कोभिड प्रभाव : वाणिज्य बैंकहरुको नाफा २ प्रतिशतले घट्याे, मर्जरमा जानेको घटेन

बैंक/बिमा/सेयर

अरुण सापकोटा शनिबार, कात्तिक २९, २०७७ १०:००

काठमाडौं–कोभिड–१९ को प्रभाव वाणिज्य बैंकको नाफामा देखिएको छ। मर्जरमा गएका वाणिज्य बैंकवाहेक अधिकांशको मुनाफामा गिरावट आएको छ। यस वर्ष समग्र वाणिज्य बैंकको नाफा १‍.९३ प्रतिशतले गिरावट आएको छ। यो सामग्री तयार पार्दासम्म सानिमा बैंक एनसिसी बैंक र बैंक अफ काठमाण्डूको वित्तीय विवरण प्राप्त नभएकाले समावेश गरिएको छैन।

मर्जरमा गएका केही बैकका साथै प्रभु बैंक, एनआईसी एशिया बैंक र नेपाल बंगलादेश बैंकको बाहेक सबैको नाफामा भारी गिरावट आएको हो। १५-२० वर्षदेखि वाणिज्य बैंकहरुको औसत नाफामा उल्लेख्य सुधार भइरहेको थियो।

आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा वाणिज्य बैंकको नाफाको वृद्धिदर ३० प्रतिशत थियो। गत आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा ६ प्रतिशतमा खुम्चियो। तर यस आर्थिक वर्षमा नाफाको वृद्धिदर १.९३ प्रतिशतले घटेको हो। कोभिड-१९ ले अधिकांश बैंकको अन्य आम्दानी तथा सेवा शुल्कमा गिरावट आएको छ। तर सञ्चालन खर्च भने बढेको छ। नियमित रुपमा हुने कर्मचारी खर्च तथा अन्य सञ्चालन खर्च घट्नेभन्दा पनि बढिरहेको छ।

केही बैंकको नाफामा मर्जर प्रभाव देखिए पनि थोरै बैंकले मात्रै तीव्र गतिमा व्यवसाय बढाएर नाफामा सुधार गरेका हुन्। गएका दुई तीन वर्ष वाणिज्य बैंकमा तरलता अभाव भयो, जतिबेला निक्षेप खोसाखोस हुन्थ्यो। अहिले नयाँ कर्जाको माग धेरै कम छ। विदेशबाट सामान आयात गर्ने केही व्यापारीले कर्जा लिए पनि स्वदेशभित्रै व्यापार व्यवसाय गर्नेले कर्जाको माग गरिरहेका छैनन्।

वाणिज्य बैंकहरुको कर्जा तथा निक्षेप संकलन उल्लेख्य मात्रामा बढेको छ। निक्षेप बढे अनुसार कर्जा विस्तार हुन नसक्दा वाणिज्य बैंकको व्याज खर्च उच्च भएको सिटिजन्स बैंकका नायव प्रमुख कार्यकारी अधिकृत बोधराज देवकोटाले बताए।

बैंकहरु कोभिड–१९ को महामारी केही सहज हुने अपेक्षामा बजारबाट निक्षेप संकलन गरिरहेका छन्। यसले बैंकको खर्चमा उल्लेख्य वृद्धि भएको छ। एकातिर निक्षेपको खर्च बढिरहेको छ भने कोभिडकै कारणले गर्दा ऋणीले व्याज तथा किस्ता भुक्तानी गर्न सकिरहेका छैनन्। केही बैंकहरुले जोडबलका साथ ऋणीहरुलाई दबाब दिएर कर्जा उठाए पनि अधिकांश बैंकले यस्तो गर्न सकिरहेका छैनन्। नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले पनि महामारीका बेला ऋणीको धितो लिलाम नगरिदिन निर्देशन दिएका छन्।

यस वर्षको नाफामा स्प्रेडदरले पनि प्रभाव पारिरहेको देवकोटा बताउछन्। राष्ट्र बैंकले चालु आर्थिक वर्षभरिमा सम्पूर्ण वाणिज्य बैंकहरुलाई स्प्रेडदर ४।४ प्रतिशतमा झार्न निर्देशन दिएको छ। गएका वर्षमा केही अन्तर्राष्ट्रिय साझेदार भएका बैंकहरुको स्पे्रेडदर ५ प्रतिशतभन्दा माथि थियो। त्यसैले गर्दा धेरै राम्रो भनिएका वाणिज्य बैंकहरुको नाफा सबैभन्दा धेरै प्रभावित देखिन्छ। यसको असर स्ट्याण्डर्ड चार्डर्ड बैंक, नेपाल एसबिआई बैंक, हिमालयन बैंक जस्ता बैंकहरुको वित्तीय विवरणमा असर परेको देखिन्छ।

गत वर्ष केही वाणिज्य बैंकहरुले राष्ट्रिय स्तरका विकास बैंकलाई प्राप्ति गरेका थिए। जसले गर्दा उनीहरुको नाफा घटेको देखिँदैन। कुमारी बैंकले राष्ट्रिय स्तरको देवः विकास बैंकलाई प्राप्ति गरेको थियो जसले गर्दा बैंकको नाफा ४९ प्रतिशतले बढेको छ। त्यस्तै ग्लोबल आइएमई बैंकले जनता बैंकलाई प्राप्ति गरेसँगै नाफा ४० प्रतिशतले बढेको छ।

सिटिजन्स बैंकले तिनाउ डेभलपमेन्ट बैंकलाई प्राप्ति गरेसँगै नाफा ४७ प्रतिशतले बढेको छ। प्राइम कमर्सियल बैंकले राष्ट्रिय स्तरको कैलाश विकास बैंकलाई प्राप्तिपछि नाफामा ५४ प्रतिशतले सुधार भएको छ। मेगा बैंकले गण्डकी विकास बैंकलाई प्राप्तिपछि नाफा ३८ प्रतिशतले बढेको छ। त्यस्तै एनएमबी बैंकले केही वर्षदेखि अन्य बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुलाई प्राप्ति गरेरै पुँजीका हिसाबले दोस्रो ठूलो वाणिज्य बैंक बनेको छ। बैंकले केही समय अगाडि कञ्चन डेभलपमेन्ट बैंक किनेको थियो। त्यसभन्दा अगाडि ओम डेभलपमेन्ट प्राप्ति गरेको थियो। त्यसको प्रभावस्वरुप नाफा दुई गुणाभन्दा धेरैले बढेको छ।

यस वर्ष नाफामा सबैभन्दा अगाडि ग्लोबल आइएमई देखिएको छ। गएका वर्षमा सबैभन्दा अगाडि नविल बैंक हुन्थ्यो। तर कोभिडका कारण नविल यस वर्ष दोस्रो स्थानमा झरेको छ। केही वर्षदेखि पहिलो स्थान ओगट्दै आएको राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको स्थान धेरै तल झरेको हो। यस पटक एनआईसी एशिया बैंक तेस्रो स्थानमा रहेको छ। एक अर्बभन्दा धेरै नाफा गर्नेमा ग्लोबल आइएमई बैंक, नविल बैंक एनआईसी एशिया बैंक, प्राइम कमर्सियल बैंक रहेका छन्। सधैं झै यस वर्ष पनि सिभिल बैंक पुछारमा छ। बैंकको नाफा थप ३९ प्रतिशतले घटेर ९ करोड ६६ लाख रुपैयाँमा सीमित भएको छ।