विशाल ग्रुपका कम्पनीको रेटिङमा केयर रेटिङको बदमासी‚ धितोपत्र बोर्डले छानबिन थाल्यो

अर्थ समाचार

अरुण सापकोटा सोमबार, असोज १९, २०७७ १७:००

काठमाडौं- आफ्नै लगानीमा रेटिङ कम्पनी खोलेर गलत रेटिङ प्रदान गर्दै आएको विशाल ग्रुपको कारोबारमाथि नेपाल धितोपत्र बोर्डले छानबिन गर्ने भएको छ। विशाल ग्रुपले केयर रेटिङ कम्पनी खोलेर कानुनविपरीत आफ्नो समूहको लगानी भएका कम्पनीहरूको रेटिङ गराउँदै आएको विषय नेपाल लाइभले सार्वजनिक गरेपछि बोर्डले छानबिन गर्ने यारी गरेको हो।

सोमबार नेपाल लाइभले सोमबार 'एनआइसी एसिया बैंकको कानुनविपरीत रेटिङ, कारबाही भोगेको कम्पनी कसरी बन्यो राम्रो?' शीर्षकमा समाचार प्रकाशित गरेसँगै बोर्डले दुवै रेटिङ एजेन्सीले गैरकानुनी रूपमा गरेको रेटिङको छानबिन गर्ने तयारी गरेको बोर्डले जानकारी दिएको छ।

गैरकानुनी रेटिङ गराउने विषयमा समाचार सार्वजनिक भएपछि बोर्डको ध्यानाकर्षण भएको बताइएको छ। 'समाचार सार्वजनिक भएपछि हाम्रो ध्यानाकर्षण भएको छ, रेटिङ एजेन्सीले गरिरहेका कामको अब छानबिन हुन्छ,' धितोपत्र बोर्डका एक उच्च अधिकारीले नेपाल लाइभसँग भने।

नेपालमा दुईवटा रेटिङ एजेन्सी रहेका छन्। दुवै एजेन्सीका विदेशी रणनीतिक साझेदारसहित नेपालका व्यावसायिक घरानाका समूहसहित बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुको लगानी रहेको छ।

नेपालमा इक्रा नेपालले रेटिङ गराउँदै आएको थियो। इक्राको यथार्थपरक मूल्याङ्कनपछि विशाल ग्रुपले दोस्रो रेटिङ एजेन्सीको रूपमा केयर रेटिङ नेपाल भित्र्याएको थियो। विशाल ग्रुपले आफ्नै लगानी रहने गरी तीन वर्ष अगाडि भारतीय कम्पनी 'केयर रेटिङ लिमिटेड'लाई रणनीतिक साझेदारको रुपमा भित्र्याएको थियो।

विशाल ग्रुपको लगानी रहेका एनआइसी एशिया बैंक, प्रुडेन्सियल इन्स्योरेन्स कम्पनी, लाइफ इन्स्योरेन्स कर्पोरेसनको नाममा शेयर लगानी गरिएको छ। आफैँ लगानी गर्ने अनि सुनियोजितरूपमा राम्रो रेटिङ निकाल्ने काम भइरहेको छ।

केयर रेटिङले यसभन्दा अगाडि इक्रा नेपालले सबैभन्दा खराब रेटिङ प्रदान गरेका कम्पनीलाई पनि प्राथमिक शेयर निष्काशन गर्न मिल्ने रेटिङ दिएको छ। इक्रा नेपालले रेटिङ ५ दिएपछि मोटो रकम बुझाएर केयरमा रेटिङ ४ निकालेर प्राथमिक शेयर निष्काशन गरिएको एक हाइड्रोपावर डेभलपर बताउँछन्।

नेपाल धितोपत्र बोर्डले सबैभन्दा कमजोर ५ रेटिङ पाउने कम्पनीलाई प्राथमिक शेयर निष्काशनमा रोक लगाएसँगै यस्तो चलखेल सुरु भएको हो। बोर्डले रेटिङ एजेन्सीका सबै कामलाई नजिकबाट हेर्नुपर्नेमा नियमन गर्न सकेको छैन। व्यावसायिक घरानाको राजनीतिक पहुँचले यस्ता काम गर्न नसकेको हो।

रेटिङ कुनै पनि कम्पनीको वास्तविक अवस्था थाहा पाउनका लागि गरिन्छ। लगानीकर्ताले लगानी गर्नुअघि आफूले लगानी गरेको कम्पनीको अवस्था थाहा पाउन पनि रेटिङ गरिन्छ। त्यस्तै बैंकहरुको कर्जा जोखिममा पर्न सक्ने सम्भावनालाई न्यूनीकरण गर्नका लागि पनि रेटिङ गरिन्छ।

यसरी रेटिङ एजेन्सीले पूर्वाग्रही भएर रेटिङ गर्दा लगानीकर्ताको लगानी डुब्ने जोखिम हुन्छ। अर्कोतर्फ बैंकहरुले रेटिङ एजेन्सीको रेटिङलाई विश्वास गरेर कर्जा लगानी गर्दा बैंकको कर्जा पनि जोखिममा पर्न सक्ने जोखिम उच्च रहन्छ।

बैंक तथा वित्तीय संस्थाले सबैभन्दा राम्रो ऋणको रेटिङ भएका ऋणीलाई प्रचलित ब्याजदरभन्दा कममा कर्जा लगानी गरिरहेका हुन्छन्। तर एजेन्सीले सुनियोजितरूपमा रेटिङ गर्दा बैंकहरु पनि खतरामा पर्न सक्छन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।