समेत सुक्षाकर्मीले भत्ता पाउन सकेका छैनन्।
फिल्डमा खटिने प्रहरीका लागि अर्को पीडाको विषय बनेको छ– निषेधाज्ञा उल्लंघन गर्दै लखरलखर डुल्नेहरुको व्यवहार। स्वास्थ्य सुरक्षाका मापदण्डको समेत पालना नगरी सडकमा हिँड्ने सर्वसाधारणको बानीले पनि प्रहरी आजित छन्।
ट्राफिक प्रहरी निरीक्षक (इन्सपेक्टर) जितेश दाहाल सर्वसाधारणमा कोरोनाबाट बच्नुपर्छ भन्ने चेतना विकास भइनसकेको बताउँछन्।
निषेधाज्ञा उल्लंघन गर्नेको जमात देखेपछि चेतनामुलक सन्देशसहित इन्सपेक्टर दाहालले सामाजिक सञ्जालमा लेखेका छन्, ‘प्रहरीको चेक प्वाइन्टबाट त भाग्नु होला। तर, कोरोनाको चेक प्वाइन्टबाट भाग्न सक्नुभएन भने नि ? निषेधाज्ञा कोरोनाबाट बच्नको लागि हो, प्रहरीबाट होइन। त्यसैले कोरोनासँग भागौं, प्रहरीसँग होइन।’
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
