पुँजीगत लाभकरको दर घटाउँदा पनि शेयर लगानीकर्ताले बुझाए १ अर्ब लाभकर

बैंक/बिमा/सेयर

पुँजीगत लाभकरको दर घटाउँदा पनि शेयर लगानीकर्ताले बुझाए १ अर्ब लाभकर सरकारले करको दर घटाउँदा पुँजीगत लाभकर संकदन ५९ प्रतिशतले बढ्यो

अरुण सापकोटा आइतबार, असोज ४, २०७७ १२:४१

काठमाडौं-शेयर बजारका लगानीकर्ताले गत आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा ९७ करोड २१ लाख रूपैयाँ पुँजीगत लाभकर बुझाएका छन्। सरकारले पुँजीगत लाभकर ५० प्रतिशतले घटाउँदा पनि लाभकर भने ५९ प्रतिशतले बढेको हो।

शेयर बजार सुधार हुन थालेसँगै लगानीकर्ताहरूले तीन आर्थिक वर्ष यताकै सबैभन्दा धेरै लाभकर तिरेका हुन्। पुँजीगत लाभकर नाफामा मात्रै भुक्तानी गर्नुपर्छ।

तत्कालीन अर्थमन्त्री डा युवराज खतिवडाले आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा पुँजीगत लाभकर ५ प्रतिशतबाट बढाएर ७.५ प्रतिशत पुर्‍याएका थिए। लाभकर बढाएकै वर्ष भने खासै बढ्न सकेन। त्यस वर्ष ६१ करोड २ लाख रूपैयाँ पुँजीगत लाभकर उठेको थियो। लगानीकर्ताको चर्को विरोधपछि खतिवडाले गतवर्ष २०७६/७७ मा लाभकर घटाएर ५ प्रतिशतमै झार्दा भने ५९ प्रतिशतले बढेर ९७ करोड २१ लाख रूपैयाँ उठेको छ।

गत वर्ष दोस्रो बजारमा कारोबार संख्याले नयाँ रेकर्ड बनाएको छ। गत आर्थिक वर्षमा अहिलेसम्मकै सबैभन्दा धेरै १८ लाख ४८ हजार ७४५ वटा कारोबार भएको छ। नेपाल स्टक एक्सचेन्जले कारोबारलाई अनलाइन बनाएसँगै कारोबार संख्या बढेको हो।

कारोबार संख्यासँगै कारोबार कित्तामा पनि नयाँ रेकर्ड बनेको केन्द्रीय निक्षेप प्रणाली 'सिडिएससी'का प्रवक्ता सुरेश न्यौपानेले जानकारी दिए। गत वर्ष ४२ करोड ८२ लाख कित्ताको शेयर खरिद बिक्री भएको थियो। संख्या धेरै भए पनि कारोबार रकम भने एक खर्ब ४९ अर्ब रूपैयाँको मात्रै भएको छ।

अहिलेसम्मकै सबैभन्दा धेरै कारोबार आर्थिक वर्ष २०७३/७४ मा दुई खर्ब चार अर्ब रूपैयाँको भएको थियो। त्यसै वर्ष सरकारले सर्वाधिक पुँजीगत लाभकर एक अर्ब ४४ करोड रूपैयाँ प्राप्त गरेको थियो। जतिबेला नेप्से सूचक सर्वाधिक धेरै १८८१ अंकसम्म पुगेको थियो।

सूचक धेरै हुँदा अधिकांश कम्पनीको शेयर मूल्य भने सबैभन्दा धेरै रहेको हुन्छ। त्यतिबेला जति पनि शेयर बिक्री हुन्छ अधिकतम नाफामा बिक्री भएको हुन्छ। त्यसैले गर्दा लाभकर सर्वाधिक धेरै उठेको हो।

त्यसलगत्तै शेयर बजार लगातार ओरालो झरेको थियो। बजार ओरालो झर्दा लगानीकर्ताले नोक्सानमा शेयर बिक्री गरिरहेका हुन्छन्। जसले गर्दा त्यस लगत्तै पुँजीगत लाभकर ५० करोड ६७ लाख रूपैयाँमा झरेको थियो।

पछिल्लो समय शेयर बजार सबैभन्दा तल्लो विन्दु ११०० अंकमा झरेर सुधार भइरहेको छ। त्यसैले गर्दा गत वर्ष लाभकर योग्य कारोबार पनि बढेको हो।

ब्रोकरको आम्दानी बढ्यो
गत आर्थिक वर्षमा शेयर कारोबार गराउने ब्रोकर कम्पनीको आम्दानी ३५ प्रतिशतले बढेको छ। उनीहरूले ब्रोकर कमिसनमार्फत् एक अर्ब ५८ करोड रूपैयाँ आम्दानी गरेका हुन्।

सूचक लगातार ओरालो झर्ने क्रममा कारोबार रकम पनि घटेको थियो। अघिल्लो वर्ष एक खर्ब ९ अर्ब रूपैयाँ मात्रै कारोबार हुँदा ब्रोकर कमिसनमा पनि भारी गिरावट आएको हो। लगानीकर्ताले शेयर खरिद-बिक्री गर्दा ब्रोकर कमिसनको रुपमा न्युनतम ०.४० प्रतिशतदेखि ०.६० प्रतिशतसम्म भुक्तानी गर्दै आएका छन्।

सेयर कारोबार गर्दा ५० हजारसम्म ०.६० प्रतिशत, ५० हजारभन्दा माथि ५ लाखसम्म ०.५५ प्रतिशत र ५ लाखदेखि २० लाखसम्म कारोबारमा ०.५० प्रतिशतसम्म लगानीकर्ताले कमिसन तिर्नुपर्दछ।

यसैगरी, २० लाखदेखि १ करोडसम्म ०.४५ प्रतिशत र १ करोडभन्दा माथिको कारोबार गर्दा ०.४० प्रतिशत लगानीकर्ताहरूले ब्रोकरहरूलाई कमिसन तिर्दै आएका छन्। यो ब्रोकर कमिसनमध्ये नेप्सेले २० प्रतिशत र नेपाल धितोपत्र बोर्डले ०.६० प्रतिशत लैजान्छ।

चालु वर्षमा लाभकर बढ्ने
चालु आर्थिक वर्षको सुरुवातदेखि नै शेयर बजार सुधार भइरहेको छ। गएका तीन वर्षमा शेयर बजार धेरै नै तल्लो विन्दुमा भएकाले यसको फाइदा नेपाल सरकारले यस वर्ष लिन सक्ने देखिएको हो। सस्तोमा शेयर खरिद गरेर मंहगोमा शेयर बिक्री गर्नेबित्तिकै पुँजीगत लाभकर योग्य हुनेछ। त्यसैले गर्दा यस वर्षको बढ्दो क्रमको शेयर बजारबाट सरकारले उचित फाइदा लिने भएको हो।

गएका दिनमा शेयर बजार ११०० देखि १४०० सयको बीचमा धेरै कारोबार भएको छ। साथै हरेक कम्पनीको शेयर मूल्य पनि बढ्दो क्रममा छ। बजारबाट उचित फाइदा लिने ट्रेडरका कारण दोस्रो बजारमा कारोबार रकम पनि तीन देखि चार अर्बको बीचमा भइरहेकाे छ। गएका वर्षमा अधिकांश समय औसत ३० करोड रूपैयाँको बीचमा शेयर कारोबार भइरहेको थियो। नेपाल स्टक एक्सचेन्जले अनलाइन प्रणालीको विकास गरेसँगै दोस्रो बजारमा हुने कारोबार रकमको नयाँ रेकर्ड बन्ने क्रम जारी छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।