• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
शुक्रबार, असार २०, २०८२ Fri, Jul 4, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
साहित्य डबली
जब मैले थारु बोल्न जानिनँ
64x64
नेपाल लाइभ शनिबार, साउन ३२, २०७६  १५:३०
1140x725

'का बा हाल खबर, का करटो?'

गाउँघरबाट आउने पाहुनाहरु यसरी नै थारु भाषामा कुरा गर्न खोज्थे। उनीहरुले बोलेको बुझ्थेँ तर थारुमै फर्काउन आउँदैनथ्यो मलाई। अनि जवाफ दिनुपर्थ्यो- खस नेपाली भाषामा। 

आमाबुवाले मुस्कुराँउदै भन्नुहुन्थ्यो, 'सानैदेखि सहरमा बस्यो, थारु अलिअलि बुझ्छ, बोल्नचाहिँ आउँदैन।'

आफ्नो सन्तानलाई मातृभाषा आउँदैन भनिरहँदा मेरा अभिभावकलाई हिनताबोध हुनपर्ने हो तर उल्टै गर्व पो गर्नुहुन्थ्यो! मैले पनि थारु नजानेकोमा गर्व गर्न थालेँ। अलिअलि जानेको थारु पनि केही नजाने जस्तो अभिनय गर्न थालेँ। 

अन्य भाषा सिक्नैपर्ने अनि बोल्नैपर्ने आवश्यकता थियो। किनकि म सहरमा हुर्कें/बढेँ। तर आफ्नो मातृभाषा नै बिर्सनुपर्ने कुनै पनि बाध्यता थिएन मेरा लागि। साँच्चै भन्ने हो भने आफ्ना छोराछोरीलाई थारु बोल्नै आउँदैन भनेर एक किसिमले गर्व गर्न थालेका थिए, मेरा अभिभावकले। अझै पनि कतिले त गर्दा हुन्।

मातृभाषा प्रतिको मोह मलाई धेरैपछि मात्रै जागेको हो। कलेजको अध्ययनको सिलसिलामा म एउटा थारु गाउँमा पुगे। थारु नबोली नहुने। थारुबाहेक अन्य भाषा नबुझ्ने मानिस थुप्रै थिए, गाउँमा। खस नेपालीमा केही थारु शब्द मिसाउँदै जानीनजानी अन्तरंग कुराकानी गर्थें। 

थारु मात्रै किन नेपालमा बोलिने सबै मातृभाषाका आफ्नै मौलिकता छन्। र, तिनको सुन्दर पक्ष भनेकै बोलीमा आफ्नै लबज र मिठासपन हो। भाषा सिक्न सकिएला तर बोलीमा आउने त्यो मौलिक लबज जतिसुकै पैसा तिरेर पनि सिक्न सकिँदैन। 

काठमाडौं बस्दा कहिल्यै लागेन कि नेपालमा बसोबास गर्नेहरु नेपाली बोल्न जान्दैनन्। एक दिन नेपाली अलि राम्रै बुझ्ने व्यक्तिसँग म कुराकानी गर्दै थिएँ। पछाडिबाट एक युवतीको आवाज सुनियो। भनिन्, 'सहरमा बस्ने थारुले थारु बोल्न जान्दैनन् भनेर हामीले पनि कहिल्यै पनि सोच्न सकेनौं।'

आफ्नै मातृभाषा बोल्न नजानेकोमा अब मलाई हिनताबोध हुन थालेको थियो। अर्काको भाषा सिक्नु त सिक्नु तर यसरी कसैले नसिकियोस् कि आफ्नै भाषा बिर्सियोस्। आफूले बोल्न सक्ने भाषाको लिस्टमा जति धेरै भाषा थपिए पनि आफ्नै भाषा बोल्न नसक्नुमा अब मैले गर्व गर्ने ठाउँ कतै देखिनँ। 

म सहरमा हुर्कें/बढेँ। गैर थारु समाजमा। जहाँ थारु भाषाले मात्रै काम चल्दैनथ्यो। तर आफ्ना आमाबाबुबाट समेत मैले थारु सिक्न सकिनँ। उहाँहरुको मान्यता थियो, छोराछोरीलाई थारु सिकाउन हुँदैन। जबर्जस्त मान्यता थियो सायद, थारु सिकायो भने उनीहरुको टोनमा पछिसम्म सुधार हुँदैन र 'ट' र 'त' छुट्याउन सक्दैनन्। 

तिमीलाई 'टिमी' नै भने पनि त त्यो थारु गाउँको मौलिकतामा मैले थारुपनको स्वाद पाएँ। सहरमा बसेर नेपाली बोल्दा पनि जबर्जस्ती अंग्रेजी टोन ल्याउनेहरुसँग म त्यो थारु लबजको मौलिकता कतै पनि तुलना गर्ने ठाउँ देख्दिन। थारु मात्रै किन नेपालमा बोलिने सबै मातृभाषाका आफ्नै मौलिकता छन्। र, तिनको सुन्दर पक्ष भनेकै बोलीमा आफ्नै लबज हो। भाषा सिक्न सकिएला तर बोलीमा आउने त्यो मौलिक लबज जतिसुकै पैसा तिरेर पनि सिक्न सकिँदैन। 

यसो गर्दा उनी भन्थिन्, 'ना लट्पटाउ ना।' वाह, यसको मौलिकता। उनलाई जिस्काइरहन मन हुन्थ्यो मलाई, र यो शब्द बारबार सुनिरहूँ लाग्थ्यो।

त्यो गाउँमा बस्दा म ती युवतीसँग नजिक हुन थालेकी थिएँ, जसले मलाई थारु बोल्न नजानेकोमा निकै हिनताबोध गराएकी थिइन्। 

उनले मलाई गाउँ डुलाइन्। हामी सँगसँगै जंगल डुल्न गयौं, खोला गयौं। गाउँमा रहेको अटुवा चढ्यौं। उनी मसँग धेरैजसो थारु र कहिलेकाहीँ मात्रै नेपाली बोल्थिन्। नेपाली बोलिरहँदाको उनको थारु लबजको नेपाली मलाई सुनिरहूँ लाग्थ्यो। अनुहारले उनी कति राम्री थिइन् भन्दा पनि उनको सबैभन्दा सुन्दर पक्ष नै उनको बोलीको लबज थियो।

हामी नजिक पनि भइसकेका थियौ अब त। म उनीसँग जिस्किने भइसकेकी थिएँ। कहिले कपाल तान्ने त कहिले हातै तानिदिने सामान्य जस्तै भइसकेको थियो। यसो गर्दा उनी भन्थिन्, 'ना लट्पटाउ ना।' वाह, यसको मौलिकता। उनलाई जिस्काइरहन मन हुन्थ्यो मलाई, र यो शब्द बारबार सुनिरहूँ लाग्थ्यो।

आफ्नो मातृभाषाप्रति पलाएको यो मोहदेखि कहिले त म आफै चकित हुन्छु। नेपाली, अंग्रेजी, स्पेनिस भाषाप्रति मेरो लगाव पहिलेदेखि नै थियो। कहिल्यै सोच्नै सकिनँ कि आफ्नो भाषा र त्यसका शब्दहरुले मलाई लठ्ठ बनाऊलान्। हुन पनि किन नबनाओस्, अरुका भाषाले दिमागसँग कुरा गर्छन् जब कि मातृमाषा सिधै दिलमा ठोक्किन्छन्। 

शब्दहरु सुनेर कानले राहत पाउनु अनि तिनै शब्दहरुले मनमा डेरा जमाइरहनु मातृभाषाबाहेक अन्यमा यो शक्ति कहाँ? 

बाध्य बनाइएका छन् त केवल बोल्नै नजानिने भाषाका किताब लेखपढ गर्न। ती बोल्नै नजानिने भाषाका बीचमा कमसेकम थारु बाहुल्य भएका विद्यालयमा 'क से करछुल, ख से खटिया' पढाइदिए कति राम्रो हुने थियो।

'मुनामदन' मैले सबैभन्दा धेरै पटक पढेको किताब हो। उसो त 'शिरीषको फूल' पनि थुप्रै पटक पढेकी छु। विशेषत: हाइस्कुल पढ्दा उपन्यास निकै पढिन्थ्यो। उपन्यासमा यति धेरै हराइन्थ्यो, हरेक उपन्यासका पात्र आफै हूँ जस्तो लाग्थ्यो। थारु उपन्यास कहिल्यै पढिनँ, भनूँ पढ्नलाई छँदै थिएन। थारु उपन्यास भइदिए, लाग्छ म थारु परिवेशमै हराउँथे। उल्था गरिएका किताबहरु पनि थारुमा नपाइने। आफ्नो भाषा बोल्न नजानेकोमा गर्व गर्ने समाजमा कसले थारुमा किताब लेखोस् वा कसैले लेखे पनि त्यो पढोस्! 

आज म थारु बोल्न त सक्छु लेख्न सक्दिनँ। पढ्न सक्दिनँ। त्यो गाउँमै पनि थारु बोल्छन्। जति धाराप्रवाहका साथ तिनीहरु नेपाली पढ्न सक्छन्, थारु सक्दैनन्। सायद थारु भाषा केवल बोल्नका लागि मात्रै हो, पढ्नका लागि होइन। अझ भनूँ, पढ्नका लागि थारुमै लेखिएका प्रशस्त पुस्तक छैनन्। थारुमै लेखिएका कुरा पढ्न न त बाध्यकारी नै छन्। बाध्य बनाइएका छन् त केवल बोल्नै नजानिने भाषाका किताब लेखपढ गर्न। ती बोल्नै नजानिने भाषाका बीचमा कमसेकम थारु बाहुल्य भएका विद्यालयमा 'क से करछुल, ख से खटिया' पढाइदिए कति राम्रो हुने थियो।

(प्रकाशोन्मुख निबन्ध संग्रह 'निलम्बित निबन्ध'बाट)

प्रकाशित मिति: शनिबार, साउन ३२, २०७६  १५:३०

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
64x64
नेपाल लाइभ
Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com
लेखकबाट थप
वनमन्त्रीलाई बर्खास्त गरेपछि नाउपाले संघ र प्रदेश सरकारबाट समर्थन फिर्ता लिने
सुदूरपश्चिम प्रदेशका वनमन्त्री बर्खास्त
३२ पदाधिकारी संवैधानिक इजालासबाट पदमुक्त भएको भन्दै आदेश कार्यान्वयन गर्न सर्वोच्चमा निवेदन
सम्बन्धित सामग्री
आख्यानकार विजय हितानको कृतिलाई अरनिको अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार शुक्रबार काठमाडौँमा आयोजित एक समारोहमा नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका पूर्व कुलपति , प्रसिद्ध कवि वैरागी काइँलाले सो पुरस्कार कृतिकार वि... शनिबार, जेठ २४, २०८२
जीवनकुमार प्रसाईंको पाँचौँ पुस्तक ‘कस्तो छ तिमीलाई’ प्रकाशित लोकार्पण कार्यक्रममा लेखक प्रसाईंले आफ्नो १० वर्षे लेखन यात्राको अनुभव पनि सुनाए । १० वर्ष पहिले नेपालयबाटै प्रकाशन भएको उनको ‘जीवन... सोमबार, वैशाख २९, २०८२
नादसँग झङ्कृत हुँदा यस खण्ड अन्तर्गत रहेर शायरले शेरको वर्षा गराउनु भएको देखिन्छ।’अभ्यासले नै अभ्यस्त हुने हो’ भन्ने कुरा यस खण्डमा देख्न सकिन्छ। शनिबार, वैशाख २७, २०८२
ताजा समाचारसबै
वनमन्त्रीलाई बर्खास्त गरेपछि नाउपाले संघ र प्रदेश सरकारबाट समर्थन फिर्ता लिने बिहीबार, असार १९, २०८२
सुदूरपश्चिम प्रदेशका वनमन्त्री बर्खास्त बिहीबार, असार १९, २०८२
३२ पदाधिकारी संवैधानिक इजालासबाट पदमुक्त भएको भन्दै आदेश कार्यान्वयन गर्न सर्वोच्चमा निवेदन बिहीबार, असार १९, २०८२
खुला विश्वविद्यालयका विद्यार्थीलाई अधिवक्ताको लाइसेन्स परीक्षामा सहभागी गराउन सर्वोच्चको अन्तरिम आदेश बिहीबार, असार १९, २०८२
जनकपुरले आसिफ र ललितसहित ७ खेलाडी रिटेन गर्यो बिहीबार, असार १९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
दुर्गानारायण ढकाल द्वारा लिखित कृति समाजवादी दर्शनको रूपरेखा लोकर्पण
दुर्गानारायण ढकाल द्वारा लिखित कृति समाजवादी दर्शनको रूपरेखा लोकर्पण बिहीबार, असार १९, २०८२
उपचारअघि डाक्टरले आफू जोगिने उपाय खोज्नुपर्ने अवस्था आयो : डा लोचन कार्की (अन्तर्वार्ता)
उपचारअघि डाक्टरले आफू जोगिने उपाय खोज्नुपर्ने अवस्था आयो : डा लोचन कार्की (अन्तर्वार्ता) बिहीबार, असार १९, २०८२
मेराविरुद्ध बोल्दा पार्टीलाईसमेत क्षति भएको महसुस गरेको छु: झाँक्री (भिडियो)
मेराविरुद्ध बोल्दा पार्टीलाईसमेत क्षति भएको महसुस गरेको छु: झाँक्री (भिडियो) बिहीबार, असार १९, २०८२
नेपाल दक्षिण एशियामै लगानीका लागि सबैभन्दा अनुकूल देश हो: प्रधानमन्त्री ओली (भिडियो)
नेपाल दक्षिण एशियामै लगानीका लागि सबैभन्दा अनुकूल देश हो: प्रधानमन्त्री ओली (भिडियो) बिहीबार, असार १९, २०८२
मध्यरातमा आयो निर्णय, अध्यादेशमार्फत नियुक्त ५२ जनाकै पद जोगियो (भिडियो)
मध्यरातमा आयो निर्णय, अध्यादेशमार्फत नियुक्त ५२ जनाकै पद जोगियो (भिडियो) बिहीबार, असार १९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
यू-१६ इस्ट जोन कप : नेपालले उपाधीका लागि सिंगापुरसँग भिड्ने बिहीबार, असार १९, २०८२
अध्यादेशमार्फत नियुक्त ५२ जनाकै पद जोगियो,  बहुमतले नियुक्ति सदर (पूर्णपाठ) बिहीबार, असार १९, २०८२
हिमाचलमा बादल फाट्दा १० जनाको मृत्यु, ३५ बेपत्ता बुधबार, असार १८, २०८२
सूर्याले सम्हाले २४ घण्टाको लागि मात्र प्रधानमन्त्रीको जिम्मेवारी बिहीबार, असार १९, २०८२
वनमन्त्रीलाई बर्खास्त गरेपछि नाउपाले संघ र प्रदेश सरकारबाट समर्थन फिर्ता लिने बिहीबार, असार १९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
विश्व सेतो दुबी दिवस : रोग छालाको, प्रश्न चेतनाको नेपाल लाइभ
प्रिय दाई गुटबन्दीको अन्त्य गरी लोकप्रिय पार्टी बनाउन योगदान दिनुहोस् ! ई. विश्वराज काफ्ले
खोपको महत्व र बालबालिकाको स्वास्थ्य सुरक्षामा हाम्रो भूमिका नेपाल लाइभ
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर मंगलबार, वैशाख २, २०८२
हितेन्द्र र कुलमानको रिट हेर्न नमिल्नेमा आइतबार, चैत १७, २०८१
चौरासी वर्षका क्यान्सरविजेताको जीवन वृत्तान्त ‘कालसँग कुस्ती’ सार्वजनिक आइतबार, फागुन १८, २०८१
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
पूर्वमन्त्री मोहन बस्नेतलाई २५ लाख धरौटीमा छाड्न अदालतको आदेश आइतबार, असार १५, २०८२
लगातार बढ्दै सेयर बजार ,परिसूचक २८ अङ्कले बढ्दा ७ अर्बको कारोबार मंगलबार, असार १७, २०८२
यू-१६ इस्ट जोन कप : नेपालले उपाधीका लागि सिंगापुरसँग भिड्ने बिहीबार, असार १९, २०८२
विद्या भण्डारीले पूर्वराष्ट्रपति हैसियतको सुविधा फिर्ता गर्ने सोमबार, असार १६, २०८२
अध्यादेशमार्फत नियुक्त ५२ जनाकै पद जोगियो,  बहुमतले नियुक्ति सदर (पूर्णपाठ) बिहीबार, असार १९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्