काठमाडौं- नेपाल राष्ट्र बैंकले पूर्व राजाको तस्बिर भएका नोट चलनचल्तीमा नपठाउन सबै बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई निर्देशन जारी गरेको छ। सफा नोट नीति कार्यान्वयनमा ल्याउन सम्पूर्ण बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई त्यस्तो निर्देशन गर्दै परिपत्र जारी गरेको राष्ट्र बैकले जानकारी दिएको छ।
यसका साथै झुत्रिएको, मक्किएको, जलेको, गलेको, लुलो भएको, किराले खाएको, पानीले भिजेको, छपाई बिग्रेको, नोटमा रहेका अक्षर, अंक, चित्र तथा सुरक्षण विशेषताहरु नबुझिने वा बिग्रिने गरी रङ्ग लागेको लेखिएको कोरिएको/मेटिएको च्यातिएको नोट पनि चलनचल्तीमा नपठाउन राष्ट्र बैंकको निर्देशन छ। त्यस्ता नोट राष्ट्र बैंकमा फिर्ता गर्न राष्ट्र बैंकले भनेको छ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई चलनचल्तीका लागि योग्य र अयोग्य नोटलाई छुट्याएर राख्न राष्ट्र बैंकले निर्देशन दिएको हो। बैंकले सम्पूर्ण बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुलाई आफ्नो संस्थामा प्राप्त हुन आएका नोटलाई एटिएमलगायतका मेसिनबाट चलाउन योग्य, बैंक काउन्टरबाट भुक्तानी गरी चलनचल्तीमा पठाउन योग्य र चलनचल्तीमा पठाउन अयोग्य गरी नोटलाई तीन वर्गमा छुट्याउनु पर्नेछ।
एटिएमलगायतका मेसिनहरुको माध्यमबाट चलनचल्तीमा पठाउन योग्य नोटको प्याकेटमा हरियो रङको स्विप प्रयोग गर्नुपर्नेछ। त्यस्तै काउन्टरबाट भुक्तानी गरी चलनचल्तीमा पठाउन योग्य नोटको प्याकेटमा सेतो रङ्गको स्लिप प्रयोग गर्नुपर्नेछ। चलनचल्तीमा पठाउन अयोग्य नोटको प्याकेटमा रातो रङ्गको स्लिप प्रयोग गर्नुपर्नेछ।
उक्त तीन थरीको स्लिपहरूमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाको नाम, कार्यालय/शाखाको नाम र छाप, नोट गन्ती गर्ने कर्मचारीको नाम, कर्मचारी परिचय नम्बर, सही र मितिसम्बन्धी विवरण अनिवार्य रुपमा हुनु पर्नेछ।
राष्ट्र बैंकको निर्दशनअनुसार नोटमा स्टिचको प्रयोग गर्न पाइने छैन। यसमा आवश्यकतानुसार रबर/प्लास्टिक/पपर ब्यान्ड प्रयोग गर्न सकिने राष्ट्र बैंकले जनाएको छ। साथै, नोटमा नलेख्ने, केरमेट नगर्ने र हिफाजत गर्ने/गराउने व्यवस्था मिलाउन पनि राष्ट्र बैँकको निर्देशन छ।
चलनचल्तीमा पठाउन अयोग्य नोट आफ्नो खाता रहेको बैंक तथा वित्तीय संस्थामा (नोटकोष वा नेपाल राष्ट्र बैंकमा पहुँच नहुने वित्तीय संस्थाहरुले) र अन्य बैंक तथा वित्तीय संस्थाले नोटकोष वा नेपाल राष्ट्र बैंकमा नै जम्मा गर्नुपर्नेछ।
भुक्तानी गर्दा वा सटही सुविधा उपलब्ध गराएर हरियो र सेतो वर्षमा परेका नोटलाई मात्रै चलनचल्तीका लागि प्रयोग गर्नु पर्नेछ। भुक्तानी वा सटही गर्नुपूर्व नोटलाई निश्चित प्रक्रिया अपनाई जीवाणु तथा भाइरसरहित गर्नुपर्नेछ।
नोट राख्ने दराज, फर्निचर, भल्ट, नोट ओसारपसार गर्ने सामग्री सफा हुनुपर्नेछ। साथै, नोट भण्डारण गर्ने ढुकुटी र कारोबार गर्ने कक्षहरुमा यथोषित प्रकाश आदिको प्रयोग गरी पर्याप्त हावाको व्यवस्था भएको हुनुपर्ने समेत राष्ट्र बैँकको निर्देशन छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।