संसदीय समितिको निर्देशन विपरीत काभ्रेमा विमानस्थल बनाउन फेरि बजेट विनियोजन

पर्यटन-उड्डयन

उत्तम काप्री आइतबार, साउन १८, २०७७ १८:५४

विमानस्थल निर्माणका लागि स्थलगत निरीक्षण गर्न काभ्रेको नागीडाँडा पुगेको तत्कालीन मन्त्री स्व रवीन्द्र अधिकारीसहितको टोली।

काठमाडौं- संघीय संसदको अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध समितिको निर्देशन विपरीत नेपाल नागरिक उड्ययन प्राधिकरणले काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माणका बजेट विनियोजन गरेको छ। करिब २० महिना अगाडि समितिले दिएको निर्देशन लत्याउँदै प्राधिकरणले काभ्रेमा विमानस्थल निर्माणका लागि रकम विनियोजन गरेको हो।

समितिले २०७५ असोजमा काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माणको काम तथा प्रक्रिया अगाडि नबढाउन निर्देशन दिएको थियो। तर, प्राधिकरणले चालु आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ का लागि बजेट विनियोजन गर्दा काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माण गर्न भन्दै बजेट विनियोजन गरेको हो।

प्राधिकरणका एक बोर्ड सदस्यका अनुसार काभ्रेका सांसद्‍ तथा पूर्व सूचना तथा सञ्चार प्रविधिमन्त्री गोकुल बाँस्कोटको दबाबका विमानस्थल निर्माणका विस्तृत अध्ययन गरी ठाउँ पहिचान गर्न भन्दै १ करोड रुपैयाँ बराकरको बजेट विनियोजन भएको छ।

प्राधिकरणले चालु आवका लागि बोर्डबाट स्वीकृत गरको ४१ अर्ब रुपैयाँको बजेट मध्येबाट काभ्रेमा विमानस्थल निर्माणका लागि अध्यनय गर्न र स्थान पहिचान गर्न १ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको हो।

काभ्रेको ठूलीचउरमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माण असम्भव रहेको ठहर गर्दै नागीडाँडा वा अन्य कुनै उपयुक्त ठाउँमा विमानस्थल निर्माणको विषय अध्ययन गर्न रकम विनियोजन भएको बोर्डका ती सदस्यले बताए।

काभ्रेमा विमानस्थल निर्माण गर्ने भन्दै प्राधिकरणले विभिन्न समयमा विस्तृत अध्ययनका लागि भन्दै रकम खर्च गर्दै आएको छ। ‘त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको बढ्दो एयर ट्राफिक जाम कम गर्न काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माण गर्ने विषय उठान भएको धेरै वर्ष भइसकेका छ,’ ती बोर्ड सदस्यले भने, ‘अहिले पनि आवश्यक नै नभएको ठाउँमा पुनः विमानस्थल निर्माण गर्ने भन्दै रकम विनियोजन भएको छ। विमानस्थल निर्माण आवश्यक छैन। तर। राजनीतिक दबाब थेग्न नसकेपछि फेरि बजेट विनियोजन भएको छ।’

उक्त स्थानमा विमानस्थल निर्माण गर्ने विषयमा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री योगेशकुमार भट्टराई पनि सन्तृष्ट छैनन्। तर, माथिल्लो तहबाटै दबाब आएपछि पुनः प्राधिकरणले एक वर्ष अगाडि नै आफ्नो नीति तथा कार्यक्रम र बजेटबाटै ‘आउट’ गरेको विमानस्थल निर्माणका लागि बजेट छुटाएको स्रोतको दाबी छ।

काभ्रको ठूलीचउरमा विमानस्थल निर्माण सम्भव नभएपछि तत्कालीन संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री स्व. रवीन्द्र अधिकारकारले काभ्रेको नागीडाँडामा विमानस्थल बनाउने योजना गरेका थिए। अधिकारीले आफ्नो पालामा काभ्रेमा विमानस्थल बनाउनका लागि २५ करोड रुपैयाँ विनियोजन गर्न प्राधिकरणलाई दबाब दिएका थिए। तर, अधिकारी आफैंले बनाएको विमानस्थल सम्बन्धित अध्ययन कार्यदलले उक्त ठाउँमा विमानस्थल आवश्यक नहरेको ठहर सहितको प्रतिवेदन बुझाएको थियो। अध्ययन प्रतिवेदनपछि मन्त्री अधिकारी काभ्रेमा विमानस्थल निर्माण गर्ने विषयबाट पछि हटेका थिए।

फेरि गोकुल बाँस्कोटा मन्त्री बनेसँगै काभ्रेमा विमानस्थल निर्माणको विषयले चर्चा पाउन थालेको थियो। मन्त्रीबाट हटे पनि बाँस्कोटाले सम्बन्धित स्थानमा दबाब दिन कम गरेका छैनन्। प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँग पनि उनको सम्बन्ध राम्रो रहेकाले उनी काभ्रेमा विमानस्थल बनाउने जोडबलमै रहेको बताइन्छ।

संघीय सरकारको गत आर्थिक वर्ष २०७६/०७६ को नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माण गर्ने विषय हटाइएको थियो। आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ को बजेटमा भने तत्कालीन मन्त्री अधिकारीले काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माण गर्ने विषय समावेश गराउन सफल भएका थिए।

आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ को नीति तथा कार्यक्रममा काभ्रेकै सांसद् बाँस्कोटाको दबाबमा काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माण गर्ने विषयले प्रवेश पाएको थियो। नीति तथा कार्यक्रममा प्रवेश पाएको सो विषयले चालु आवको बजेटमा भने स्थान पाएको थिएन। अन्ततः बाँस्कोटको दबाबमा प्राधिकरणले बजेटमा उल्लेख नै नभएको काभ्रे विमानस्थलको विषय आन्तरिक स्रोतबाट निमार्ण गर्ने भन्दै बजेट विनियोजन गरेको हो।

हवाई विज्ञहरुले काभ्रेका आन्तरिक विमानस्थल आवश्यक नरहेको भन्दै सुझाव दिँदै आएका छन्। यस्तै विज्ञ समूहको अध्ययनले समेत निर्माणका चरणमा रहेका र सञ्चालनमा रहेका विमानस्थल सबल, नाफामूलक र व्यवस्थित गर्न सुझाएको थियो। अहिले सञ्चालनमा रहेका ३० मध्ये ७ वटा मात्रै विमानस्थल नाफामा छन्।

काभ्रेका आन्तरिक विमानस्थल निर्माणको काम अघि नबढाउन निर्देशन दिनुअघि संसदीय समितिले देशभरको विमानस्थलको अवस्थाको बारेमा अध्ययन गरेको थियो। अध्ययन गर्न पूर्वप्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपालको संयोजकत्वमा उपसमिति गठन भएको थियो। नेपालको उपसमितिले काभ्रेमा विमानस्थल निर्माणको विषय अगाडि बढाउन नहुने सुुझाव दिएको थियो। सोही समयको आसपासमा नै तत्कालीन मन्त्री अधिकारीले गठन गरेको हवाई विज्ञहरुको कमिटीले निर्माणका क्रममा रहेका र निर्माण भई सञ्चालनमा नरहेका विमानस्थल सञ्चालन गर्नुपर्ने तर तत्काल विमानस्थल थपिहाल्नुपर्ने आवश्यकता नभएको सुझाव दिएको थियो।

संसदीय समितिको अध्ययनपछि अध्ययन उपसमितिका संयोजकसमेत रहेका पूर्वप्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपालले अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध समितिमा प्रतिवेदन बुझाउँदै काभ्रेमा विमानस्थल बनाउने काम तत्काल रोक्न भनेका थिए।

‘कमिसनको खेलमा किन विमानस्थल बनाउने? यो कार्य तत्काल बन्द गर्नुपर्छ। जसलाई जहाँ चाहियो त्यही विमानस्थल किन बनाउने?,’ उनले भनेका थिए, 'सरकार तथा मन्त्री फेरिए लगत्तै उनीहरुले जे भन्यो त्यहीअनुसार अध्ययनका नाममा किन करोडौं रुपैयाँ खर्च गर्ने?'

उनले अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भएकै स्थानमा आन्तरिक विमानस्थल हुनुपर्ने धारणा राखेका थिए। 'अन्तर्राष्ट्रिय यात्रुले एक ठाउँमा झरेर आन्तरिक उडानका लागि अर्को ठाउँमा जाने कुरा हुँदैन। आवश्यकता हेरेर विकास गर्नुपर्छ। तर, जसले जे भन्यो त्यहीअनुसार विकास निर्माण सम्भव हुँदैन,' उनले भनेका थिए, 'विकास विरोधीले नेपालमा ठूला आयोजना सफल हुन नदिएका उदाहरण धेरै छन्। सरकार तथा जनप्रतिनिधि विकासप्रेमी हुनुपर्छ। वातावरणप्रेमी पनि हुनपर्छ।’ नेपालले जसलाई जहाँ चाहिएको महसुस हुन्छ त्यहीँ विमानस्थल बनाउनु उचित नहुने भन्दै काभ्रेमा विमानस्थल बनाउने विषयको विपक्षमा खुलेर धारणा राखेका थिए।

संसदीय उपसिमितिले समितिमा बुझाएको प्रतिवेदनअनुसार नै सरकारलाई निर्देशन दिइएको थियो। तर संसदीय समितिको निर्देशन विपरीत मात्र नभएर विज्ञ समूहको सुझावसमेत लत्याउँदै राजनीतिक दलका नेताको एकोहोरो दबाबमा काभ्रेमा आन्तरिक विमानस्थल निर्माणका लागि प्राधिकरण बजेट विनियोजन गर्न बाध्य भएको छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।