काठमाडौं– बागमती प्रदेशका चर्चित केही क्षेत्रमध्ये एक हो काभ्रेपलाञ्चोक- २। वैशाख ४ गते हुने प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा काभ्रेपलाञ्चोक- २ बाट एमालेका पोलिटब्यूरो सदस्य गोकुल बास्कोटा उम्मेदवार छन् भने उनलाई चुनौती दिइरहेका छन्, गठबन्धनका साझा उम्मेदवार शिवप्रसाद हुमागाईंले।
एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली निकट रहेका बास्कोटाले अघिल्लो पटक सरकारको प्रवक्ता र सञ्चार मन्त्रीको जिम्मेवारी पाएका थिए । तर उनी बीचमै विवादित भएपछि राजीनामा दिएर सरकारबाट अलग हुन बाध्य भए।
बास्कोटा यस पटक पुनः निर्वाचित भएर आफ्नो विगतको छवि मेटाउने दाउमा छन् भने कांग्रेसका हुमागाईं बास्कोटालाई हराएर राजनीतिमा पुनरागमन गर्ने तयारीमा छन्। २०५६ सालको निर्वाचनमा विजयी भएका हुमागाईं त्यसयताका कुनै पनि निर्वाचनमा विजयी हुन सकेका छैनन्।
पर्दा बाहिर परेका हुमागाईंलाई फर्किने मौका
चार पटक काभ्रे कांग्रेसको सभापति र केन्द्रीय सदस्य समेत रहिसकेका हुमागाईं २०५६ को प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा यही क्षेत्रबाट विजयी भएका थिए। त्यसपछि उनी राजनीतिक रुपमा ओझेल परेका थिए। २०६२/०६३ को आन्दोलनमा सक्रिय रहेका हुमागाईंलाई २०७४ को निर्वाचनमा पार्टीले टिकट नदिएपछि पर्दा पछाडि परेका थिए।
यो निर्वाचनमा एक्कासि गठबन्धनको तर्फबाट टिकट पाएपछि हुमागाईं चर्चामा छन्। उम्मेदवारी दर्ताकै दिन भूईंमा लम्पसार परेर मतदातालाई ढोगेपछि चर्चाका आएका उनी पनि गोकुलझैं ठट्यौली शैलीमा कुरा गर्न माहिर छन्। हुमागाईंले पनि बास्कोटाकै शैलीमा विपक्षीलाई पराजित गर्ने दावी चुनावी सभाहरुमा गर्ने गरेका छन्।
यस पटकको निर्वाचनमा बास्कोटालाई पराजित गर्दै जित निकाल्न सकेमा हुमागाईं प्रभावशाली रुपमा राजनीतिको केन्द्रीय स्तरमा उदाउने आकलन राजनीतिक विश्लेषकहरुले गरेका छन्। त्यसैले हुमागाईंका लागि यो पटकको निर्वाचन अवसर पनि हो।
सत्ता गठबन्धनको बलियो साथ, प्रतिस्पर्धीको विवादमा उठाउन सकिने फाइदा र नेपाली कांग्रेसको अवस्थामा सुधार जस्ता कारणले हुमागाईंलाई जित्ने आधार बनेको देखिन्छ। तर यी सबै कारण देखिए पनि उनलाई जित्न सहज भने देखिँदैन। नेकपा एमालेको बलियो संगठन भएको क्षेत्र भएका कारण उनले गठबन्धन भित्रको मत एकीकृत गरेर ल्याउनुपर्ने चुनौती छ।
बास्कोटालाई एमालेको बिरासत जोगाउने चुनौती
एमाले उम्मेदवार बास्कोटा चौतर्फी चुनौतीले घेरिएका छन्। बलियो प्रतिस्पर्धी, मतदातालाई एमालेमा आकर्षण देखाउने साँघुरो अवस्था र सत्ता गठबन्धनको घेराबन्दी तोडेर जित निकाल्नुपर्ने चुनौती उनलाई देखिन्छ। त्यसैमा विवादास्पद छवि र आफ्ना पुराना सहकर्मीहरु एकीकृत समाजवादीतिर सक्रिय हुनुले बास्कोटालाई थप कमजोर पारेको देखिन्छ।
२०६४ साल माओवादीको दबदबा रहेको अवस्थामा समेत नेकपा एमालेका उम्मेदवार कृष्णप्रसाद सापकोटाले जित हासिल गरे। २०७० मा तत्कालीन क्षेत्र नम्बर ४ बाट (अहिले क्षेत्र नम्बर २) एमालेका उम्मेदवार विदुर सापकोटाले निर्वाचन जिते। २०७४ सालको आम निर्वाचनमा बास्कोटा सोही क्षेत्रबाट माननीय भए। जसका कारण काभ्रे- २ एमालेको प्रभाव क्षेत्र मानिन्छ।
तर, अहिले अवस्था फेरिएको छ। कृष्णप्रसाद र विदुर दुवै बास्कोटाका सहयात्री होइन, प्रतिस्पर्धीका कमाण्डर बनेका छन्। उनीहरु दुवै नेकपा विभाजनपछि माधव नेपाल नेतृत्वको एकीकृत समाजवादीमा सक्रिय छन्। उक्त क्षेत्रमा प्रदेश सभातर्फ समाजवादीले प्रदेश सभा 'क'मा समाजवादीका लक्ष्मण लम्साल र 'ख'मा नेपाली कांग्रेसका कञ्चनचन्द्र बादेले टिकट पाएका छन्।
७० करोडको विवादले पछ्याइरह्यो
सूचना तथा सञ्चार मन्त्री भएका बेला सेक्युरिटी प्रिन्टिङ प्रेस खरिदका विषयमा ठेकेदारका एजेन्टसँग ७० करोड रुपैयाँ रकम बार्गेनिङ गरेको अडियो सार्वजनिक भएपछि बास्कोटा विवादित बने। त्यही कारणले उनले मन्त्री पदबाट राजीनामा दिनुपर्यो। यस प्रकरणलाई लिएर सामाजिक सञ्जालमा अहिले पनि उनको आलोचना हुने गरेको छ। यस विषयमा बास्कोटाले जवाफ पनि दिने गरेका छन्।
सो विवादका विषयमा कुनै आधिकारिक निकायले प्रमाणित नगरे पनि विपक्षीले भने बास्कोटालाई आरोप लगाउन छाडेका छैनन्। चुनावी कार्यक्रमहरुमा समेत उनले यसको जवाफ दिने गरेका छन्। सामाजिक सञ्जालहरुमा पनि बास्कोटाले जवाफ दिँदै प्रमाण ल्याउन चुनौती दिने गरेका छन्। मन्त्री हुँदा काभ्रेको विकासका लागि धेरै काम गरेको र आफूले जित्ने आधार नै यही भएको दावी उनले चुनावी सभामा गर्ने गरेका छन्।
काभ्रे- २ मा एमाले र कांग्रेससँगै राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका दिनेश हुमागाईं, स्वतन्त्र उम्मेदवार मनोज पण्डित लगायत १६ जनाले उम्मेदवारी दिएका छन्।
स्थानीय निर्वाचनको अंकगणित
काभ्रे-२ मा ३ वटा पालिकाको पूर्ण क्षेत्र र २ पालिकाको केही वडा पर्छन्। पाँचखाल नगरपालिका, मण्डनदेउपुर नगरपालिका, बेथानचोक गाउँपालिकाको एउटा वडा बाहेक सबै, भुम्लु गाउँपालिका, पनौती नगरपालिकाको १, २, ३, ११ र १२ नम्बर वडा र धुलिखेल नगरपालिकाका १, २, ३, ४, ५, ६ र ७ वडा र बनेपा नगरपालिका यो क्षेत्रमा पर्छन्।
एकल रुपमा हेर्दा यो क्षेत्रमा एमालेका वडाध्यक्षले ल्याएको मत केही बढी देखिन्छ। स्थानीय निर्वाचनमा यो क्षेत्रमा एमालेबाट जितेका वडाध्यक्षहरुको कुल मत ४५ हजार ५ सय १४ छ भने नेपाली कांग्रेसले ४५ हजार ४ सय ५६ मत प्राप्त गरेको छ।
त्यसैगरी एकीकृत समाजवादीले ८ हजार ६ सय ७६ मत ल्याएको छ भने माओवादी केन्द्रबाट उम्मेदवार बनेका वडाध्यक्षहरुको कुल मत ६ हजार ३ सय ७० रहेको छ। स्थानीय चुनावको अंकगणित हेर्दा यो क्षेत्रमा गठबन्धनका उम्मेदवारभन्दा बास्कोटा निकै पछाडि देखिन्छन्।
समग्र पालिकाको अवस्था हेर्ने हो भने यो क्षेत्रमा नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवारले नेतृत्व लिएका छन्। सो क्षेत्र अन्तर्गत पर्ने पाँचखाल नगरपालिकाको मेयरमा नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवारले जित हासिल गरेका छन् भने बास्कोटाकै गृहनगर मण्डनदेउपुर नगरपालिकाको मेयर र उपमेयरमा गठबन्धनका उम्मेदवारले जित निकालेका थिए।
त्यसैगरी, बेथानचोक गाउँपालिकाको अध्यक्षमा कांग्रेस र उपाध्यक्षमा माओवादी केन्द्रको उम्मेदवार निर्वाचित भएका छन्। पनौती नगरपालिकाको प्रमुखमा पनि नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार विजयी भएका छन् भने उपमेयरमा एमाले विजयी भएको छ। धुलिखेल नगरपालिकाको मेयरमा भने एमालेका उम्मेदवारले जित हासिल गरेका छन्। यहाँ उपमेयरमा कांग्रेसले जित हासिल गरेको छ।
समग्र स्थानीय तह निर्वाचनको परिणामको मूल्यांकन गर्दा काभ्रे- २ मा गठबन्धनको दबदबा देखिन्छ। स्थानीय मत परिणामलाई आधार मानेर विश्लेषण गर्दा मंसिर ४ मा हुने प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा बास्कोटालाई चुनाव जित्न गाह्रो देखिन्छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।