मलेसियामा नेपाली कामदारको चरम श्रम शोषण

बिजनेस लाइभ

नेपाल लाइभ शनिबार, माघ १८, २०७६ ०६:३०

काठमाडौं- मलेसियामा नेपाली कामदारहरुको चरम श्रमशोषण भइरहेको पाइएको छ।

मलेसियाली रोजगारदाताले श्रमिकहरुलाई जबर्जस्ती काममा लगाउने तर पारिश्रमिक तथा सेवासुविधा नदिने गरेको मलेसियामा कार्यरत नेपाली श्रमिकले सामाजिक सञ्जालमार्फत नेपाल लाइभसँग गुनासो गरेका छन्। दित्या म्यानपावर कम्पनीमार्फत् मलेसियाको पोर्ट केलाङस्थित स्यारिकात बिन्ताङ सेम्बिलान कम्पनीमा कार्गो काममा पुगेका सिन्धुलीका विष्णुबहादुर मानन्धरसहित ४९ युवा अलपत्र परेका छन्।

मलेसिया जानुअगाडि म्यानपावरले देखाएको करारनामा पत्रमा १७ सय मलेसियन रिंगेट पारिश्रमिकसहित ओभरटाइम सुविधासमेत दिइने उल्लेख गरिएको छ। तर उनीहरु काममा दिनरात घोटिँदा न त भनेजस्तो सेवासुविधा पाएका छन् न न्यूनतम पारिश्रमिक नै।

‘भनेअनुसार तलब र सेवासुविधा नै नपाएपछि हामी नेपाल फर्कन खोजिरहेका छौँ, न कम्पनीले नेपाल फर्काउँछ न तलब दिन्छ, जर्बजस्ती काम गर्न बाध्य पारिएको छ’ सिन्धुलीका मानन्धरले फेसबुकमार्फत् नेपाल लाइभलाई सुनाए।

नेपाल फर्काइदिन विभागमा पत्र
पछिल्लो समय युवाहरु मलेसियामा समस्यामा परेको भन्दै वैदेशिक रोजगार विभागमा समेत उजुरी गर्न थालेका छन्। दित्या म्यानपावर कम्पनीमार्फत डेढलाखदेखि १ लाख ८० हजारसम्म बुझाएर मलेसिया पुगेका सिन्धुलीका मानन्धरसहित अन्य ४९ युवाले आफूहरु समस्यामा परेको भन्दै नेपाल फिर्ताका लागि पहल गर्न वैदेशिक रोजगार विभागमा समेत पत्राचार गरेका छन्।

विभागका महानिर्देशक भीष्मकुमार भुसाललाई सम्बोधन गर्दै लेखिएको पत्रमा भनिएको छ-‘न्युनतम पारिश्रमिकलगायत अन्य सेवासुविधा केही नपाएको हुँदा तुरुन्त नेपाल फर्काउन लगाई मलेसिया जाँदा लागेको लागत फिर्ता गराउन लगाइदिनु होला।’

डाइको प्याक एसडीएन बीएचडी कम्पनीमा २१ श्रमिक अलपत्र
मलेसियास्थित डाइको प्याक एसडीएन बीएचडी कम्पनीमा कार्यरत रौतहटका शेख हसिमसहित २१ नेपाली श्रमिक चरम श्रम शोषणमा परेको गुनासो गरेका छन्। जेएनएस इन्टरनेशनल म्यानपावर कम्पनीबाट हालै मलेसिया पुगेका उनीहरुलाई कम्पनीले काममात्र लगाउने पारिश्रमिक नदिने र हप्काउने गरेको पाइएको छ।

उनीहरुले पनि करारनामा उल्लेख भएअनुसारको पारिश्रमिक तथा सेवासुविधा पाउन सकेका छैनन्।

करारनामामा खाना, बस्ने, यातायात सुविधा सबै समेटिएको उल्लेख गरिएको छ। बिमा, उपचार बिदालगायत पारिश्रमिक पनि दैनिक ८ घण्टा कामको मासिक ११ सय रिंगेट भनिएको छ । तर उनीहरुले भनेअनुसार तलब पाएका छैनन्। खाने बस्नेसमेत राम्रो व्यवस्था नभएको श्रमिकहरुको गुनासो छ।

जिफन्ट मलेसियामा उनीहरुले आफूहरु रोजगारदाताबाट त्रासमा रहेर काम गर्न बाध्य रहेको गुनासो गरेका छन्। जिफन्ट मलेसियाका संयोजक बेदकुमार खतिवडाले सरकारले लागू गरेको फ्रि भिसा फ्रि टिकट हात्तीको दाँतजस्तै भएको बताए।

संयोजक खतिवडा भन्छन्, ‘सरकारले फ्रि भिसा, फ्रि टिकट भनेर व्यापक प्रचारका साथै ठगीका सम्बन्धमा कडाइ गरेको देखाए पनि हात्तीको दाँतजस्तै भएको छ। देखाउने अर्कै भित्र अर्कै । मलेसियामा नेपाली श्रमिकको चरम श्रम शोषण भइरहेको छ।’

मलेसिया–नेपालबीच शून्य लागतको श्रम समझदारी भइसके पनि लाखौँ रकम बुझाएर मलेसिया पुगेका नेपाली श्रमिकको चरम श्रमशोषण भइरहेको जिफन्ट मलेसियाको दावी छ। मलेसियामा कार्यरत नेपाली श्रमिकसँग नेपाल लाइभले कुराकानी गर्दासमेत उनीहरुले आफूहरु चरम श्रम शोषणमा परेको बताएका छन्।

कार्यान्वयन भएन शून्य लागतको समझदारी
नेपाल–मलेसियाबीच शून्य लागतको श्रम समझदारीमा नेपाली श्रमिकहरुले मलेसियन नागरिकसरह सेवासुविधा पाउने उल्लेख भए पनि मलेसियामा समझदारी कार्यान्वयन भएको पाइँदैन। यस सम्बन्धमा नेपाल लाइभले यसअघि नै अझै कार्यान्वयन भएन नेपाल–मलेसिया श्रम समझदारी शीर्षकमा समाचार प्रकाशन गरिसकेको छ ।

श्रम समझदारीमा उल्लेख भएअनुसार नेपाली श्रमिकहरुले मलेसिया जाँदा १ रुपैयाँ पनि खर्च गर्नु पर्दैन। म्यानपावरको सेवाशुल्क पनि रोजगारदाताले नै दिन्छन्। मलेसिया जाँदा लागेको स्वास्थ्य परीक्षण तथा सुरक्षा जाँच शूल्कसमेत पहिलो महिनाको पारिश्रमिकसँगै श्रमिकले फिर्ता पाउँछन्।

बिरामी हुँदा उपचार खर्च, बिदा, तथा पासपोर्टसमेत श्रमिकहरु आफैँले राख्न पाउने श्रमिकहरुसँग अधिकार रहन्छ। तर मलेसियामा नेपाली श्रमिकहरुको पासपोर्ट रोजगारदाताले जफत गरी उनीहरुलाई जबरजस्ती काममा लगाउने गरेका छन्। भनेजस्तो काम नभएपछि नेपाल फर्किन्छु भन्दा पनि श्रमिकहरु फर्कन पाउँदैनन्।

साथीको खातामा तलब
मलेसियाको स्क्युडी सेक्युरिटी जोइन्ट सर्भिस कम्पनीमा बसुन्धारास्थित ग्रीन लाइट म्यानपावर कम्पनीमार्फत् सेक्युरिटी गार्ड काममा पुगेका एक युवालाई कम्पनीले तलब पनि साथीको खातामा हालिदिन्छ।

‘आफ्नो एटिएम कार्ड पनि छैन, साथीको खातामा कम्पनीले तलब राखिदिन्छ त्यो पनि एकदम कम छ,’ती युवाले भने, ‘अनेक शीर्षक देखाएर तलब पनि कटाउँछ।’ कम्पनीले बिरामी हुँदासमेत उपचार गराउँदैन। टाउको दुखेर सिटामोल खाए पनि कामदारकै तलबबाट पैसा कटाउँछ।

मलेसिया सेलाङ्गरस्थित सो कम्पनीमा २ सयभन्दा बढी नेपाली श्रमिक कार्यरत छन्। उक्त कम्पनीले ती सबै श्रमिकलाई बाध्यकारी श्रममा लगाएको पाइएको छ। आफ्नो नाम खुलाउँदा कम्पनीले थप दुःख दिने भन्दै ती युवाले नाम खुलाउन चाहेनन्।

‘समझदारी कार्यान्वयनका लागि डिमाण्डमै कडाइ’
श्रम रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्री रामेश्वर राय यादवले मलेसिया र नेपालबीच भएको शून्य लागतको श्रम समझदारी कार्यान्वयका लागि कुटनीतिक पहल गर्ने बताए।

मलेसियाली रोजगारदाताबाट म्यानपावरले डिमाण्ड ल्याउँदा नै यस विषयलाई थप कडाइ गर्ने मन्त्री यादवले जानकारी दिए। ‘म्यानपावरले डिमाण्ड ल्याउँदा समझदारीअनुसार कामदारलाई सेवासुविधा दिने रोजगारदाताबाट ल्याउनुपर्दछ। समझदारी कार्यान्वयन नगर्ने रोजगारदातासम्म कामदार पुर्‍याउने म्यानपावरलाई पनि कारबाही हुन्छ’ मन्त्री यादवले नेपाल लाईभसँग भने।

मलेसियाली म्यानपावर कम्पनीले त्यहाँका रोजगारदातासँग समन्वय गर्ने हुँदा समझदारीअनुसार श्रमिकलाई सेवासुविधाका लागि म्यानपावरले पनि मागपत्र ल्याउने बेलामा पहल गर्नुपर्ने मन्त्री यादवको भनाइ छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society.http://nepallive.com

लेखकबाट थप

काठमाडौं महानगरका ४९७ पसल अनुगमन गर्दा २० वटामात्रै मापदण्ड अनुसारका

लगानी जुटेसँगै मनाङ मर्स्याङ्दी जलविद्युत् आयोजना निर्माण सुरु

केन्द्रीय बैङ्कको अध्ययनः गण्डकीमा कृषि भूमि घट्यो