• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
सोमबार, कात्तिक ३, २०८२ Mon, Oct 20, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
जीवनशैली

७७ हजार वर्षअघि पनि थियो ओछ्यानको अस्तित्व, थाहा पाउनुस् रोचक इतिहास 

64x64
नेपाल लाइभ शनिबार, साउन ११, २०७६  १४:३५
1140x725

दिनभरको थकान आफ्नो ओछ्यानमा गएपछि मात्र समाप्त हुन्छ। सुत्न, पढ्न र यदि शान्तसँग बस्नुछ भने पनि पहिलो रोजाइको ठाउँ ओछ्यान नै हो। यही ओछ्यानको उत्पत्ति कसरी भयो र कसले गर्‍यो भन्ने बारेमा बिबिसीका संवाददाता केटी ब्रान्डले पत्ता लगाउने प्रयास गरेका छन्।

१) ७७ हजार वर्षअघि पनि भेटिएको थियो ओछ्यान 
इतिहासकार ग्रेग जेनर ओछ्यानको आविष्कार पाषाणकालमै भएको मान्दछन्। यो अस्तित्वमा आएको प्रमाण ७७ हजार वर्षपहिले पनि पाइने उनको बुझाइ छ। 

दक्षिण अफ्रिकाको गुफामा मानिसहरु आफ्नो हातले बनाएको ढुंगाको ओछ्यानमा सुत्ने गरेका थिए। ‘यसरी चट्टानलाई कुँदेर बनाइएको  ओछ्यान आरामदायी थिएन, त्यहाँ विभिन्न प्रकारका किराहरु समेत पाइन्थ्यो,’ इतिहासकार ग्रेग भन्छन्, यस्तो अवस्थामा सतहदेखि केही माथि उठाएर सुत्ने गरिन्थ्यो।’ 

ग्रेगका अनुसार उक्त समयमा मानिसहरु खानासमेत ओछ्यानमै बसेर खाने गर्दथे। जसका कारण त्यहाँ फोहोर हुन्थ्यो। त्यसलाई सफा गर्न उनीहरु त्यहाँ आगो बाल्ने गर्थे।  पुरातत्वविदहरुले आगोमा जलेको केही यस्ता वस्तु र पत्थरसमेत फेला पारेका थिए, जसले यो कुरालाई पुष्टि गर्ने ग्रेगको दाबी छ।

२) पत्थरको थियो सुरुवाती ओछ्यान  
इतिहासकार ग्रेगका अनुसार १० हजार वर्षपहिले नव-पाषाणकालमा टर्कीको आधुनिक दिनमा कैटैलहक यस्तो पहिलो सहर थियो, जहाँ सुत्नका लागि मानिसहरु जमिनभन्दा केही माथि ओछ्यान लगाउने गर्थे। इतिहासकार ग्रेग भन्छन्, ‘ओर्कनेयस (स्कटल्यान्ड) को स्कारा ब्रे नामक गाउँमा पनि यस्तै पत्थरबाट निर्माण भएका ओछ्यानहरु देखिएका थिए।’ यसरी जमिनमा पत्थर ओछ्याएर यसरी निर्माण गरिएको यो नै पहिलो पलङ (खाट) थियो। 


‘त्यहाँका मान्छेहरु पत्थरलाई एक ठाउँमा जम्मा गर्थे र त्यसलाई एक प्रकारको ओछ्यानको रुप दिन्थे, उनी भन्छन्।

Ncell 2
Ncell 2

३) मिश्र सभ्यतामा जनावरको स्वरुप
समयक्रमसँग ओछ्यान आधुनिक र थप विस्तार हुँदै गयो। मिश्र सभ्यताका क्रममा धनी मानिसहरुले आफ्नो पलङमा खुट्टा हाल्न सुरु गरे। 

‘काठबाट निर्माण भएको ओछयान जनावरको आकारमा हुन्थ्यो,’ ग्रेगले भने, ‘खाटको खुट्टा जनावरको जस्तो बनाउन सुन्दर बुट्टा खोप्ने काम गरिन्थ्यो।’ तर यस्ता ओछ्यानहरु आधुनिक जस्ता समतल हुँदैन थिए।

ती खाट अहिले जस्तो सपाट थिएनन्। मुनितिर थोरै झुकेका हुन्थे। साथै तलतिर आड लाग्न मिल्नेगरी बनाइएको हुन्थ्यो।

४) उच्च दर्जाका मानिससँग जोडिएको ओछ्यान 
पश्चिमा देशहरुका साथै चीनको केही क्षेत्रमा केही भाग उठेको ओछ्यानलाई उच्च दर्जाका मानिससँग जोडेर हेर्ने गरिन्थ्यो। 

तर जापानमा यस्तो थिएन। त्यहाँ आज पनि परम्परागत टेटामी ओछ्यान लोकप्रिय रहेको छ। मानिसहरु भुइँमा गद्दा ओछ्याएर ओछ्यान लगाएर सुत्ने गर्दछन्। 

ग्रेगका अनुसार काजकिस्तानमा आज पनि जमिनमा ओछ्यान लगाउने परम्परा रहँदै आएको छ। उनीहरु एक प्रकारको गद्दाको प्रयोग गर्दछन्, जसलाई ‘तशक’ भनिन्छ।

यसकारण पनि भुइँमा ओछ्यान लगाइन्छ कि उनीहरुको स्थायी ठेगाना हुँदैन। घुमेर विभिन्न स्थानमा गएर उनीहरुले आफ्नो जीवन चलाउने गर्दछन्। उनीहरु टेन्ट, र अस्थायी ओछ्यान साथै लिएर घुम्ने गर्दछन्। आज पनि काजकिस्तानमा यो परम्परा कायमै रहेको छ।

५) ओछ्यानमै खाना खाने गर्थे रोम र युनानका मानिस 
रोम र युनानको समयमा ओछ्यानको काम धेरै रुपमा प्रयोग हुन थाल्यो। उनीहरुले ओछ्यानलाई सुत्नुको अलावा खाना खाने ठाउँको रुपमा प्रयोग गरे। ग्रेगका अनुसार उनीहरु ओछ्यानको एक किनारामा सिरानीको सहारा लिएर बस्ने गर्दथे।

जसले गर्दा छेउमा टेबल राखेर त्यसमा खाने कुरा राखेर सहज रुपमा खाने गरेका थिए। 

६) मध्यकालीन युगको ‘ग्रेट बेड’
मध्यकालीन युरोपमा सबैभन्दा गरिब मानिसहरु भुस र घाँसमा सुत्ने गर्दथे। तर धनाढ्यहरु सुनजडित ओछ्यानमा सुत्ने गर्दथे। यस्तो ओछ्यानलाई ‘ग्रेट बेड’ भनिन्थ्यो। 

यो ओछ्यान एक स्थानबाट अर्को स्थानमा लैजान सक्ने गरी बनाइएको हुन्थ्यो।

‘देख्नमा यो ओछ्यान ठोस जस्तो लाग्छ। जब मानिसहरु विदेश जान्थे त्यसलाई बोकेरै लैजाने गर्दथे। ग्रेगले भने, ‘तर यो ओछ्यान यति ठूलो थियो कि पूरै फुटबल टिम त्यसमा अट्न सक्ने हुन्थ्यो।’

७) काठ र डोरीले बनेको ओछ्यान  
सुरुवाती आधुनिक समयमा ओछ्यानको ढाँचामा आमुल परिवर्तन हुँदै आयो। समयक्रमसँगै आधुनिक समयमा ओछ्यानको आकार काठबाट बन्न थाल्यो। वरिपरि काठ र बीचमा प्राकृतिक रुपमा निर्माण भएका डोरीहरुको प्रयोग हुन थाल्यो। 

‘यस्तो खाटमा डोरीहरुले तानेर काठलाई ढाँचामा ल्याइन्छ। जब यो खुकुलो हुँदै जान्थ्यो, पुन: कसिन्थ्यो। भारतमा यसलाई चारपाईको नाममा अहिले पनि चिनिन्छ। 

८) सम्पन्नता झल्काउने ओछ्यान 
चौधौं-पन्ध्रौं शताब्दीमा यस तरिकाका ओछ्यानहरु लोकप्रिय भए। 

‘यस्ता ओछ्यानहरुको माथि  एक प्रकारको आवरण हुने गर्दछ,’ ग्रेगले भने, ‘खासगरी इटालीका मानिस यस्तो ओछ्यानमा धेरै उत्सुक रहेका थिए। यी ओछ्यानमा पातलो पर्दा र छोटा तकिया हुने गर्दथे। जसले गर्दा यी ओछ्यान ठूलो थिएटरझैं लाग्दथे।’

खान्दानी रुपमा देखाउनका लागि पनि यस्ता ओछ्यान बनाइन्थ्यो। यसलाई सम्हाल्नका लागि भने अलग्गै व्यक्तिको आवश्यकता हुने गर्दथ्यो। 

९) राजनीतिक जीवनको केन्द्र ओछ्यान 
सुरुवाती आधुनिक कालका जानकार प्रोफेसर आशा ह्यान्डका अनुसार आधुनिक कालको सुरुवातामा सरकारी ओछ्यान प्रसिद्ध रहेको थियो। 

१७औं शताब्दीको अन्त्यमा बर्सेल्सलमा फ्रान्सका लुई चौधौं र इंग्ल्याडका राजा चार्ल्स यस ओछ्यानको विस्तार गर्ने दुई प्रमुख सम्राट थिए। बरोकको राजनीतिक संस्कृतिमा राजशाहीको समयमा यो धारणा थियो कि राजा या रानीलाई भगवानले सोझै शासन गर्ने अधिकार र शक्ति मिल्ने गर्छ। उनीहरुको लागि ओछ्यान राजनीतिक जीवनको केन्द्र थियो। यसको वरिपरि धेरै अनुष्ठान हुने गर्थ्यो। त्यसमा सम्राटलाई मन परेका दरबारियाहरु सहभागी हुने गर्दथे। 

१०) ओछ्यानमा चक्कु 
इसाईहरुको मान्यता थियो कि रातमा सुतेपछि खराब शक्ति बलियो हुने गर्दछ। बाइबलमा यस किसिमका अनेक उदाहरण रहेको छन्। जसमा बताइएको छ, खराब शक्तिले सुतेका मानिसलाई मारिदिएको छ। यसबाट बच्नका लागि मानिसले धार्मिक उपायहरु अवलम्बन गर्न थाले।

जसअनुसार बच्चाहरुको ओछ्यानमा चक्कु राख्न थालियो। यसको अलावा भेडाको दाँतसमेत लगाएर सुत्ने गर्न थाले। 

आज पनि अमेरिकामा खराब शक्ति र सपनासँग बच्नका लागि ड्रिम क्याचरको प्रयोग हुने गरेको छ।

११) ६ गद्दा समावेश भएको मूल्यवान ओछ्यान
आधुनिककालको सुरुवातमा कुनै पनि परिवार ओछ्यानका लागि पैसा र समय दुवै खर्च गर्न तयार थिए। यस्ता खाटहरुलाई परिवारको विरासतको रुपमा लिइन्थ्यो।

१२) बिरामसँग लड्नका लागि फलामको ओछ्यान 
१९औं शताब्दीसम्म काठले बनेका ओछ्यान प्रयोगमा थिए। तर १८६० को दशकमा मानिसहरुले किटाणुका बारेमा जानकारी पाए। काठको ओछ्यानमा धमिरा लाग्न थाल्यो। यही सम्भावना कम गर्ने खोजी गर्दै जाँदा फलामको ओछ्यानमा परिवर्तन भयो।

फलामको ओछ्यान स्वास्थ्यका लागि पनि आरामदायी र राम्रो मानिन्थ्यो। यसलाई सफा गर्नसमेत सहज र सजिलो थियो। 

१३) बच्चाको ओछ्यान 
ऐतिहासिककालमा एक परिवार एउटै ओछ्यानमा सुत्ने गर्दथे। तर ब्रिटेनमा मानिसहरुले अलगअलग स्थानमा सुत्नुपर्नेबारे सोच्न थाले। 

भिक्टोरियनका स्वास्थ्य विशेषज्ञले बच्चाहरु आमाबाबुसँगै सुत्न नहुने तर्क अघि सारे। उनले बाबुआमासँगै सुत्दा बच्चाको ऊर्जामा असर पर्ने भएकाले अलग्गै सुत्नुपर्ने तर्क गरे। यही कारण बच्चाका लागि अलग्गै ओछ्यानको आविष्कार भयो।

प्रकाशित मिति: शनिबार, साउन ११, २०७६  १४:३५

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
64x64
नेपाल लाइभ
Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com
लेखकबाट थप
तिहार बिदामा बन्दी प्रत्यक्षीकरणको रिटमा सुनुवाइ हुने
विश्वविद्यालयको कुलपति प्रधानमन्त्री हुने प्रावधान हटाउनुपर्छ : मन्त्री पुन
गंगा दाहालले दिइन् प्रचण्डको सचिवालयबाट राजीनामा
सम्बन्धित सामग्री
फ्याटी लिभर के हो? कलेजो शरीरको प्रमुख अंग हो जसले विषाक्त पदार्थ हटाउने, पाचनमा सहयोग गर्ने, रक्त शुद्ध गर्ने, भिटामिन तथा खनिज सन्तुलन गर्ने काम गर्द... सोमबार, असोज २७, २०८२
पोषणविद्को सुझावः दसैं भन्दैमा धेरै नखाऔँ, चिल्लो पिरो कम गरौँ सबैको घरमा यतिबेला मांसाहारी, शाकाहारी परिकारमात्रै होइन, मिठाई, रोटीसमेत पाक्ने गर्छ। तर के दशैंमा टन्न खानैपर्छ? सोमबार, असोज १३, २०८२
सुरु भयो दशैं, कसरी राख्ने जमरा र घटस्थापना सुरु भयो दशैं, कसरी राख्ने जमरा र घटस्थापना सोमबार, असोज ६, २०८२
ताजा समाचारसबै
तिहार बिदामा बन्दी प्रत्यक्षीकरणको रिटमा सुनुवाइ हुने सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
विश्वविद्यालयको कुलपति प्रधानमन्त्री हुने प्रावधान हटाउनुपर्छ : मन्त्री पुन सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
गंगा दाहालले दिइन् प्रचण्डको सचिवालयबाट राजीनामा सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
आज पनि बढ्यो सुनको मूल्य सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
अर्जेन्टिनालाई हराउँदै मोरोक्कोले जित्यो फिफा यु–२० विश्वकपको उपाधि सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
दुर्गा प्रसाईको पत्रकार सम्मेलन
दुर्गा प्रसाईको पत्रकार सम्मेलन मंगलबार, असोज ७, २०८२
सुरु भयो दशैं, कसरी राख्ने जमरा र घटस्थापना
सुरु भयो दशैं, कसरी राख्ने जमरा र घटस्थापना सोमबार, असोज ६, २०८२
पशुपति क्षेत्र, आन्दोलनमा ज्यान गुमाएकाहरुको अन्त्येष्टि गरिदै
पशुपति क्षेत्र, आन्दोलनमा ज्यान गुमाएकाहरुको अन्त्येष्टि गरिदै मंगलबार, भदौ ३१, २०८२
नवनियुक्त मन्त्रीहरुको सपथ ग्रहण || LIVE
नवनियुक्त मन्त्रीहरुको सपथ ग्रहण || LIVE सोमबार, भदौ ३०, २०८२
जङ्गी अड्डा लाइभ, Gen Z
जङ्गी अड्डा लाइभ, Gen Z बिहीबार, भदौ २६, २०८२
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
हमासले युद्धविराम उल्लंघन गरेको भन्दै इजरायलद्वारा गाजामा हवाई आक्रमण आइतबार, कात्तिक २, २०८२
गृहमन्त्रीले भागेको भनेका पूर्वऊर्जामन्त्री घरबाटै लाइभ सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
सेनाको सुरक्षामा बस्दा मेरो मोबाइल सिज गरियो : ओली, पार्टीमा आफ्नो अझै खाँचो रहेकाले उमेरले नेतृत्व नछेक्ने दाबी आइतबार, कात्तिक २, २०८२
नर्भिकले बढायो नर्सहरूको तलब सोमबार, कात्तिक ३, २०८२
मोहन वैद्यले दिए राजीनामा, महासचिवमा सीपी गजुरेल आइतबार, कात्तिक २, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
ब्रेन ट्युमर आकस्मिक रुपमा देखिने होइन, लक्षणलाई सामान्य रुपमा लिँदा गम्भीर हुन्छः डा राजीव झा, न्युरोसर्जन लक्ष्मी चौलागाईं
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
जेन-जी क्रान्ति: उपलब्धि, अवसर, चुनौती र अबको उत्तरदायित्व अरुण क्षेत्री
नेपालमा मुख स्वास्थ्य संकट: लाखौँलाई असर गर्ने दन्त रोग किन रोक्न सकिएन? नेपाल लाइभ
युवा उमेरमै किन थाक्छ मन र मस्तिष्क? बर्नआउटको कारण र समाधान डा. प्रज्ञा सिंह
दुर्गमका कर्मचारीको सुरक्षा : चुनौती र समाधान नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
'सुरक्षित' नारा, 'असुरक्षित' वास्तविकता शनिबार, असोज ११, २०८२
जब हेल्थ क्याम्पमै पोस्टमार्टम गराउन खोजियो! शनिबार, भदौ १४, २०८२
प्रेम र आकर्षणको मध्यबिन्दुमा ‘देवयानी’ शनिबार, भदौ ७, २०८२
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
बैशाखमा निर्वाचन सार्ने तयारी बिहीबार, असोज ३०, २०८२
जापानलाई हराएसँगै यूएई विश्वकपमा छनोट, सबै टोलीको टुंगो लाग्यो बिहीबार, असोज ३०, २०८२
रोमाञ्चक खेलमा कतारविरुद्ध ५ रनले विजयी, सन्दीपको नाममा पाँच विकेट मंगलबार, असोज २८, २०८२
ओमानविरुद्ध टस जित्दै ब्याटिङ रोज्यो नेपालले, टोलीमा एक परिवर्तन बुधबार, असोज २९, २०८२
हमासले युद्धविराम उल्लंघन गरेको भन्दै इजरायलद्वारा गाजामा हवाई आक्रमण आइतबार, कात्तिक २, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्