चार्ल्स शोभराज: कोरोना बन्ला त कैद छुटको अवसर?

कोरोना अपडेट

नारायण अधिकारी सोमबार, चैत १७, २०७६ ११:१२

फोटो- द काठमाडौं पोस्टबाट

काठमाडौं- कोराना भाइरसको संक्रमण नेपालमा देखिएपछि त्यसको उच्च जोखिममा कैदीबन्दी रहेको भन्दै सर्वोच्च अदालतको चैत ७ गते बसेको फुटकोर्ट बैठकले निश्चित मापदण्ड पुगेका कैदीबन्दी रिहा गर्ने भन्दै एउटा निर्णय गर्‍यो।

केन्द्रीय कारागार सुन्धारामा कैदी जीवन बिताइरहेका ‘विकिनी किलर’ चार्ल्स शोभराजले सर्वोच्चको उक्त निर्णय सञ्चार माध्यममार्फत थाहा पाएपछि कारागार प्रशासनसँग यसबारे जानकारी लिए।

तर, प्रशासनले सर्वोच्चको उक्त निर्णयमा शोभराज नअटाउने जवाफ फर्कायो।

सर्वोच्चको फुलकोट बैठकको निर्णय शोभराजलाई समेट्ने किसिमको पनि थिएन। मुलुकी फौजदारी कार्यविधि संहिता २०७४ को दफा १५५ अनुसार कैद वापतको रकम लिई कैदी रिहा गर्न सकिने उल्लेख थियो। दफा १५५ अनुसार एक वर्षसम्मको कैदको हकमा रिहा हुनसक्ने प्रावधान छ।

जसकारण शोभराज सर्वोच्चको यो निर्णय अनुसार रिहा हुन उपयुक्त देखिएनन्। जबकी उनलाई जन्मकैद (२०) वर्ष कैदको फैसला सुनाइएको छ।

सर्वोच्चको फुलकोटको निर्णयको अघिल्लो दिन महान्यायाधीवक्ता कार्यालयले गरेको गरेको एक निर्णयमा भने शोभराज समेटिने किसिमको थियो।

निर्णयको बुँदा नम्बर ६ मा ‘फौजदारी कसूर (सजाय निर्धारण तथा कार्यान्वयन) ऐन, २०७४ को दफा ३७ अनुसार कैद कट्टा हुन सक्ने कानुनी व्यवस्था तत्काल कार्यान्वयन गर्न र सो सम्बन्धी कानुनी व्यवस्थामा सुधार गर्न प्राथमिकतापूर्वक प्रक्रिया अगाडि बढाउन गृह मन्त्रालयलाई लेखी पठाउने’ उल्लेख गरिएको थियो।

दफा ३७ अनुसार चालचलनमा सुधार आएमा र निजले ५० प्रतिशत कैद सजाय भुक्तान गरेमा निजलाई भएको कैद सजाय कारागारले तोकिएबमोजिम कट्टा गर्न सक्ने भनिएको छ।

यस दफा अनुसार जन्मकैदको सजाय पाएको व्यक्तिले समेत कैद छुट पाउने उल्लेख गरिएको छ। सोही कानुनी व्यवस्थालाई प्रयोग गर्दै शोभराजले कैद मिनाहाका लागि जेल प्रशासनमा निवदेन दिएका छन्।

‘उहाँको निवेदन परेको छ। छुटका लागि निवदेन हाल्न पाउनु उहाँको अधिकार पनि भयो। छोड्ने नछोड्ने भन्ने कुरा हामीमा भर पर्दैन’ कारागार स्रोतले नेपाल लाइभसँग भन्यो।

तर केन्द्रीय कारागारका जेलर लम्क्षीप्रसाद बाँस्कोटा भने शोभराजको निवेदन नपरेको दाबी गर्छन्। उनले नेपाल लाइभको कुराकानीमा भने, ‘अहिलेसम्म उहाँको निवेदन परेको छैन। केन्द्रीय कारागारबाट अहिलेसम्म विभिन्न मुद्दाका ३० जना कैदीबन्दी रिहा भइसकेका छन्। बाँकी ३० जनाले निवेदन दिएका छन्। त्यसमा उहाँको नाम छैन।’

शोभराजलाई छाड्ने अधिकार सरकारको
यसरी परेका निवेदन उपर मुद्दाको कसुर हेर्दै विभिन्न अदालत तथा जिल्ला प्रशासन कार्यालय रिहा गदै आएका छन्। तर शोभराजको हकमा भने सरकारले निर्णय गर्नुपर्ने हुन्छ।

कैद छुटको माग गर्दै गत वर्षको कात्तिक २१ गते शोभराज सर्वोच्च अदालत पुगेका थिए। कारागार नियमावलीको प्रावधानमा विदेशी नागरिकले पनि बिना भेदभाव छुट पाउनुपर्ने मागसहित शोभराज सर्वोच्च पुगेका थिए। कुनै पनि अपराधका कसुरदार भए पनि ७० वर्ष उमेर कटेपछि ७५ प्रतिशतसम्म कैद छुट दिन सकिने नियमावलीको व्यवस्था आफूलाई पनि लागू हुने मागसहित उनले रिट दायर गरेका थिए।

शोभराजका तर्फबाट मुद्दामा बहस गर्दै आएकी अधिवक्ता शाकुन्तला थापाले दायर गरेको निवेदनउपर गत वर्षको फागुन १३ गते फैसला गर्दै शोभराजलाई कैद छुट दिने विषय सरकारको अधिकार क्षेत्र भएको फैसला सुनाएको थियो। जसकारण अब कुनै पनि अदालतको आदेशबाट उनको कैद मिनाहा सम्भव छैन।

सर्वोच्चले त्यसबेला भनेको थियो, ‘उनको छवि अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा नै कुख्यात अपराधीको छ। यसअघि पनि यस्तै मुद्दामा सर्वोच्चले छुट दिने अधिकार सरकारको भनिसकेको छ।’

जसकारण शोभराजको उक्त निवेदन उपर सरकारले निर्णय गरेर उनलाई रिहा गर्न सक्ने अधिकार पनि छ। उक्त निवेदन कारागार प्रशासनबाट कारागार व्यवस्थापन हुँदै गृहमन्त्रालय पुगेपछि कैद मिनाहा गर्ने या नगर्ने भन्ने विषय सरकारको निर्णयमा भर पर्छ।
७६ वर्ष भइसकेको शोभराज कानुनी प्रावधान अनुसार नै वृद्ध र ७५ प्रतिशत कैद भुक्तान गरिसकेका व्यक्तिमा पर्छन्।

यदी उनको कैद मिनाहा भएन भने उनी २०८० असोज १ गतेसम्मम जेलमै बस्नुपर्ने छ। शोभराज सर्वोच्च अदालतको फैसलाले २०६० असोज २ गतेदेखि जेलमा छन्। ०३२ सालमा अमेरिकी नागरिकको हत्या अभियोगमा उनलाई सर्वोच्चले जन्मकैदको सजाय सुनाएको थियो। यसबीचमा ०७१ मा भक्तपुर जिल्ला अदालतले पनि एक क्यानडेली नागरिकको ०३२ सालकै हत्या अभियोगमा पनि उनलाई जन्मकैदको सजाय सुनाएको थियो।

अभियोगका बारेमा शोभराजले अदालतमा दिएको बयान

कैद मिनाहा पाउँ भन्दै नजिर समेत पेश
शोभराजले कैद मिनाहा लागि दिएको यो पहिलो निवेदन भने होइन। यसअघि उनले दिएको निवेदन अनुसार केन्द्रीय कारागारले २०७५ वैशाख २० गते शोभराजको बाँकी रहेको २६ प्रतिशत कैद छुटका लागि सिफारिस गरेको थियो। उक्त सिफारिसको जानकारी प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाई पठाइए पनि कार्यान्वयन नभएको भन्दै शोभराजका तर्फबाट उच्च अदालत पाटनमा समेत रिट दायर भएको थियो।

त्यसबेला पाटनले कानुनी प्रक्रियामार्फत भेदभाव नराखी टुंग्याउन आदेश दिएको थियो।

निवेदनसँग शोभराजले आफूले कैद मिनाहा पाउनुपर्ने नजिर समेत पेश गर्दै आएका छन्। यसअघि उनले अमेरिकी नागरिक फेनिज मेसिनटोसको मुद्दाको नजिरलाई देखाउँदै छुट माग गरेका थिए। आफ्नो निवेदनमा अहिले पनि उक्त कुरा समेटेको स्रोतले जानकारी दियो। मेसिनटोसको मुद्दामा सर्वोच्चले ७ वर्ष कैद सजाय भएकोमा ३ वर्ष ८ महिना २१ दिन जेल बसेपछि छुट दिएको थियो। क्यान्सरको गम्भीर बिरामी भन्दै उनलाई छुट दिइएको थियो।

अहिले पनि शोभराज आफू मुटुको बिरामी भएको, वृद्ध र ७५ प्रतिशत कैद भुक्तान गरिसकेको भन्दै कैद मिनाहा लागि निवेदन दिएका छन्।

शोभराजको अपराध—यात्रा
सन् १९४४ मा भियतनाममा जन्मिएका शोभराजका बाबु भारतीय मूलका हुन्। पछि उनलाई आमाका प्रेमीले हुर्काएका थिए।
उनले अपराध यात्रा सन् १९६३ मा १९ वर्षको उमेरबाट सुरु हुन्छ। त्यसबेला उनले पेरिसको एक घरमा चोरी गरेका थिए। त्यसबेला पक्राउ परेका उनले झन्डै एक वर्ष जेल जीवन बिताए। जेलमा त्यहाँको अन्डरवर्ल्ड समूहका सदस्य फिलिक्स इसकोन्जीसँग उनको चिनजान भयो।

जेलबाट छुटेपछि शोभराजले उनकै समूहमा आबद्ध भएर अपराध मच्चाउन थाले। त्यसबेला उनले अपराधभन्दा पनि सूचना संकलनको काम गरेको बताइन्छ।

त्यसपछि उनले पेरिसमा चोरी आतंक मच्चाए। सो क्रममा प्रहरीले निगरानी थालेपछि उनले पेरिस नै छाडे।

त्यसपछि उनी पूर्वी युरोप हुँदै सन् १९७० मा भारत आए। मुम्बईमा उनी कार चोर्ने र बेच्ने गर्थे। भारतको मुम्बईस्थित होटल अशोकामा चोरी गरेकै कारण पक्राउ परेका उनी छुटेपछि अफगानिस्तान छिरेका थिए। त्यहाँ पनि उनी समातिए। तर, बिरामी परेको नाटक गरेर अस्पतालबाटै फरार भएका उनी इरान, टर्की हुँदै ग्रिसतिर हान्निए। ती देशमा चोरी र लुटपाट आतंक मच्चाएपछि थाइल्यान्ड पुगे। त्यहाँ त उनले तीन जना पर्यटकको हत्या नै गरे।

हत्या गरिएका तीन जना पर्यटकको राहदानी बोकेर उनले काठमाडौंको यात्रा तय गरे। नेपाल आएका उनले यहाँ पनि विदेशी पर्यटकको हत्या गरे।

२०३२ पुस ६ गते क्यानेडियन नागरिक लोरेन्ट क्यारियरको हत्या गरेर शव टुक्रा पारी भक्तपुरको मनोहरा खोलामा फालेका थिए, उनले।
उनीविरुद्ध भक्तपुर चित्तपोलका गोकर्णबहादुर कार्कीले २०३२ पुस ६ मा मुद्दा दायर गराएका थिए। त्यसअघि काठमाडौंमा भएको कोन्नी ब्रोनिचको हत्यामा उनैको संलग्नता थियो।

अमेरिकन युवती कोनी ब्रन्चिजको हत्या मुद्दामा सर्वस्वसहित जन्मकैदको फैसला सुनाइएका शोभराज प्रहरीलाई छक्याउँदै भाग्न सफल पनि भए।

उनी नेपालको विमानस्थलबाट हात्ती नै छिराइदिन्छु समेत भन्थे।

२०६० मा नेपाल आउँदा भने उनी प्रहरीको पञ्जाबाट फुत्किन सकेनन्। त्यसयता उनको जीवन केन्द्रीय कारागारमा बितिरहेको छ।