ठूला ५ वाणिज्य बैंकको 'नेक टु नेक कम्पिटिसन', एनआईसी एशिया हरेक वर्ष छलाङ मार्दै तेस्रो स्थानमा

बैंक/बिमा/सेयर

अरुण सापकोटा आइतबार, साउन ३२, २०७७ ०९:३०

काठमाडौं–नेपाल राष्ट्र बैंकबाट अनुमति पाएका २७ वाणिज्य बैंकमध्ये यस वर्ष पनि राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक एक नम्बरमा रहेको छ।

गत वर्ष पाँचौ नम्बरमा रहेको एनआईसी एशिया बैंक यो वर्ष तेस्रो नम्बरमा छ। निजीस्तरको वाणिज्य बैंकको तर्फबाट एनआइसी दोस्रो स्थानमा उक्लिएको छ। पुँजी र जगेडा कोषका हिसाबले भने एनआईसी अरुभन्दा कमजोर छ। तर कर्जा विस्तार र निक्षेप संकलनमा भने सबैभन्दा आक्रामक रुपमा अगाडि बढिरहेको छ। यही स्वरुपले गर्दा एनआईसी एशिया अग्रपंक्तिमा देखिन सफल भएको हो।

लामो समयदेखि पहिलो नम्बरमा रहँदै आएको सरकारी स्वामित्वको वाणिज्य बैंक नाफाका हिसाबले सबैभन्दा अगाडि छ। नाफासँगै खुद व्याज आम्दानी, निक्षेप संकलन तथा कर्जा विस्तार, जगेडा कोष र प्रतिशेयर आम्दानीका हिसाबले सबैभन्दा अगाडि छ। यसकाे खराब पक्ष खराब कर्जा सबैभन्दा धेरै छ। सञ्चालन खर्च भने दोस्रो स्थानमा छ।

दोस्रो नम्बरमा रहेको नविल बैंक नाफाका साथै जगेडा कोष तथा प्रतिशेयर आम्दानीमा मात्रै दोस्रो नम्बरमा छ। तर कर्जा विस्तार निक्षेप संकलन चुक्ता पुँजीतर्फ अन्य निजीस्तरका वाणिज्य बैंकले उछिनिसकेको छ। बैंकलाई दोस्रो स्थानमा टिकाउनमा सञ्चालन खर्च र कष्ट अफ फण्डले साथ दिइरहेकाे छ।

यसकाे सञ्चालन खर्च कम छ भने फण्डको लागत पनि कम छ। अन्यथा केही सूचकमा विग मर्जर गरेर आएको ग्लोबल बैंक र आक्रामक रुपमा अगाडि बढेको एनआइसी एशियाले उछिनिसकेको छ। नविल बैंकको खराब कर्जाले पनि आगामी दिनमा केही धक्का दिन सक्ने देखिन्छ। पुँजी बढाउन र थप व्यवसाय विस्तार गर्नतर्फ नविल बैंकलाई सबैभन्दा धेरै चुनौती छ।

तेस्रो स्थानमा रहेको एनआईसी एशिया बैंक यस वर्ष तेस्रो नम्बरमा उक्लिएको छ। केही वर्ष अगाडि फ्रन्टलाइनमा नदेखिएकाे एनआईसी एशिया पुँजी वृद्धिपछि सबैभन्दा आक्रामक हिसाबले अगाडि बढेको हो। पुँजीले सिनर्जी प्रदान गरेको एनआईसी एशियाले व्यवस्था विस्तारका लागि आक्रामक हिसाबले शाखा सञ्जाल विस्तारमा ध्यान दिएको थियो। ब्याजदरको अस्वस्थ प्रतिस्पर्धामा नम्बर वान खेलाडीको रुपमा उत्रिएको यस बैंकलाई नेपाल राष्ट्र बैंकले निक्षेपको व्याजदरमा सीमा तोकिदिनु पर्ने अवस्था आयो। ठूला-ठूला कर्जामा मात्रै ध्यान दिँदा डुब्ने भन्दै राष्ट्र बैंकले सचेत गराएपछि साना-साना कर्जामा बैंक सबैभन्दा अगाडि देखिएको छ।

अन्य बैंकको भन्दा चुक्ता पुँजी र जगेडा कोषका हिसाबले कमजोर एनआईसी एशिया निक्षेप तथा कर्जा विस्तारतर्फ तेस्रो स्थानमा छ। सबैभन्दा ठूला ५ वाणिज्य बैंकमध्ये एनआईसी एशियाको खराब कर्जातर्फ सबैभन्दा कम छ। सुरुवाति अवस्थामा महंगोमा निक्षेप तान्ने प्रतिस्पर्धामा उत्रिएको एनआईसीले पछिल्लो समय निक्षेप व्याज घटाएर कष्ट अफ फण्डलाई पनि घटाउन सफल भएको छ। विज्ञापन तथा शाखा सञ्जालमा सबैभन्दा अगाडि रहेको एनआईसी एशियाको सञ्चालन खर्च भने ग्लोबल पछाडि सबैभन्दा धेरै छ।

जनता बैंक बैकलाई मर्ज गराएर ग्लोबल चौथो स्थानमा उक्लिएको छ। चुक्ता पुँजी, कर्जा लगानी, खुद व्याज आम्दानीमा पहिलो रहेको छ। मर्जपछि पुँजी निक्षेप कर्जा लगानी थपिए पनि बैंकको खर्च नियन्त्रण हुन सकेन। कष्ट अफ फण्ड ५ ठूला बैंकमध्येकै सबैभन्दा धेरै छ। सञ्चालन खर्चमा राष्ट्रिय वाणिज्यपछि दोस्रो नम्बरमा छ। मर्जपछि जुन हिसाबले बैंकले सिनर्जी पाउनु पर्ने हो यस वर्ष भने पाउन सकेन। नेपाललाइभसँगको अन्तर्वार्ताका क्रममा यस बैंकका निवर्तमान प्रमुख कार्यकारी अधिकृत पर्शुराम कुँवरले बैंकले सिनर्जी पाएको तर नतिजा आउन अझै केही समय लाग्ने बताएका थिए।

बैंक एक्लै हुँदा बैंकको प्रतिशेयर आम्दानी २६ रुपैयाँ रहेकोमा मर्जपछि घटेर १६ रुपैयाँमा झरेको छ। यसले पनि पुँजी बढे अनुसार बैंकले प्रतिफल पाउन नसकेको पुष्टि हुन्छ। खुद व्याज आम्दानीका हिसाबले अगाडि रहेको बैंकले आफ्ना सञ्चालन खर्च कटौती गर्दै अन्य आयस्रोतलाई बढाउने हो भने बैंक अगाडि आउने सम्भावना छ।

एकताका सबैभन्दा अगाडि देखिने नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक केही कमजोर देखिँदै आएको छ। नविल बैंकसँग टक्कर गरेर अगाडि बढिरहेको याे बैंकलाई केही ठूला कर्जाले वृद्धिदरमा असर पारिरहेको छ। जसले गर्दा खराब कर्जा बढाएको छ। एकातिर वृद्धिदर खुम्चिँदै जाने, अर्कोतर्फ अन्य बैंक आक्रामक शैलीमा अगाडि बढ्दै जाने अवस्थाले नेपाल इनेभष्टमेन्ट हरेक वर्ष खुम्चिँदै छ। प्राय दोस्रो र तेस्रो स्थानमा देखिने इन्भेष्टमेन्टलाई आक्रमक रुपमा अगाडि बढेको एनआईसी एशिया र बिग मर्जर गरेर आएको ग्लोबलले उछिनेको हो।

पुँजीका हिसाबले दोस्रो र जगेडा कोषका हिसाबले तेस्रो स्थानमा रहेको नेपाल इन्भेष्टमेन्टले कर्जा विस्तार र निक्षेप संकलनको वृद्धिदरलाई अझै अगाडि बढाउनु पर्ने देखिन्छ। खराब कर्जा सल्टिएकै अवस्थामा पनि बैंक अझै अगाडि आउने सम्भावना कम छ। यदि खराब कर्जा नसल्टिएकै अवस्थामा पनि उक्त कर्जालाई रिप्लेस गर्न सक्ने गरि आक्रामक रुपमा व्यवसाय विस्तार गर्न सक्नु पर्छ।

खराब कर्जा
कोभिड-१९ का कारणले गर्दा अधिकांश बैंकको खराब कर्जा बढेको छ। नेपाल सरकारले कोभिड नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि गरेको लकडाउनले गर्दा ऋणीले समयमा कर्जा भुक्तानी गर्न सकेका छैनन्। नेपाल राष्ट्र बैंकले प्रोभिजनका पक्षलाई केही नीतिगत व्यवस्थासहित सहजीकरण गरिदिए पनि यसले अल्पकालीन रुपमा नाफामा र दीर्घकालीन रुपमा ऋण उठ्नै नसक्ने जोखिम बढाएको छ।

खराब कर्जा घटाउने उच्च महत्वाकांक्षासहित अगाडि बढेको राष्ट्रिय बाणिज्य बैंकले अझै पनि सल्टाउन सकेको छैन। सबैभन्दा ठूला चार वाणिज्य बैंककै खराब कर्जा बढेको छ। खराब कर्जामा उचित व्यवस्थापन गर्दै सञ्चालन खर्च नियन्त्रण गरेर नाफा आर्जन गर्ने ठूला बैंकलाई यसले ठूलो धक्का पुर्‍याएकाे छ।

कष्ट अफ फण्ड
गत वर्ष तरलता अभावका कारण अस्वस्थ व्याजदरमा उत्रिएका वाणिज्य बैंकले यस वर्ष निक्षेपको व्याजदर घटाएका छन्। निक्षेपकर्ताको व्याजदरमा संकुचन आएसँगै बैंकहरु कष्ट अफ फण्ड नै घटेको हो। राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकबाहेक चार वटै ठूला बैंकको फण्डको लागत बढेको छ।

प्रतिशेयर आम्दानी
नेपाल राष्ट्र बैंकले पुँजी बृद्धि योजना ल्याए पछि प्रतिशेयर आम्दानीमा संकुचन आएकोमा यस वर्ष कोरोनाका कारण बैंकको प्रतिशेयर आम्दानीमा पुनः संकुचन आएको हो। बोनस शेयरबाट पुँजी बढाए अनुसार नाफा बढ्न नसक्दा प्रतिशेयर आम्दानीमा संकुचन आएको हो। यस वर्ष अधिकांश बैंकको नाफामा संकुचन आएको छ। सबैभन्दा ठूला ५ वाणिज्य बैंक मध्ये एनआईसी एशिया र ग्लोबलको नाफा बढे पनि बाँकीको घटेको छ। ग्लोबलको मर्जले गर्दा नाफा बढे पनि प्रतिशेयर आम्दानीमा १० रुपैयाँले संकुचन आएको छ।

यो सामग्री तयार पार्दासम्म कृषि विकास बैंकको वित्तिय विवरण सार्वजनिक नभएको समावेश गरिएको छैन।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।