काठमाडौं– नेपाली कांग्रेसको जारी केन्द्रीय समितिको बैठकमा योजना आयोगका पूर्वउपाध्यक्ष समेत रहेका प्राडा गोविन्दराज पोखरेलले अर्थतन्त्रको अवस्थामा सुधार गर्न नसकिए आगामी महिना औषधि खरिद गर्नसमेत नसकिने भन्दै ध्यानाकर्षण गराएका छन्।
केन्द्रीय कार्यसमितिको बैठकमा लिखित ध्यानाकर्षण पत्र पेस गर्दै उनले विनिमय संचिति यसरी नै घट्दै जाँदा देशको शाख गुम्ने मात्रै नभइ औषधिसमेत खरिद गर्न नसकिने बताएका हुन्।
उनले भनेका छन्, ‘आगामी महिना विदेशी विनिमय संचिति थप घटेमा मुलुकको शाख गुम्ने मात्रै हैन हामीले दैनिक उपभोग्य सामाग्री देखि औषधि खरिद गर्न समेत पाउने छैनौं।’
यसले विश्व समूदायले नेपालप्रति हेर्ने दृष्टिकोणमासमेत असर गरेर वैदेशिक लगानीलाई निरुत्साहित पार्ने उनको भनाइ छ। माघ महिनासम्म रेमिट्यान्समा ४.९ प्रतिशतले कमी आई ५ खर्ब ४० अर्ब १२ करोडमा सिमित भएको तथ्यांक उनले पेस गरेका छन्।
रेमिट्यान्स पनि कम आउने, कोभिडका कारण पर्यटक आगमनमा कमी हुने र भरोसायोग्य र विश्वसनीय लगानीको माहोल नबनाउँदा विदेशी लगानी समेत धेरै नआउने कारणले गर्दा विदेशी विनिमय संचितिमा निरन्तर समस्या देखिएको उनले बताएका छन्।
२०७८ ‘असार मसान्तमा १३ खर्ब ९९ अर्ब ३ करोड बराबर रहेको कुल विदेशी विनिमय सञ्चितिमा १६.२ प्रतिशतले कमी आई २०७८ माघ मसान्तमा ११ खर्ब ७३ अर्ब २ करोड कायममा सिमित भएको छ। यसले करिब साढे ६ महिनाको वस्तु तथा सेवा आयात गर्न मात्रै पुग्ने देखिन्छ,’ उनले भनेका छन्।
व्यापारघाटा बढ्दो रहेको बताउँदै गतवर्षको तुलनामा करिब ३९ प्रतिशतले आयात वृद्धि भएर फागुनसम्ममा १३ खर्ब ८ अर्ब रुपैयाँको वस्तु तथा सेवा आयात भएको तथ्यांक प्रस्तुत गरेका छन्। बाँकी महिनाहरुमा समेत आयात उच्च हुनेहुँदा व्यापारघाटा १७ खर्ब नाघ्न सक्ने प्रक्षेपण उनले गरेका छन्।
आन्तरिक ब्यवस्थापनमा कमी र बाह्य कारणले मूल्यवृद्धि पनि आकाशिएको उनको ठहर छ। यसले आमजनता मारमा परेको बताउँदै रुस र युक्रेनबीचको युद्धको बाहनामा व्यापारीले कृत्रिम मुल्यवृद्धि गरिरहेकोतर्फ समेत ध्यानाकर्षण गरिएको छ।
‘नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांक अनुसार २०७७ माघ महिनाको तुलनामा २०७८ माघ महिनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहअन्तर्गत घ्यू तथा तेल, तरकारी र दाल तथा गेडागुडी उपसमूहको मूल्यवृद्धि क्रमशः २०.६८ प्रतिशत, १४.०७ प्रतिशत र ९.३६ प्रतिशत भन्दा बढि रहेको छ,’ उनले भनेका छन्।
गैर–खाद्य तथा सेवा समूह अन्तर्गत यातायात, शिक्षा र फर्निसिङ्ग तथा घरायसी सामग्री उपसमूहको मुद्रास्फीति क्रमशः १५.८७ प्रतिशत, ७.८६ प्रतिशत र ५.९२ प्रतिशत रहेको उल्लेख छ।
सरकारी वित्तको अवस्थामा पनि राम्रो नभएको उल्लेख गरिएको छ। ‘करिब ९ महिनामा सरकारी खर्चको अवस्था निकै नाजुक अवस्थामा छ। हिजोचैत्र १० गने सम्ममा पुँजीगत खर्च जम्मा २२ प्रतिशत मात्रै भएको आँकडा महालेखा नियन्त्रकको कार्यालयले देखाएको छ,’ उनले भनेका छन्।
सरकारी खर्च कम हुँदा एकातिर विकास निर्माणका कामले सुस्त भएको तथा अर्कोतिर रोजगारीका अवसरहरु सृजना हुन नसकेको बताइएको छ। बैंक तथा वित्तीय संस्थामा तरलताको अभाव कायम रहेको ऋण समेत नपाउने र पाएपनि १६ प्रतिशतसम्म ऋणको व्याज तिर्नुपर्ने बाध्यता रहेको उनी बताउँछन्।
‘राष्ट्र बैंककै आँकडा अनुसार २०७८ माघ मसान्तमा सरकारी खर्च हुन नसकेर सरकारका विभिन्न खातामा ३ खर्ब रुपैयाँ बजेट थन्किएर बसेको छ,’ उनले भनेका छन्, ‘बाह्य क्षेत्रबाट पैसा पनि नआउने, यहाँ राजस्वको रुपमा सरकारले उठाएको रकम पनि खर्च नहुँदा इतिहासमै सबैभन्दा बढी तरलताको सामना बजारले गरिरहनु परेको छ।’
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1766663453.png)
-1764146706.png)
-1766648928.png)
-1763721444.png)
