निरक्षरले सेयरधनी बन्न पाउने तर 'मेरो सेयर' खाता खोल्न किन नपाउने?

बैंक/बिमा/सेयर

अरुण सापकोटा बुधबार, पुस १५, २०७७ ०८:२८

काठमाडौं- कम्पनीको सेयरधनी बन्न कुनै शैक्षिक योग्यता तथा साक्षरताको आवश्यक पर्दैन। तर सिडिएससीले तयार पारेको मेरो सेयरको अनलाइन एप्लिकेसन खोल्न भने हस्ताक्षर अनिवार्य गरेको छ।

डिम्याट खाता हुने लगानीकर्ताले मेरो सेयरको खाता खोल्न खोज्यो भने उसले अनिवार्य आफ्नो हस्ताक्षर पेश गर्नुपर्छ। जबकि उसले डिम्याट खाता खोल्दा औँठा छापमार्फत् हस्ताक्षर गर्न सक्छ। पछिल्लो समय सेयर बजारलाई पूर्ण रुपमा अनलाइन बनाउने अभियान चलिरहेको छ। तर सिडिएससीको यस्तो व्यवस्थाले गर्दा निरक्षर लगानीकर्ताहरु बैंक तथा वित्तीय संस्थामा भौतिक रुपमा उपस्थित हुनु परिरहेको छ।

अनलाइन प्रयोग गर्न नसक्नेले मेरो सेयरको एप्लिकेसन पनि प्रयोग गर्न नजान्ने भएकाले औठा छाप प्रयोग गर्नेलाई मेरो सेयर एप्लिकेसन सञ्चालनको अनुमति नदिएको सिडिएससीका प्रवक्ता सुरेश न्यौपानले जानकारी दिए। उनले भने‚ 'मेरो सेयरको एप्लिकेसन सञ्चालन गर्न कम्तिमा पनि साक्षर हुनुपर्छ। हस्ताक्षर पनि गर्न नसक्नेले कसरी मेरो सेयरको एप्लिकेसन सञ्चालन गर्न सक्छ?'

न्यौपानेले भने जस्तै हस्ताक्षर पनि गर्न नसक्ने लगानीकर्ताले अनलाइन प्रयोग गर्न नसक्ला तर उसका छोराछोरी, श्रीमान, श्रीमती, बुबा, आमाले पनि त प्रयोग गर्न सक्छन्। यसरी हस्ताक्षरको बहानामा लगानी गर्न नै वञ्चित गरिनु न्यायसंगत नभएको विश्लेषकहरु बताउछन्।

यदि हस्ताक्षर नै गर्न सक्दैन भने उसको अनलाइन सञ्चालन गर्ने व्यक्तिको नाम उल्लेख गरेर अनुमति दिने विषयमा भने सोच्न सकिने न्यौपाने बताउछन्। मेरो सेयरबाट आवेदन दिन नसकिए पनि आस्वा सुविधा प्रदान गर्ने बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट भने सेयरमा आवेदन दिन सकिने उनले बताए।

एउटा निरक्षर व्यक्तिले अनलाइन सञ्चालन गर्न नसक्ने परिकल्पनाले गर्दा यस्तो अवस्था आएको हो। तर सरकारी निकायले निरक्षर व्यक्तिको साथमा साक्षर व्यक्ति पनि हुन्छन् भन्ने परिकल्पना गर्न नसक्दा यस्तो अवस्था आएको हो। सरकारले साक्षरताको अभियान चलाएर सबै नेपालीलाई साक्षर बनाएको घोषणा गरेता पनि अझै लाखौ नेपालीहरुले हस्ताक्षर पनि गर्न जान्दैनन्।

प्रणाली बनाउँदा एउटा अवधारणालाई टेकेर बनाइन्छ। तर त्यसले व्यवहारिक रुपमा कतिको सहज असहज अवस्था निम्त्याउछ भन्ने कुरालाई भने ख्याल गरिँदैन त्यसैले गर्दा यस्ता विषयमा थप छलफल गर्नु पर्ने देखिएको न्यौपानेले बताए।

पछिल्लो समय प्राथमिक सेयरमा आवेदन दिन लगानीकर्ता बढिरहेका छन्। साधारण लेखपढ गर्न नसक्नेले पनि सेयर बजारको बारेमा बुझिरहेका हुन्छन्। उनीहरूले प्राथमिक सेयरमा विशेष चासो राखिरहेका हुन्छन्। अनलाइन नहुँदा घण्टौ लाइन बसेर आइपिओमा आवेदन दिने उनिहरू मेरो सेयरको एप्लिकेसन चलाउनबाट भने बञ्चित भैरहेका छन्। साक्षर छोरा छोरीले आफ्नो निरक्षर आमा बुबाको नाममा अनलाइन माध्यमको एप्लिकसेन खोल्न समेत वञ्चित भएका छन्।

यसका साथै अनलाइनमार्फत् लगानी गर्ने लगानीकर्ता समेत बढिरहेका छन्। डिम्याट खाताको संख्या २३ लाख नाघिसकेको छ। सेयर खरिद बिक्रीका लागि डिम्याट खातालाई अनिवार्य गरिएको छ। मेरो सेयरको एप्लिकेसन प्रयोग गर्ने लगानिकर्ताको संख्या १२ लाख भन्दा धेरै छ। मेरो सेयरमार्फत् लगानीकर्ताले सजिलै आइपिओका लागि आवेदन दिन सक्छन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।