लकडाउन उल्लंघन गर्ने प्रति प्रहरी कठोर : 'मुर्गा' बनाउनेदेखि भाटे कारबाहीसम्म

कोरोना अपडेट

नारायण अधिकारी बुधबार, चैत १२, २०७६ १७:१०

काठमाडौं- अहिले सामाजिक सञ्जालमा साइकल हाँक्दै गरेका एक किशोरलाई दुई प्रहरीले लाठ्ठीले कुट्दै गरेको भिडियो भाइरल भएको छ।

लकडाउनको प्रभावकारी कार्यान्वनमा खटिएका दुई प्रहरी सडक छेउमा मुडामा बसिरहेको देखिन्छ। सोही बेला एक किशोर साइकल हाँक्दै आउँछन्। प्रहरीले कता हिँडेको भनेर साधेपछि ती किशाेरले अंकललाई भेट्न हिँडेको भन्छन्। विना काम हिँड्ने भन्दै एक प्रहरीले ती किशोरलाई लाठ्ठीले कुट्छन्। त्यसपछि साइकल फर्काएर आफू आएकै बाटो फर्कन लाग्दा अर्का प्रहरीले ती किशोरलाई पुनः चार लट्ठी हिर्काएको भिडियोमा देख्न सकिन्छ।

किशोरलाई कुट्दै गरेको उक्त भिडियो हो, सुनसरीको इटहरी उपमहानगरपालिका खनारको। लक डाउनको दोस्रो दिन आज उल्लघंन गर्दै विन काम साइकल चलाएको भन्दै दुई प्रहरी मिलेर ती किशाेरलाई कुटेका थिए। यसबारे नेपाल प्रहरीका केन्द्रय प्रवक्ता शैलेश थापा क्षेत्रीले सर्वसाधारणलाई यसरी कुटपिट गर्न नमिल्ने र कुटपिट गर्ने प्रहरीलाई संगठनले विभागीय कारबाही गर्ने बताए।

यतिमात्रै होइन, लकडाउनकै बेला अन्य ठाउँमा प्रहरीले सर्वसाधरणलाई 'मुर्गा' (कुखुरा) बनाउनेदेखि उठबसम्म गर्न लगाएको छ। याे घटना हो, दाङको। घोराहीस्थित मिलन चोकमा ड्युटीमा खटिएका प्रहरीले सडकमा निस्केका व्यक्तिलाई उठबस गर्न लगाएको भिडियोमा देखिन्छ।

सडकको बीचमा रहेको आइल्याण्ड नजिकै दुई प्रहरी बर्दी लगाएर उभिएको देख्न सकिन्छ। नजिकै एक युवक हिँड्दै आएका छन्। एक प्रहरीले ती युवकको शरीर खानतलासी गर्छन्। विन काम लकडाउनको उल्लघंन गर्दै हिँड्ने भनेर ती युवकलाई प्रहरीले २० पटक उठबस गर्न लगाउँछन्। ७ पटक उठबस गरिसकेपछि भिडियो सकिन्छ।

मंगलबार सर्वसाधारणले लकडाउनलाई सहयोग गरेको र फाट्टफुट्ट बाहेक उल्लंघनको घटना नभएको प्रहरी प्रवक्ता थापा क्षेत्रीले बताए। पहिलो दिन सम्झाईबुझाई गरेर छाडेको प्रहरीले लकडाउनको दोस्रो दिन भने कडा रुपमा प्रस्तुत भएको देखिन्छ।

यस्तै अर्को घटना हो भक्तपुरको। मध्युरठिमीस्थित बखाहा बजारमा लकडाउन उल्लंघन गर्ने तीन जनालाई सशस्त्र प्रहरी बलले कुटपिट गरेको पाइएको छ। दुई सशस्त्र प्रहरी भएर तीन जनाको समूहमा हिँड्दै गरेका युवालाई हात भुँइमा टेक्न लगाएर कुटपिट गरेको भिडियोमा प्रष्ट देखिन्छ।

बुटवलमा पनि यस्तै घटना भएको छ। भैरहवाको देवकोटा चोक नजिक ड्युटीमा रहेका ट्राफिक प्रहरीले लकडाउनको उल्लघन गरेको भन्दै एकदर्जन साइकलयात्रीलाई मुर्गा नै बनाए। देवकोटा चोकनजिक दुई ट्राफिक प्रहरी ड्युटीमा थिए।

लकडाउन उल्लंघन गर्दै साइकल चलाएका १२ जनालाई उनीहरुले जम्मा पारे। र, छेउमा लगेर मुर्गा बन्न लगाए। सोही समयमा एक वृद्ध जस्ता देखिने व्यक्ति साइकलमै सोही ठाउँ पुगे। तर, प्रहरीले भने उनलाई मुर्गा बनाएन। एकछिन केही सोधपुछ गरेजस्तो गरेर आएकै दिशातर्फ फर्कायो। सोही बेला दुईवटा निजी गाडीसमेत ट्राफिककै अगाडिबाटै नियम उल्लंघन गर्दै गएका थिए। तर, ट्राफिक प्रहरीले ती गाडीलाई रोकेर सोधपुछ गरेको देखिदैन।

मुर्गा बनाइएकाहरुले समेत गाडी र मोटरसाइकललाई छाडेर साइकललाई मात्रै कारबाही गरेको आरोप लगाएका छन्। यता बुटवलका एक प्रहरीले माइकिङ गर्दागर्दै भागेपछि कारबाही गर्न बाध्य भएको बताए। ‘हामी आफैं जोखिममा छौं। तपाईंहरु घर बाहिर ननिस्कनुस घरभित्रै सुरक्षित रहनुस् भन्दा पनि नमानेपछि केही विकल्प नभएपछि सामान्य कारबाही स्वरुप प्रहरीले कारबाही गर्न बाध्य भएको हो,’ नाम नबताउने सर्तमा उनले भने।

लकडाउन उल्लंघन गरेर सवारी चलाउनेहरुलाई प्रहरीले धमाधम नियन्त्रण लिँदै आएको छ। फ्रान्सबाट कतार हुँदै आएकी एक युवतीलाई कारोना संक्रमण पुष्टि भएपछि सरकारले एक सातका लागि लकडाउन गरेको थियो।

विश्वभर माहामारीको रुपमा फैलिएको कारोना भाइरस नेपालमा अहिलेसम्म तीन जनामा संक्रमण भइसकेको छ भने एक जना निको भएका छन्। दुई जनाको शुक्रराज ट्रपिकल अस्पताल टेकुमा उपचार भइरहेको छ। विश्वमा अहिलेसम्म यस भाइरसबाट १८ हजार ९ सय १८ जनाको मृत्य भएको छ। ४२ लाख ३ हजार १ सय २१ ज्ना संक्रमित भएका छन् भने १० लाख ८ हजार १ सय ५५ जना निको भइसकेका छन्।

उल्लंघन गर्नेलाई यस्ताे छ कारबाहीकाे व्यवस्था
कानुनतः लकडाउन उल्लंघन गर्नु भनेको सरुवा रोगसम्बन्धी कानुन उल्लंघन गर्नु हो। मुलुकी अपराध संहिता २०७४ को दफा १०६ मा सरुवा रोगको सम्बन्धमा जारी गरेको नियम, निर्देशन वा आदेश उल्लंघन गर्न नहुने भनिएको छ। ‘कसैले नेपाल सरकार, प्रदेश सरकार वा स्थानीय तहले वा कानुनबमोजिम अधिकारप्राप्त अधिकारीले सरुवा रोगको सम्बन्धमा जारी गरेको नियम, निर्देशन वा आदेश उल्लंघन गर्नुहुँदैन,’ अपराध संहितामा भनिएको छ।

सरकारले यतिबेला सरुवा रोग फैलिन नदिनका लागि घरबाहिर ननिस्कन आदेश गरेको छ। यदि उक्त आदेश पालना नगरेर घर बाहिर निस्किए ६ महिनासम्म कैद वा पाँच हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना वा दुवै सजाय हुने व्यवस्था गरिएको छ।

यदि यो नियम, निर्देशन वा आदेश उल्लंघन गरेको कारणबाट कसैको ज्यान जान सक्ने अवस्था रहेछ भने त्यसलाई दश वर्ष कैद र एक लाख रुपैयाँ जरिवाना हुनसक्छ।

यो रोग आफूलाई लाग्दा अरुलाई समेत फैलाउन उद्धत भएको दक्षिण कोरियाको भिडियो भाइरल भएको थियो। यदि नेपालमा पनि कसैलाई भयो र त्यही हर्कत गरियो भने झन् कडा सजायको भागिदार बन्नुपर्नेछ।

त्यस्तो व्यक्तिलाई संक्रामक रोग फैलाउने काम गरेको कसुरमा कारबाही हुन सक्छ। मुलुकी अपराध संहिता २०७४ को १०४ मा यस्तो काम गर्न निषेध गरिएको छ।

संक्रामक रोग फैलाउन नहुने भनेर उक्त दफाको उपदफा १ मा भनिएको छ, ‘कसैले कसैको ज्यानलाई खतरा पुर्‍याउन सक्ने कुनै किसिमको संक्रामक रोग फैलाउने वा फैलिन सक्ने कुनै काम गर्नुहुँदैन।’

नियतपूर्वक वा जानीजानी यसो गरेमा दश वर्षसम्म कैद र एक लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना हुने व्यवस्था छ। लापरवाहीपूर्वक गरेको भए पाँच वर्षसम्म कैद र पचास हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना र हेलचक्य्राईंपूर्वक गरेको भए तीन वर्षसम्म कैद र तीस हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना गर्ने कानुनी प्रावधान छ। ऐनमा भनिएको छ, ‘यस्तो कसूर गर्ने वा गराउने व्यक्तिलाई नियतपूर्वक वा जानीजानी गरेको भए दश वर्षसम्म कैद र एक लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना, लापरवाहीपूर्वक गरेको भए पाँच वर्षसम्म कैद र पचास हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना र हेलचक्य्राईँपूर्वक गरेको भए तीन वर्षसम्म कैद र तीस हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना हुनेछ।