तिहारमा कोभिड प्रभाव : धनतेरस नजिकिँदै गर्दा सुन व्यापारीको छैन तयारी

अर्थ समाचार

अरुण सापकोटा सोमबार, कात्तिक २४, २०७७ १०:५५

काठमाडौं–तिहार नजिकिँदै गर्दा कोभिडका कारण यस वर्ष सुन व्यापारीको कुनै तयारी छैन। काग तिहारका दिन धनतेरसलाई लक्षित गर्दै सुन व्यापारीहरुले सुन तथा चाँदीका सामान बनाएर तयारी अवस्थामा रहन्थे। तर यस वर्ष कोभिडका कारण व्यवसायीहरु पर्ख र हेरको अवस्थामा रहेको सुन चाँदी व्यवसायी महासंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष माणिकरत्न शाक्यले बताए।

उनले भने, ‘तिहारको समयमा सुन चाँदीका सामान बनाउन नभ्याउने भएकाले केही समय अगाडिदेखि नै तयारी गरेर राख्ने चलन थियो। तर यस वर्ष अहिलेसम्म कुनै पनि तयारी छैन।’अवस्था असमान्य भएकाले बजारमा भइरहेकै सामानले पुग्ने व्यवसायीहरुको अनुमान छ। माहोल हेरेर बिक्ने जस्तो अवस्था देखिए सुन चाँदीका सामान बनाएर राखिने शाक्य बताउछन्।

अघिल्ला तिहारमा जति उत्साहजनक व्यापार हुन्थ्यो, यस वर्ष धेरै कम हुने व्यवसायीहरु बताउछन्। गएका वर्षमा एक–दुई साता अगाडिदेखि नै अर्डर आउने गरेकोमा यस वर्ष अहिलेसम्म अर्डर नआएको उनीहरु बताउछन्।

कोभिडका साथै अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा सुनको भाउमा भइरहेको वृद्धिले पनि व्यवसायी हच्किएका हुन्। अमेरिकामा चुनाव सकिएलगत्तै केही समय कोभिड १९ को नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि लकडाउन हुन सक्ने विश्लेषणले गर्दा सुनको भाउ लगातार बढिरहेको छ। चुनाव अगाडि गिरावट देखिएको सुन पछिल्लो समय पुनः बढ्न थाले पछि यसको असर नेपाली बजारमा पनि परेको छ। पछिल्लो समय सुनको भाउ लगातार बढिरहेकोले अहिलेदेखि नै सुन किन्दा महंगो पर्ने तथा जोखिम बढी हुने भएकाले सामानको तयारी गर्न नसकिएको वरिष्ठ उपाध्यक्ष शाक्य बताउछन्। उनले भने ‘अहिले किनेर राखियो तर सस्तो बेलामा किन्नु प¥यो भने गाह्रो हुन्छ।’

अहिलेसम्म बजारमा तिहारका लागि भने अर्डर आइसकेको छैन। यदि अर्डर धेरै आउन थाल्यो भने केही मात्रामा तयारी गर्ने सोचमा व्यवसायी पुगेका हुन्। गएका वर्षमा तिहारकै समयमा बनाउन गाह्रो पर्ने भएकाले केही समय अगाडिदेखि नै चलेका सामानहरु तयारी गरेर बस्ने गरेका थिए। अहिले पनि व्यवसायीहरु सँग पुराना स्टक सामान छन्। तिनै सामान बिक्री गर्ने उनीहरुको तयारी छ।

सामान्य अवस्थामा तिहारको समयमा ४–५ सय किलोभन्दा धेरै सुनका सामान बिक्री हुनेगर्छन्। त्यस्तै दुई हजार किलोभन्दा धेरै चाँदीका सामान बिक्री हुने गरेको पाइन्छ। तर गत वर्ष सुनको भाउमा आएको वृद्धिका कारण त्यति धेरै कारोबार हुन सकेन। तिहारको समयमा सबैभन्दा धेरै धनतेरसका दिन कारोबार हुन्छ। यसका साथै कुकुर तिहार र लक्ष्मी पुजाका दिन पनि राम्रो कारोबार हुन्छ।

कार्तिक कृष्ण पक्षको त्रयोदशी अथवा काग तिहारका दिन धनवन्तरी त्रयोदशी अर्थात धनतेरस मनाउने चलन छ। यस दिनलाई धन त्रयोदशी पनि भन्ने गरिन्छ । यो दिन मूलतः आयुर्वेदका प्रवर्तक धन्वन्तरी र धनका देवता कुबेरको जन्मोत्सव मनाउने पर्व हो । धनतेरसका दिन नेपालको तराइ क्षेत्र र भारतमा नयाँनयाँ भाँडाकुडा र सुनचाँदीका गरगहना किनमेल गर्ने परम्परा छ । त्यस क्षेत्रमा समाजका उच्च, मध्यम वा निम्न सबै वर्गका व्यक्तिहरू आफ्ना आवश्यकता र विलासिताका कतिपय महत्त्वपूर्ण चिजबिजको किनमेलका लागि वर्षभरि यही विशिष्ट दिनको प्रतीक्षा गर्ने गर्दछन्।

धनतेरसका दिन सुन, चाँदी, तामा लगायतका धातुका नयाँ भाँडाकुँडा किनेर घरमा ल्याई पूजाआजा गरेमा लक्ष्मी स्थिर भई बस्छिन् भन्ने धार्मिक विश्वास छ। यो दिन किनिएको वस्तु टिकाउ, लाभदायक र शुभ हुने धार्मिक मान्यता रहेकाले तिहार पर्वको पहिलो दिन आफ्नो गच्छेअनुसार सबैले केही न केही किन्ने परम्परा छ।

यसैगरी यसदिन सुन, चाँदी, गहना र भाँडा किन्दा परिवारमा आउने सबै नकारात्मक शक्तिहरु हटेर जाने र परिवारका प्रत्येक सदस्यका लागि लाभदायक हुने विश्वास गरिन्छ।

व्यवसायीहरुले पनि ग्राहकको उत्साह अनुसार नयाँ डिजाइनका गरगहना तथा सामानहरु बनाएर राख्ने गर्छन्। चाँदीको सिक्का किन्दा घरमा लक्ष्मीको बास हुने विश्वासका कारण तिहारको समयमा चाँदीको सिक्का सबैभन्दा धेरै बिक्री हुन्छ। यसका लागि पनि व्यवसायीले पहिला देखिनै तयारी गरेर बसेका हुन्छन्।

धनतेरस सबैभन्दा धेरै भारतमा मनाइन्छ। नेपालमा पपनि पछिल्लो समय यस पर्वलाई उल्लासका साथ मनाइन्छ। गएका वर्षमा नेपाल राष्ट्र बैंकले दैनिक २० किलो सुन आयात गर्दा पुग्दैन थियो। त्यसैले गर्दा अवैधानिक रुपमा व्यवसायीहरुले किनेर सामान बनाउने गर्थे। तर यस वर्ष कोटाको सुन पनि बिक्री हुन सकिरहेको छैन।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।