काठमाडौं- निर्माण घोषणा भएको ३ महिना बितिसक्दा पनि फिल्म ‘दासढुंगा-२’ फ्लोरमा जान सकेको छैन। चलचित्र विकास बोर्डले निर्माण इजाजत दिन आनकानी गरेपछि यस फिल्मको निर्माण प्रक्रियामा अवरोध पुगेको हो।
तत्कालीन नेकपा (एमाले)का महासचिव मदन भण्डारी र सङ्गठन विभाग प्रमुख जीवराज आश्रितको रहस्यमय दासढुंगा दुर्घटनालाई आधार बनाएर निर्माण हुन लागेको यो फिल्मलाई विकास बोर्डले अनुमति दिन आनाकानी गरिरहेको निर्देशक कुमार भट्टराईले गुनासो गरे।
‘तीन महिना भइसक्यो अनुमति पाएको छैन,’ निर्देशक भट्टराईले भने, ‘बोर्डले मदन भण्डारी स्मृति प्रतिष्ठानले अनुमति दिएपछि मात्रै इजाजत दिन मिल्ने कुरा आयो। उहाँहरुले भनेअनुसार हामीले कथाको सारांश त्यहाँ पनि पठायौं। त्यहाँबाट राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीसम्म पनि पुगिसक्यो। एमालेसम्बद्द थुप्रै संघसंस्थामा पनि कथा पठाइसक्यौँ। तैपनि ३ महिना भइसक्यो निर्माण अनुमति पाएका छैनौं।’
पटक-पटक धाउँदा पनि बोर्डले फिल्म युनिटलाई निर्माणका लागि अनुमति दिने या नदिने त्यसको प्रष्ट जवाफ पाउन नसकेको निर्देशक भट्टराईको गुनासो छ। ‘निर्माण इजाजत दिने कि नदिने, नदिने भए किन नदिने त्यसको हामीलाई प्रष्ट जवाफ त दिनुपर्यो नि?,’ भट्टराईले आक्रोश पोखे, ‘फिल्म निर्माण भइसकेपछि त राज्यले त्यसको सेन्सर गर्दै आइरहेकै हो। तर, यहाँ त फिल्म निर्माण हुनुअघि नै सेन्सर भइसक्यो। के यही हो राज्यले हामीलाई प्रदान गरेको अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता?’
यता चलचित्र विकास बोर्डका अध्यक्ष केशव भट्टराईसँग अनुमति नदिनुको कारणबारे सोध्दा उनले फिल्मको स्क्रिप्ट राय–सुझावका लागि मदन भण्डारी स्मृति प्रतिष्ठानसमक्ष पठाएको बताए। ‘हामीले अनुमति नदिने भनेका छैनौं, मदन भण्डारीको विषय भएकाले मदन भण्डारी स्मृति प्रतिष्ठानसँग राय मागेका हौं, राय आएपछि के गर्ने त्यसको निर्णय गर्छौं,’ उनले भने।
यता फिल्म युनिट भने कथाको सारांश बोकेर मदन भण्डारी स्मृति प्रतिष्ठान पनि पुगिसकेको छ। ‘प्रतिष्ठानका कर्मचारीहरु अनुमति दिने पक्षमा देखिनुहुन्न,’ निर्देशक भट्टराईले भने, ‘मैले नबुझेको कुरा चलचित्र विकास बोर्डले फिल्म निर्माणको इजाजत दिन प्रतिष्ठान या राष्ट्रप्रति कार्यालयलाई किन सोध्ने? बोर्डले फिल्मकर्मीको पक्षमा काम गर्ने हो कि प्रतिष्ठान या पार्टीको?’
‘दासढुंगा’को पहिलो संस्करण सन् २०१० मा मनोज पण्डितले निर्देशन गरेका थिए, अहिले भट्टराईले गर्दैछन्।
चलचित्रको पहिलो संस्करण बनिसकेको अवस्थामा ‘दासढुंगा-२’को निर्माण किन आवश्यक पर्यो भन्ने प्रश्नमा भट्टराई भन्छन्, ‘अघिल्लो संस्करणमा छुटेको कथा यो संस्करणले बोक्नेछ। यो संस्करणमा हामी मदन भण्डारीको जीवनका विविध आयामलाई पनि प्रस्तुत गर्दैछौं।’
निर्देशक मनोज पण्डितले ‘दासढुंगा’ निर्देशन गरेको बेला अहिलेजस्तो निर्माण इजाजत लिन समस्या नआएको बताए। अहिले सिक्वेल बन्दा निर्माण इजाजत दिन आनाकानी गरिनुलाई उनले राजनीति सिनेमाको शक्तिदेखि डराउने टिप्पणी गरे।
‘त्यतिबेला लोकतन्त्र/गणतन्त्र भर्खर आएको थियो, नेताहरु पनि त्यसको मूल्यमान्यतालाई सजिलै आत्मासथ गर्थे,’ निर्देशक पण्डितले भने, ‘तर अहिले ‘दासढुंगा–२’को अनुमति नदिइनु भनेको राजनितिज्ञले लोकतन्त्र/गणतन्त्रको मूल्यमान्यतालाई बिर्सिएको संकेत हो। राजनीति सिनेमाको शक्तिदेखि डराउँछ। उनीहरु सिनेमाले आफूहरुलाई प्रश्न सोधेको रुचाउँदैनन्, त्यसैले यसरी दमन गर्छन्। फिल्मको सिर्जनात्मक स्वतन्त्रतालाई हनन् गर्ने यस्तो कार्यको म घोर निन्दा र भर्त्सना गर्छु।’
‘दासढुंगा-२’ फिल्मको थिम पोस्टरले ‘राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, राजनीति र दुर्घटना’लाई केलाउन खोजेको संकेत गरेको थियो। त्यसकारण पनि राज्य यो फिल्मको निर्माण इजाजत दिन डराएको अनुमान गरिएको छ। फिल्मले दासढुंगा हत्या हो कि दुर्घटना भन्ने प्रश्नको जवाफ पनि खोज्ने निर्माण युनिटको दाबी छ।
निर्माण इजाजत नपाउँदा फिल्मका लागि कलाकारहरु पनि पक्का भइसकेको अवस्था छैन। यसअघि ‘दासढुंगा’मा सौगात मल्ल, अनुप बराल, सञ्चिता लुइँटेल, दयाहाङ राईलगायतको अभिनय थियो। केही पुरानै कलाकार दोहोरिने सम्भावना भने रहेको निर्माण युनिट बताउँछ।
मदन भण्डारी र जीवराज आश्रितको २०५० जेठ ३ गते चितवनको दासढुंगामा जिप ‘दुर्घटना’मा परि मृत्यु भएको थियो। त्यसयता सरकारी र नागरिक स्तरमा विभिन्न छानबिन समिति बने पनि दुर्घटनाको सत्यतथ्य अहिलेसम्म बाहिर आउन सकेको छैन। जिपचालक अमर लामाको २०६० असार ११ गते कीर्तिपुरमा रहस्यमय हत्या भएपछि यो घटना झन् रहस्यमय अवस्थामा छ।
र, यसैलाई कथा बनाउन खोजेको ‘दासढुंगा–२’ले अहिले निर्माण अनुमति पाउन नसकेको हो।
यसरी बोर्डमा निर्माण अनुमति नपाएर फिल्मकर्मीले दुःख पाएको यो नै पहिलोपल्ट भने होइन। तत्कालीन बोर्ड अध्यक्ष राजकुमार राईको कार्यकालमा निर्देशक गणेशदेव पाण्डेले फिल्मको नाम ‘गाँजाबाजा’ राखेकै कारण निर्माण इजाजत पाएका थिएनन्। नाम परिवर्तन गर्न नमानेपछि उनी विकास बोर्डविरुद्ध अदालतसम्म पुगेका थिए।
अन्त्यमा ‘ग’को माथि चन्द्रबिन्दू हटाउने सर्तमा उनले फिल्म प्रदर्शन गर्न अनुमति पाएका थिए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।