देश फेरि चुनावतिरै जाँदैछ?

राजनीति

लिलु डुम्रे बिहीबार, असार ३१, २०७८ ०८:३१

काठमाडौं– नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको हातबाट फुत्केर सरकारको नेतृत्व कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाको हातमा आइपुगे पनि त्यसले आवधिक निर्वाचनसम्म निरन्तरता पाउनेमा सुरुआतमै आशंकाहरु व्यक्त हुन थालेका छन्। आवधिक निर्वाचनसम्मै सरकारको निरन्तरताको लागि प्रधानमन्त्री देउवाले ३० दिनभित्र प्रतिनिधि सभामा विश्वासको मत पाउनुपर्ने हुन्छ। तर, अहिलेसम्म त्यसको बलियो आधार देखिएको छैन।

देउवाले साउन २८ भित्र विश्वासको मत लिनुपर्ने संवैधानिक बाध्यता छ। प्रतिनिधि सभामा अहिले २७१ जना सदस्य कायम छन्। बहुमतका लागि १३६ जनाले उनलाई मत दिनुपर्ने हुन्छ। तर, देउवाको पक्षमा कांग्रेसका ६१, माओवादी केन्द्रका ४८, जनता समाजवादी (उपेन्द्र पक्ष) का १२, जनमोर्चाका १ र स्वतन्त्र १ जना गरी १२३ मत छ। उनीहरुले देउवालाई प्रधानमन्त्री बनाउन जेठ ७ मै समर्थन दिएका थिए। यसअनुसार देउवालाई थप १३ सांसद् आवश्यक पर्ने देखिन्छ।

जेठ ७ मा समर्थन दिएको र सर्वोच्चमा रिट दायर गर्दा पनि सहयोगी बनेको नेकपा एमालेको माधवकुमार नेपाल पक्षले देउवालाई विश्वासको मत दिनेमा अन्योल पैदा भएको छ। सो पक्षका २६ जनाले जेठ ७ गते हस्ताक्षर गरेका थिए, सर्वोच्चमा रिट दायर गर्दा भने २३ जनाले मात्रै हस्ताक्षर गरेका थिए। ती २३ जना वा त्यसमध्येका कोही १३ जनाले सहयोग गरेमा देउवा प्रतिनिधि सभाको बाँकी कार्यकालभरि प्रधानमन्त्री बन्न सक्छन्। तर, एमालेभित्र एकता प्रयास चलिरहेको अहिलेको परिस्थितिमा एमालेको नेपाल पक्षले मत नदिने अवस्था पनि सिर्जना हुनसक्छ। तर, नेपालपक्षका नेताहरुले भने देउवालाई विश्वासको मत दिने बताइरहेका छन्।

देउवासँग रहेको अर्को विकल्प भनेको जसपाको महन्थ ठाकुर र राजेन्द्र महतो पक्षको मत हो। यथास्थितिमा यो पक्षसँग २० सांसद् छन्। उनीहरु सबैले वा १३ जनाले विश्वासको मत दिएमा देउवालाई पर्याप्त हुन्छ। यतिबेला यो दलको आधिकारिकताको विषय निर्वाचन आयोगमा चलिरहेको छ। उसले साउनको पहिलो साता आधिकारिकताको टुंगो लगाउने बताइएको छ। त्यहाँबाट आउने नतिजाले देउवालाई केही सहज/असहज वातावरण बन्न सक्छ। तर, त्यसको स्वरुप कस्तो हुन्छ भन्ने एकिन छैन। उपेन्द्र यादव पक्षले आधिकारिकता पाए भने केही सांसद् उनीतिर थपिन सक्छन् र देउवालाई केही सजिलो हुनसक्छ। तर, आवश्यक मत नै पुग्ने अवस्थाचाहिँ देखिँदैन।

यथावस्थामा देउवालाई नसघाउने बताउँछन्, ठाकुर-महतो पक्षका नेता सुरेन्द्र झा। ‘अहिलेकै अवस्थामा देउवाजीलाई विश्वासको मत दिन सकिँदैन। हाम्रो राजनीतिक मुद्दाका विषयमा उहाँसँग पनि कुरा गर्छौं। हामीले मत दिने/नदिने निर्वाचन आयोगसँग सम्बन्धित भन्दा पनि हाम्रा मुद्दासँग हुनेछ’, उनी भन्छन्।

देउवाको नेतृत्वमा सरकार बनाउन निर्णायक भूमिका एमाले वरिष्ठ नेता नेपालको पनि थियो। तर, सर्वोच्च अदालतबाट प्रतिनिधि सभा पुनःस्थापित हुने फैसला आएकै दिन उनले आफू पाँच दलीय गठन्धनबाट बाहिरिने बताएका छन्। तर, देउवालाई प्रधानमन्त्री बनाउन नेतृत्वदायी भूमिका खेलेकाले उनीमाथि देउवालाई विश्वासको मत दिनुपर्ने नैतिक बन्धन रहेकाले त्यो भूमिका निभाउने कतिपयको आकलन छ। संसद जोगाउन भूमिका खेलेका नेपालले त्यसलाई भंग हुन नदिने अवस्थामा पुर्‍याउनु उनको ‘दायित्व’ हुने पनि बताइन्छ।

नेपाल पक्षका केही ‘हार्ड लाइनर’ सांसदले देउवालाई विश्वासको मत दिनुपर्ने तर्क राख्दै आएका छन्। अर्कोतिर, बुधबार नै बालुवाटारबाट बालकोट पुगेका निवर्तमान प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले नेता नेपाललाई पार्टीमा ठाउँ नभएको घोषणा गरिसकेका छन्। बुधबार निजी निवास बालकोट पुगेका ओलीले नेपाललाई एमालेमा फर्कन ठाउँ नै नदिने बताए। नेपालसँग रुष्ट ओलीले भने, ‘गल्ती कमजोरी स्विकारेर आउने अरुलाई पार्टीमा ठाँउ छ। माधवलाई गल्ती कमजोरी स्विकारे पनि पार्टीमा ठाउँ छैन।’

मंगलबारको राजीनामा सम्बोधनमा पनि उनले नेता नेपालको आलोचना गरेका थिए। नेपालकै कारण सत्ताबाट बहिर्गमन भएको उनको बुझाइ छ। हुन पनि २३ जना सांसदको हस्ताक्षर देउवाको पक्षमा नभएको भए उनले सत्ता छोड्नुपर्ने थिएन। एमालेका दुई समूहबीच द्वन्द्व बढ्दै गयो भने देउवालाई बहुमत पुर्‍याउन मद्दत पुग्छ।

पदमुक्त ओलीले निर्वाचन नै खोजेका छन्। कांग्रेस पनि निर्वाचनमा जान हिचकिचाउने देखिएको छैन। प्रतिनिधि सभा पाँच वर्षै कायम रहोस् भन्ने पक्षमा माओवादी केन्द्र मात्रै देखिएको छ। माओवादी केन्द्रले चाहेर मात्रै देउवा सरकारको बहुमत नपुग्ने भएपछि संविधानतः मुलुक निर्वाचनमा जानसक्ने देखिन्छ। कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य डिला संग्रौला देश निर्वाचनतिर जाने सम्भावना बढी रहेको बताउँछिन्।

देउवा पनि निर्वाचन हुने बुझाइमा रहेको मंगलबार गठन गरिएको मन्त्रिपरिषद्‌को कार्यविभाजनलाई लिएर आकलन गर्न थालिएको छ। उनले आफू निकट बालकृष्ण खाँडलाई गृहमन्त्रालयको जिम्मेवारी दिएका छन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।