४० प्रतिशत प्रतिफल पाउने व्यवसायीले बैंकबाट लाभ खोज्नु बिडम्बनापूर्ण छ

अन्तर्वार्ता - विचार

भुवनकुमार दाहाल शनिबार, वैशाख २०, २०७७ १४:१९

आजभन्दा ५/७ वर्ष अगाडि अर्थात २०६९/०७० तिर बैंकहरूको प्रतिसेयर आम्दानी २५ प्रतिशतको हाराहारीमा थियो। चालु आर्थिक वर्षको दोस्रो त्रैमाशिक अवधिमा १५ प्रतिशतमा झरिसकेको छ। लकडाउनपछि बैंकहरूको सेवा शुल्कबाट प्राप्त हुने आम्दानी केही पनि छैन। वैदेशिक मुद्रा सटहिबाट प्राप्त हुने आम्दानी पनि छैन।

हाम्रो प्रमुख आम्दानीको स्रोत ब्याज आम्दानी हो। त्यो उठ्न सकेको छैन। त्यो पैसा असारमा तिर्नुहुन्छ भनिएको छ। अथवा असारपछि पनि यही अवस्था रहिरहन्छ कि भन्ने रहेको छ। सक्ने मानिसहरूले पनि तिरिरहनु भएको छैन। यसले प्रतिसेयर आम्दानी अझ घट्ने निश्चित छ।

यसको हिसाब किताब असारमा नै गरिसकेका छौं। हाम्रो कर्मचारी खर्च भैरहेको छ। सञ्चालन खर्च पनि भैरहेको छ। बैंक क्षेत्र पनि एउटा प्रभावित क्षेत्र हो। भूकम्प होस् या कोरोना भाइरसको मारामारी होस। यस्तो अवस्थामा पनि हामीले बैंकिङ सुविधा उपलब्ध गराइरहेका छौं।

लकडाउन सुरु हुनुअघिदेखि नै हामी भिडभाड कम गर्नुपर्छ भनेर लागेका थियौँ। चैत ७ गते अर्थात लकडाउन सुरु हुनु अघी नै सबै बैंकहरूले सहकार्य गरेर एक ठाउँबाट अर्को ठाउमा जानुपर्ने बाध्यतालाई रोक्नुपर्छ भनेर लागेका थियौँ। यसले मानिसहरुको भिड कम गर्न सहयोग गर्थ्यो। कसरी भिड कम गर्न सकिन्छ भनेर डिजिटल च्यानलहरू प्रयोग बढाउने रणनीति अपनाइयो। चाहे त्यो मोबाइल बैंकिङ होस् चाहे कार्डबाट गर्ने भुक्तानी होस् चाहे इन्टरनेटबाट गर्ने पेमेन्ट होस् ति सबैलाई एक बैंकबाट अर्को बैंकमा भुक्तानी गर्दा निःशुल्क गरेका छौँ। नेपाल बैंकर्स संघ सामाजिक उत्तरदायित्वबाट कहिले पनि भाग्दैन।

सरकरले कोभिड १९ विरुद्ध लड्न एउटा कोष बनाएको छ। बैंकहरूले त्यसमा धेरै नै सहयोग गरे। हामीलाई आरोप लाग्दै आएको छ- बैंकको खर्च अलि धेरै छ। हामीले गरेको अध्ययनअनुसार बैंकका कर्मचारीको खर्च नेपाल राष्ट्र बैंकका कर्मचारीको भन्दा एक तिहाइ कम छ। बैंकहरूले एउटा कर्मचारीहरूको लागि जति खर्च गर्छ नेपाल राष्ट्र बैंकका कर्मचारीहरूको लागि तीन गुणा भन्दा धेरै हुन्छ।

यसका साथै नेपाल सरकारका कर्मचारीको खर्च बैंकका कर्मचारीको भन्दा थोरैले बढी आएको छ। बैंकको कार्यालय खर्च घटाउन धेरै मेहनेत गरिरहेका हुन्छौं। यि सबै खर्च घटाउँदा यसको फाइदा निक्षेपकर्ता र ऋणीले नै पाउने हो। आधारदर घटाउछौँ यसको प्रभाव ऋलीलाई नै पर्ने हो। कोरोनाबाट प्रभावितहरूलाई कसरी राहत दिनुपर्छ भनेर छलफल गरिरहेकै छौं।

१० प्रतिशतको मुद्दती निक्षेप हुँदा १५ प्रतिशतको प्रतिफल हुनु राम्रो होइन। अब अहिलेको महामारीको कारणले बैंकहरूको खराब कर्जा बढ्ने देखिन्छ। यसको के कस्तो प्रभाव पर्छ भनेर हेर्नै बाँकी छ। हामीले बैंकहरूबाट धेरै राहतको अपेक्षा गर्छौं।

बैंक पारदर्शी छन्। सबै खुलाएर देखाउछौँ। हाम्रो प्रतिफल १५ रुपैयाँ छ। हामीसँग काम गर्ने व्यापारी साथीहरूको प्रतिफल ४० प्रतिशत भन्दा माथि छ। उहाँहरूलाई हामीले राहत दिनुपर्ने अवस्था आइरहेको छ। यो बिडम्बनापूर्ण छ।

(नेपाल बैंकर्स संघका अध्यक्ष दाहालले नेपाल चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट्स संस्थाद्वारा आयोजित अन्तर्क्रियामा दाहालले राखेको मन्तव्यको सम्पादित अंश)