गण्डकीमा विपक्षी रणनीति : सरकार बनाउन नसके चुनावमा साझा उम्मेद्‌वार उठाउने

राजनीति

लिलु डुम्रे बुधबार, जेठ २६, २०७८ १३:१७

काठमाडौं- गण्डकी प्रदेशमा विपक्षी गठबन्धनको सरकार बन्न नसक्ने अवस्था भएमा ती दलले चुनावमा साझा उम्मेद्‌वार उठाउने रणनीति बनाएका छन्। संसद्‌मा एक मत नपुग्दा सरकार बनाउनबाट विपक्षी गठबन्धन वञ्चित हुनुपर्ने देखिएको छ। राष्ट्रिय जनमोर्चाका सांसद कृष्ण थापा सत्ता पक्षसँग नजिकिएपछि विपक्षी दलले सरकार बनाउने अवस्था टाढिएको हो।

बिहीबार मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङले विश्वासको लिँदैछन्। मुख्यमन्त्री गुरुङले विश्वासको मत प्राप्त गर्ने आधार छैन। संविधानको १६८ (३) को अनुसार ठूलो दलको आधारमा पुनः शपथ लिएका गुरुङले ३१ मत पुर्‍याउन सम्भव छैन।

एक महिनाभित्र विश्वासको मत लिनुपर्ने संवैधानिक व्यवस्था अनुसार गुरुङले बिहीबार विश्वासको मत लिन लागेका हुन्। उनको पक्षमा एमालेका २७ र स्वतन्त्र एक सांसद छन्। विपक्षी दलका सांसदले उनलाई मत दिने अवस्था नरहेकाले २८ सांसद उनको पक्षमा देखिन्छन्। बहुमत सिद्ध गर्न उनलाई तीन सांसद अपुग हुन्छन्।

यता, विपक्षी गठबन्धनमा कांग्रेसका १५, माओवादी केन्द्रका ११, जनमोर्चाका तीन र जसपा दुई सांसद छन्। जनमोर्चाका कृष्ण थापा तटस्थ बस्ने मनस्थितिमा छन्। जनमोर्चाका एक सांसदले विपक्षी गठबन्धनलाई साथ नदिँदा उक्त पक्षमा ३० सांसद पुग्दछन्। ६० जना प्रदेश सभा रहेको गण्डकीमा बहुमतको सरकार बनाउन ३१ मत आवश्यक पर्दछ।

एमालेले विश्वासको मत नपाउने तथा विपक्षी गठबन्धनलाई सरकार बनाउन सांसद संख्या अपुग हुँदा मध्यावधी निर्वाचनतिर प्रदेश धकेलिने देखिएको छ। बिहीबार गुरुङले विश्वासको मत प्राप्त नगरेसँगै नयाँ सरकारको विकल्प सुरु हुन्छ। संविधानको १६८ (५) अनुसार कुनै एक सांसदले सरकार बनाउने आधारसहित दाबी पेश गर्न प्रदेश प्रमुखले आव्हान गर्ने व्यवस्था छ।

हालसम्मको गृहकार्य हेर्दा मुख्यमन्त्री गुरुङले पूरा कार्यकाल निरन्तरता पाउने सम्भावना देखिएको छैन। १६८ (५) अनुसार सरकार बनाउन अन्य दलले एमालेलाई साथ दिने सम्भावना नभएपछि गुरुङको पाँच वर्षे कार्यकाल छोट्टिने भएको हो। एमालेकै नेतृत्वमा सरकार बनाउन गुरुङले पहल पनि गरेका छन्।

सहमतिको सर्वदलीय सरकार बनाउने पहलका लागि सत्ता पक्षकै बलमा बुधबार बैठक बसेको थियो। भौतिक पूर्वाधार मन्त्री तथा सरकारका प्रवक्ता समेत रहेका रामशरण बस्नेतलाई अन्य दलसँग छलफल गर्न गुरुङले खटाएका छन्।

बुधबार भएको सत्ता र विपक्षी दलको बैठकमा दुवै पक्ष आ आफ्नो अडानमा कायम रहेका थिए। एमालेको नेतृत्वलाई स्विकारेर जान नसकिने कांग्रेसको मत थियो। कांग्रेस सांसद विन्दुकुमार थापाले भने,‘ १६८ (५) को अनुसार सरकार बनाउन माओवादी केन्द्र वा जसपाको नेतृत्व स्वीकार्न तयार छौं। एमालेको नेतृत्व स्विर्कादैनौं।’ अन्य दलको नेतृत्वको सरकारमा एमाले सहभागी हुनुपर्ने जिकिर विपक्षी दलको थियो। एमालेसँगको संवाद ‘क्लोज’ भएको कांग्रेस सांसद थापाले बताए।

प्रदेश प्रमुखले १६८ (५) को सरकार बनाउन आव्हान गरेपछिका विकल्पका विषयमा विपक्षी दलहरुले पटक पटक छलफल गरेका छन्। तर, सरकार बनाउने आधार भने तय गर्न सकेका छैनन्। माओवादी केन्द्रबाट सभामुख भएका नेत्रनाथ अधिकारीलाई राजीनामा गर्न लगाएर बहुमत पुर्‍याउने सन्दर्भमा पनि विपक्षी दलबीच छलफल चलेको छ। सभामुख पदबाट राजीनामा दिँदा विपक्ष गठबन्धनको पक्षमा ३१ मत पुग्ने आधार बन्छ।

तर, माओवादी केन्द्रका सभामुखले राजीनामा दिँदा संसदीय प्रक्रियामा सत्ता पक्षले अर्को व्यवधान खडा गर्नसक्ने डर विपक्षीमा छ। सभामुखले राजीनामा दिँदा आत्मघाती हुने सोचेका दलहरुले उक्त विकल्पलाई तत्काललाई थाति राखेका छन्। ‘सभामुखले राजीनामा नदिएर नै गठबन्धनको सरकार बनाउन छलफल भइरहेको छ’, माओवादी केन्द्रका सांसद दीपक कोइराला भन्छन्, ‘कृष्ण थापाले हाम्रो पक्षमा मत नदिएपनि सरकार बन्ने अरु विकल्प छन्। सरकार बन्नै सकेन भने चुनावी गठबन्धन बनाउँछौं।’

सभामुखले राजीनामा दिने संसदीय अभ्यास र त्यसले ल्याउने परिणामको जवाफका लागि दलहरुले केन्द्रको मुख ताकेका छन्।

यसैबीच, विपक्ष दलले माधव नेपाल पक्षका सांसद इन्द्रलाल सापकोटालाई तान्ने प्रयास पनि गरेका हुन्। सापकोटाले विपक्षी दलप्रति ‘ग्रिन सिंग्नल’ दिएनन्। बागलुङका एमाले जिल्ला अध्यक्ष समेत रहेका उनले पार्टी राजनीतिमा असर गर्ने भन्दै विपक्षी गठबन्धनको सरकार बनाउने कार्यमा सहयोगी बन्ने रुचि देखाएनन्।

बिहीबार संसदको परिणाम पछि मात्रै थप गृहकार्यमा जुट्ने विपक्षी दलको तयारी छ। प्रदेश प्रमुखले नयाँ सरकार बनाउन दिएको समयावधिमा सभामुखको राजीनामा, एमालेभित्रको सांसदको राजीनामा लगायतका विषय त्यही अवधिका विकल्प भएको कोइरालाको भनाइ छ।

‘पृथ्वी सुब्बा गुरुङको नेतृत्वको सरकारमा विपक्षी गठबन्धन जाँदैन। गठबन्धनमा भएका दलको नेतृत्व सरकार बनाउन एमाले तयार भए सर्वदलीय सरकार बन्छ’, कोइरालाले भने, ‘हामीहरुको नेतृत्वमा एमाले सरकारमा आउँदैन। अहिलेकै गठबन्धनबाट साझा उम्मेदवार तय गरी चुनावमा जाने सैद्धान्तिक सहमति करिब भइसकेको छ।’

केपी ओली प्रवृत्तिका विरुद्ध लड्ने बाहेक अरु विकल्प नभएको उनको तर्क छ। चुनावी गठबन्धन बनाएर ओली पक्षविरुद्ध साझा रुपमा लड्ने गरी छलफल अघि बढेको कांग्रेस सांसद थापाको पनि भनाइ छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।