काठमाडौं– भारतले चन्द्रमामा चन्द्रयान २ सफल रुपमा प्रक्षेपण गरेको छ।
प्राविधिक कारणले एक हप्ताअघि स्थगित गरिएको चन्द्रयानलाई अन्तररिक्षमा पठाउने प्रयासमा भारतले सोमबार सफलता प्राप्त गरेको हो।
भारतीय अन्तरिक्ष निकाय आइएसआरओका अनुसार चन्द्रयानलाई स्थानीय समयनुसार २ः४३ मा प्रक्षेपण गरिएको छ। आइएसआरओले उक्त अन्तरिक्षयान ‘एक अर्ब सपनाहरूलाई चन्द्रमा लैजान पहिले भन्दा अझ प्रतिबद्ध’ भएको उल्लेख गरेको छ।
भारतीय अन्तरिक्ष निकायले १५ करोड डलर लागतको उक्त परियोजना अन्तर्गत पहिलोचोटि कुनै अन्तरिक्षयानले चन्द्रमा दक्षिणी धुव्रमा अवतरण गर्ने उल्लेख गरेको छ। यसअघि जुलाई १५ मा उक्त यान प्रक्षेपण गरिने घोषणा भारतले गरेको थियो।
तर निर्धािरित समयभन्दा ५६ मिनेटअघि प्रक्षेपण गर्ने वाहनमा प्राविधिक समस्या देखिएको भन्दै त्यसलाई स्थगित गरिएको थियो। प्राविधिक गडबडीका कारण यानमा इन्जिन चुहावट देखिएको थियो।
बिबिसी हिन्दीका अनुसार तापक्रमसँग सम्बन्धित इन्जिनमा रहेको हिलियम ग्यासको बोटलमा देखिएको चुहावटका कारण समस्या आएपछि स्थगित गरिएको थियो। विलम्ब भए पनि चन्द्र मिसनलाई साथ दिएको भन्दै आइएसआरओले सबैलाई धन्यवाद दिएको छ।
सफल प्रक्षेपणपछि भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले टिमलाई बधाई दिएका छन्। मोदीले प्रत्येक भारतीयले गर्व गर्ने दिनको रुपमा भएको टिप्पणी गरेका छन्। सामाजिक सञ्जाल ट्विटरमार्फत प्रधानमन्त्री मोदीले यस्तो टिप्पणी गरेका हुन्। प्रधानमन्त्री मोदीसँगै केन्द्रीय मन्त्री नीतिन कडकरी, पूर्व विदेशमन्त्री शुष्मा स्वराजले पनि बधाई दिँदै सामाजिक सञ्जालमा भारतीय वैज्ञानिकहरुको प्रशंसा गरेका छन्।
भारतको पहिलो चन्द्र अभियान चन्द्रयान एक चन्द्रमा सतहमा अवतरण गरेको थिएन। तर त्यसले रेडारको प्रयोग गरी चन्द्रमा सतहमा पहिलो र एकदमै विस्तृत पानीको खोजी अघि बढाएको थियो।
चन्द्रयान दुईले हालसम्म कम अन्वेषण गरिएको चन्द्रमाको दक्षिणी धुव्रमा अवतरणको प्रयास गर्नेछ। यो अभियान अन्तर्गत चन्द्रमा सतहमा पानी र खनिजको खोज अघि बढाइनेछ भने चन्द्रमामा गएका कम्पनहरूको मापन पनि गरिने भनिएको छ।
भारतले आफ्नो सबैभन्दा शक्तिशाली रकेट जीएसएलभी एमकेलाई यो मिसनमा प्रयोग गर्दैछ। यसको तौल ६४० टन छ, जुन पूर्ण भरिएको जम्बोजेटभन्दा डेढ गुणा बढी हो। रकेटको उचाइ ४४ मिटर रहेको छ जुन १४ तले भवन जत्तिकै अग्लो रहेको छ। विक्रम नामक लेण्डरले २७ किलो तौल भएको एउटा चन्द्रमामा हिँड्ने वाहन बोक्नेछ। त्यसले चन्द्रमाको भूसतहको अन्वेषण गर्ने बताइएको छ।
आफ्नो १४ दिनको आयुमा प्रज्ञान नामक उक्त वाहनले करिब आधा किलोमिटरसम्म यात्रा गर्न सक्ने र विश्लेषणका लागि पृथ्वीमा तस्वीर पठाउन सक्ने बताइएको छ।
करिब १७ दिन लामो यात्रा रहने चन्द्रयानको प्रक्षेपण ३ लाख ८४ हजार किलोमिटर यात्राको प्रारम्भ मात्रै हुनेछ। आइएसआरओले अन्तरिक्षयानले चन्द्रमाको सतहलाई सेप्टेम्बर ६ वा ७ तारिखमा छुनेछ।
भूउपग्रहलाई गुरूत्वाकर्षणले चन्द्रमातिर तानोस् भन्नका लागि भारतीय अन्तरिक्ष निकायले पृथ्वीबाट गोलो मार्ग हुँदै अन्तरिक्षयानलाई प्रक्षेपण गर्ने निर्णय लिएका छन्। चन्द्रयानलाई सिधा मार्गबाट प्रक्षेपण गर्न सक्ने सामर्थ्य भएको रकेट भारतसँग छैन।
वैज्ञानिकहरूले ल्यान्डर अलग भएर अन्तरिक्षयान चन्द्रमाको दक्षिणी धुव्रतिर धकेलिएको १५ मिनेट डरलाग्दो हुने आँकलन गरेका छन्। उनीहरूका अनुसार त्यो महत्वपूर्ण घडीमा अन्तरिक्षयान नियन्त्रण गरिरहेका मानिसहरूको कुनै पनि भूमिका हुनेछैन। सबै प्रणालीले योजना गरे अनुसार नै आफ्नो कार्यसम्पादन गरे चाहे जस्तो अवतरण हुनेछ अन्यथा यो चन्द्रमा सतहमा दुर्घटनाग्रस्त हुनेछ।
यसै वर्षको सुरुमा इजरायलको पहिलो चन्द्रमिसन चन्द्रमाको सतहमा टेक्ने प्रयासमा दुर्घटनाग्रस्त हुन पुगेको थियो।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।