२०७६/७७ को शेयर बजार : बुलिस ट्रेण्डमा अगाडि बढेको बजारलाई कोरोनाको धक्का,९७ दिन बन्द

बैंक/बिमा/सेयर

२०७६/७७ को शेयर बजार : बुलिस ट्रेण्डमा अगाडि बढेको बजारलाई कोरोनाको धक्का,९७ दिन बन्दअर्थतन्त्र कमोजर भएका बेला बढ्ने शेयर बजार यस पटक के होला?

अरुण सापकोटा बुधबार, असार ३१, २०७७ १५:२४

काठमाडौं- चालु आर्थिक वर्षको अन्तिम दिन शेयर बजार १४.९० अंकको सुधार सहित बन्द भयो। आर्थिक वर्षको पहिलो कारोबार पनि १५.८४ अंकको सुधार सहित सुरु भएको थियो। समग्रमा यस वर्ष १०३ अंकको सुधार देखिएको छ। यस वर्ष सबैभन्दा धेरै १६३२ सम्म पुग्यो भने सबैभन्दा तल ११०९ अंकसम्म तल झर्‍यो।

आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा कोभिड १९ ले दोस्रो बजार ९७ दिन बन्द भयो। नेपाल सरकारले कोरोना नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि लक डाउन गर्ने क्रममा दोस्रो बजार पहिलो पटक चैत १० गतेदेखि वैशाख २९ गतेसम्म बन्द भयो। वैशाख ३० र ३१ गते बजार खुल्दा घट्दो क्रममा सर्किट लागेपछि पुनः शेयर बजार बन्द गरियो। जेठ एक गतेदेखि बन्द शेयर बजार असार १५ गतेदेखि मात्रै खुल्यो।

बजार विश्लेषकहरुले यो आर्थिक वर्षदेखि बुलिस ट्रेण्ड सुरु हुने विश्लेषण गरेका थिए। विगत तीन चार वर्षदेखि लगातार घट्दो क्रममा रहेको बजारले केही राहात दिने अपेक्षा गरिएको थियो। गत मंसिर १० गते वियरिस ट्रेण्डको तल्लो बिन्दु रहेको प्राविधिक विश्लेषण गरिएको थियो। मंसिर १० गते तीन चार वर्षकै न्यून बिन्दु ११०९.१७ अंकसम्म तल झरेको थियो। यहीबाट बुलिस ट्रेण्ड सुरु भएको विश्लेषण गरिएको थियो।

नेपालको शेयर बजारमा ८/८ वर्षको साइकल हुने गरेको प्राविधिक विश्लेषकहरु बताउँछन्। यस पटकको बियरिस ट्रेण्ड अन्त्य भएसँगै नेप्से सूचक यसअघिको अधिकतम बिन्दु १८८१ अंकभन्दा माथि पुग्ने अनुमानले गर्दा लगानीकर्ता हौसिएका थिए। यसै क्रममा फागुन १५ गतेसम्ममा ५२३ अंकको सुधार भयो।

तर यसै अवधिमा विश्वव्यापी रुपमा फैलिएको कोभिड १९ को प्रभाव नेपाली शेयर बजारमा देखियो। फागुन १५ गतेदेखि लकडाउनभन्दा अगाडिसम्ममा शेयर बजार ३८० अंकले तल झर्योर। सरकारले चैत ९ गतेदेखि कोभिड नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि भन्दै २५ जनाभन्दा धेरैको भिडभाडलाई रोक लगायो। यसले गर्दा लगानीकर्ताहरु बजार बन्द गर्नुपर्योभ भन्दै आन्दोलनमा उत्रिएका थिए। यसै अवधिमा चैत ११ गतेदेखि नेपाल सरकारले पूर्ण रुपमा लकडाउन गर्दा शेयर बजार पनि निर्धक्कले बन्द भयो।

सरकारले वैशाख २६ गतेदेखि लकडाउनलाई केही खुकुलो बनाउने निर्णय गर्यो१। यसै क्रममा सरकारले सामाजिक दूरी काम गरी बैंक तथा वित्तीय संस्था र शेयर बजार पनि आंशिक रुपमा खुला गर्ने निर्णय गरेको थियो। सरकारको यस्तो निर्णय गरेपछि नेपाल धितोपत्र बोर्डले सर्किट ब्रेकको नियम परिवर्तन गरी वैशाख ३० गतेदेखि बजार खुला गर्ने निर्णय गर्योग। वैशाख ३० र ३१ गते शेयर बजारमा नकारात्मक सर्किट लागेपछि लगानीकर्ताले चर्को विरोध गरे। लगानीकर्ताको चर्को विरोधपछि नेप्सेले पुनः अनिश्चित कालका लागि शेयर बजार बन्द गरेको थियो।

नेपाल सरकारले असार एक गतेदेखि लकडाउनलाई खुकुलो बनायो। तर बजार घट्न सक्ने डरले गर्दा नियामक र नेप्से बजार खुलाउन सहमत भएनन्। अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले पनि बजार खोल्नका लागि ग्रिन सिग्नल दिन सकेनन्। लकडाउन खुला भएको १५ दिनपछिमात्रै शेयर बजार खुला गरियो।

अर्थतन्त्र कमोजर भएका बेला बढ्ने शेयर बजार यस पटक के होला?
असार १५ गतेदेखि खुला भएको बजार लगातार सुधार भइरहेको छ। नेपालमा जब जब आर्थिक मन्दि तथा लगानीका अवसर खुम्चिदै जान्छन् तब तब शेयर बजार उकालो लाग्ने गरेको पाइन्छ। देश माओवादी द्वन्द्वले आक्रान्त भएको बेला शेयर बजार भने सुधार देखिएको थियो। त्यस्तै २०७२ सालको विनाशकारी भूकम्पले आक्रान्त पारेको समयमा शेयर बजार भने उच्च अंकले सुधार भएको थियो। कोरोनाले अर्थतन्त्रलाई नै थिलोथिलो पारेको बेला नेप्से सूचक अहिलेसम्मकै उच्च १८८१ अंकसम्म पुग्यो।

अहिले पनि कोभिड १९ ले गर्दा नेपालको अर्थतन्त्र कमजोर भएको छ। गएका वर्षमा ६ देखि ८ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धिदर यस वर्ष कोरोनाको कारणले एक प्रतिशतमा सिमित हुने अनुमान गरिएको छ। तर असार १५ गतेदेखि खुलेको शेयर बजार भने उच्च अंकले सुधार भइरहेको छ। नेपालको शेयर बजारको गति र आर्थिक वृद्धिदरको दिशा उल्टो देखिने गरेको मर्चेन्ट बैंकर एसोसिएनका अध्यक्ष ध्रुव तिमिल्सिना बताउँछन्।

यस्तो समयमा अन्य लगानीका क्षेत्र नहुने र उक्त लगानी शेयर बजारमा प्रवेश गर्ने गरेको उनी बताउँछन्। माओवादी द्वन्द्वको समयमा अन्यत्र लगानी गर्ने अवस्था थिएन। तर काठमाडौंभित्र बसेर शेयर बजारमा लगानी गर्दा सुरक्षित देखिएपछि उनीहरुको पैसा शेयर बजारमा आएको थियो।

त्यस्तै २०७२ को विनाशकारी भूकम्पका कारण सबै जना लगानी गर्न डराइरहेका थिए। नयाँ लगानी गर्नुभन्दा आफूसँग भएको पैसा बैंकमा जम्मा गर्नु लगानीकर्ताले उचित ठाने। यसले गर्दा बैंकमा पैसा थुप्रियो। बैंकमा पर्याप्त तरलता हुँदा लगानी गर्ने ठाउँ भएन। जसले गर्दा ब्याजदर मूल्य वृद्धिदरभन्दा पनि तल झर्योा। यस्तो अवस्थामा लगानीकर्ताले बैंकमा पैसा जम्मा गर्नुभन्दा शेयर बजारमा लगानी गर्न उचित ठाने।

तिमिल्सिनाका अनुसार बैंक ब्याजदर कम हुँदा शेयर बजार बढ्ने र ब्याजदर उच्च हुँदा बजार घट्ने सामान्य सिद्धान्त हो। लकडाउन तथा कोरोनाको कारणले नयाँ लगानीका ढोका बन्द छन्। बैंकमा पैसा थुप्रिदै गर्दा दिनदिनै बैंकहरुले निक्षेप तथा कर्जाको ब्याजदर घटाउन थालेका छन्। यसले गर्दा पनि आगामी दिनमा शेयर बजार बढ्ने विश्लेषण गरिएको छ।

साउनको पहिलो सातादेखि बैंकहरुले नयाँ कर्जा लगानी गर्न सुरु गर्नेछन्। लकडाउनको अवधिमा मात्रै बैंकमा एक खर्ब ३४ अर्ब रुपैयाँभन्दा माथिको निक्षेप थुप्रिएको छ। तर कर्जा लगानी भने ऋणात्मक छ। अहिलेसम्म बैंकमा नयाँ कर्जाको माग छैन। वैदेशिक रोजागारीमा गएका तथा युरोप अमेरिकामा अध्ययनका लागि गएका नेपालीले पठाउने रेमिट्यान्समा सामान्य गिरावट छ। जसले गर्दा बैंकमा निक्षेप थुप्रिने सम्भावना अझै छ।

बैंकरहरुका अनुसार अग्रिम रुपमा संझौता भएका कर्जा बाहेक नयाँ कर्जा जान सक्ने अवस्था छैन। नयाँ कर्जा नजाने अवस्था रहेसम्म बैंकको ब्याजदर घट्नेछ। यसले गर्दा केही पैसा शेयर बजारमा आउने अपेक्षा गरिएको छ। साथै सस्तो ब्याजदरमा बैंकमा पैसा जम्मा गर्नुभन्दा बढ्दो क्रममा रहेको बजारमा लगानी गर्दा बढी प्रतिफल आउने अपेक्षाले दोस्रो बजारमा लगानीकर्ता थुप्रिने विश्लेषण गरिएको छ।

अर्कोतर्फ नेपाली बजारमा प्राविधिक विश्लेषकहरुको चक्रिय विश्लेषणले पनि केही हदसम्म काम गर्ने गरेको छ। अबको चार वर्ष नेपालको शेयर बजार बुलिस ट्रेण्डमा रहने उनीहरुको विश्लेषणले पनि बजारमा कन्फिडेन्ट बढाउदै लगेको देखिन्छ। कोरोनाजस्तै अन्य अवरोध नआए बजार सुधार हुने अपेक्षा गर्न सकिन्छ।

No description available.